آلزایمر، زوال تدریجی عقل است. در این بیماری حفره‌هایی در بافت مغز ایجاد می‌شود که به تدریج پیشرفت می‌کند و منجر به ایجاد تغییرات رفتاری، فراموشی، اختلال در درک و بیان مطالب، حواس پرتی، نشناختن اشیاء و افراد و ناتوانی در انجام کارهای ظریف و ساده می‌شود.
این بیماری در سال‌های اولیه، خود را به صورت فراموشی خفیف نشان می‌دهد ولی به مرور زمان، پیشرفت کرده و اختلالات جدی را در حافظه ایجاد می‌کند.
با وجود تحقیقات وسیع، هنوز هیچ عاملی به عنوان علت قطعی بروز آلزایمر تایید نشده است. مجموعه‌ای از عوامل ممکن است در بروز این بیماری موثر باشند که از آن جمله می‌توان به وراثت، آسیب سر، سن مادر هنگام تولد، عوامل محیطی و سبک زندگی اشاره کرد.
نتایج برخی مطالعات نشان می‌دهد که فعالیت بدنی منظم، کنترل وزن، کلسترول، دیابت و فشار خون در محدوده طبیعی می‌تواند تا حدی در پیشگیری از بروز آلزایمر موثر باشد.
یکی از عوامل خطر قابل کنترل آلزایمر، عوامل تغذیه‌ای هستند. هرچند اتفاق نظر در مورد یک برنامه غذایی خاص برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد، اما مطالعات مختلف حاکی از وجود ارتباط بین برخی عوامل تغذیه‌ای با بیماری آلزایمر هستند. به طور مثال، مصرف ناکافی اسیدهای چرب مفید نظیر امگا ۳، مصرف کم سبزی‌ها، ویتامین‌های گروه B، به خصوص B۱۲ و B۹ (اسیدفولیک)، مصرف ناکافی آنتی اکسیدان‌ها از جمله ویتامین C و E و مصرف بیش از حد چربی‌های جامد و اسیدهای چرب اشباع، می‌تواند در ایجاد آلزایمر نقش داشته باشد.
بنابراین، علاوه بر مصرف برخی داروها که می‌توانند سیر زوال عملکرد روانی را در موارد خفیف تا متوسط آلزایمر کاهش دهند، رعایت برخی نکات تغذیه‌ای نیز می‌تواند در جلوگیری از پیشرفت این بیماری موثر باشد. در ادامه به معرفی برخی عوامل تغذیه‌ای می‌پردازیم.
ویتامین‌های گروه B
یکی از ترکیبات سمی موجود در بدن که مقادیر بالای آن در خون ممکن است از طریق آسیب به عروق، در پیشرفت آلزایمر نقش داشته باشد، هموسیستئین نام دارد. هموسیستئین یکی از انواع اسیدهای آمینه است که در بدن ساخته می‌شود.
وجود این ماده در خون در مقادیر بسیار کم مشکل ساز نیست ولی بالارفتن سطح آن در خون، یکی از عوامل خطر بروز بیماری‌های قلبی عروقی و آسیب رگ‌های خونی است.
مصرف مقادیر کافی ویتامین‌های گروه B بخصوص ویتامین B۹ (فولیک اسید)، ویتامین B۶ (پیریدوکسین) و ویتامین B۱۲، مقدار هموسیستئین را در خون کاهش می‌دهد.
بنابراین، این احتمال وجود دارد که مصرف منظم مکمل‌های حاوی ویتامین‌های گروه B، پیشرفت آلزایمر و سایر اختلالات ذهنی را کاهش دهد. منابع غذایی غنی از این ویتامین‌ها عبارتند از: گوشت بدون چربی، سبزیجات برگی شکل سبز رنگ، غلات کامل، حبوبات، لبنیات و تخم مرغ.
اسیدهای چرب امگا ۳
نتایج پژوهش‌های مختلف، ارتباط معنی‌داری را بین مصرف کافی اسیدهای چرب امگا ۳ که به وفور در ماهی یافت می‌شود و کاهش پیشرفت بیماری آلزایمر نشان می‌دهد. هرچند، برای اثبات این موضوع و تعیین دُز کافی مصرفی برای جلوگیری از پیشرفت آلزایمر، نیاز به انجام مطالعات بیشتری است.
آنتی اکسیدان‌ها
احتمال تولید مواد اکسیدان و رادیکال‌های آزاد، به عنوان محصولات جانبی متابولیسم، هر لحظه در بدن وجود دارد. بنابراین، میزان آن‌ها در بدن باید کنترل شده باشد تا بدن از آسیب‌های جبران ناپذیر آن‌ها در امان بماند. وجود مقادیر کنترل نشده اکسیدان‌ها در بدن می‌تواند در ایجاد آلزایمر نقش داشته باشد.
از جمله راه‌های کاهش تولید این مواد در بدن، می‌توان به قرار نگرفتن در معرض نور مستقیم خورشید، آلودگی‌های محیطی و دود سیگار اشاره کرد. همچنین با افزایش مصرف مواد آنتی اکسیدان، می‌توان از افزایش تجمع اکسیدان‌ها در بدن جلوگیری کرد. ویتامین های C، E و A از جمله مواد مغذی دارای عملکرد آنتی اکسیدانی هستند. منابع غذایی غنی از آنتی اکسیدان‌ها عبارتند از: مغزدانه‌ها مانند بادام، گردو و نظایر آن، سبزی‌های سبز تیره مانند اسفناج، سبزی‌های نارنجی رنگ مانند هویج، میوه‌ها به ویژه انواع توت و مرکبات مانند لیمو، پرتقال و نارنگی و چای سبز.
به طور کلی رعایت توصیه‌های تغذیه‌ای زیر به بیماران مبتلا به آلزایمر، توصیه می‌شود:
· پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و متنوع؛ یعنی از تمام گروه‌های غذایی روزانه به مقدار مناسب و توصیه‌شده مصرف کنید.
· وزن خود را در محدوده مناسب حفظ کنید و روزانه به مقدار کافی ورزش کنید.
· مصرف قند، شکر و سایر محصولات قندی را به حداقل برسانید.
· تا حد امکان از مواد غذایی دارای سدیم بالا مانند سوسیس، کالباس، کنسروها، سس گوجه‌فرنگی و نظایر آن استفاده نکنید و میزان نمک مصرفی در غذای خود را محدود کنید.
نظر شما