مرحله رشد و یادگیری کلامی از پیچیده‌ترین مراحل رشد کودک و تسلط آن بر زبان است چراکه کودک از این طریق، سخن گفتن با جهان پیرامون را برقرار و نیازهای خود را به انحای مختلف بیان می کند. رشد کلامی و آموزش زبان به خردسالان این امکان را می‌دهد تا خواسته‌هایش را بیان کند و احساس و هیجان درونی خود را با والدین و دیگران در میان گذارد،
زبان به سخن گشودن کودک نوعی رفتار است که آن را به ارتباط گیری با دیگران یا اجتماعی شدن سوق می‌دهد و از طرفی هرگونه ایجاد مشکل و یا عدم آشنایی با زبان کودک می‌تواند رشد و نمو طبیعی آن را از فرآیند زندگی جمعی محروم کند. توانائی سخن گفتن کودک مهارتی است که باید به آن آموخته شود چراکه بخش مهمی از رشد جسمی و عقلی، محرک‌های محیطی و اندامی او بستگی به رشد گفتاری کودک دارد و چنانچه والدین زمینه برای یادگیری زبان فرزند خود را مهیا نکنند، در اصل مانع رشد کلامی و در مراحل بعدی حتی رشد جسمی آن شده اند.
کودک بعد از به دنیا آمدن در ۶ ماهه نخست، تنها صداهای نامفهوم اطرافیان را بدون آنکه چهره واقعی کسی را ببیند، می شنود و به مرور بعد از این زمان و به همراه تشخیص چهره به طور طبیعی آمادگی برای تقلید کلمات را تا یک سالگی آغاز می کند. والدین توجه داشته باشند طی این مدت کودک با شنوایی و بیان شنیده ها در واقع دو حس گویائی و شنوائی را به یکدیگر ربط داده، تلاش می کند شنیده ها را بویژه سخنان نزدیکان را به طرز ماهرانه ای بیان کند. کودک سعی می‌کند با گوش دادن به صداها، آنها را تقلید کند و سپس به تکرار واژه‌ها و ایجاد زمزمه‌های نامفهومی روی آورد.
مهارت آموزی کلامیدر این مرحله برای کودک بسیار اهمیت دارد. به تدریج کودک به سمت درک کلام حرکت می‌کند و می‌تواند خواسته والدین را اجرا کند و یا اینکه برای رسیدن به نیازها چگونه صحبت کند. چنانچه پدر و مادر در این مرحله او را تشویق به حرف زدن کنند، بدون زحمت صحبت کردن را خواهد آموخت، در نتیجه سعی در جهت زبان آموزی نخواهد کرد.
خانواده های دارای فرزند خردسال باید بدانند زبان وسیله‌ای برای ارتباط برقرار کردن و دوست شدن، سازگاری با محیط، تفکر و درک بهتر، مهارتهای ذهنی و در نهایت وسیله‌ای برای کسب علم و گسترش تجربه‌هاست از این رو هرچه بیشتر بتوان زمینه تحصیل مهارت های کلامی فرزندان را فراهم کرد، در مراحل بعدی کودک با مشکل مواجه نخواهند شد. در شرایطی می توان تشخیص داد که کودک از نظر مهارتهای کلامی و زبانی با مشکل مواجه شده که برای نمونه کودک ۲ ساله بسیار کم صحبت کند یا اصلا صحبت نکند، صحبت های کودک سه ساله، توسط افراد نزدیک خانواده آن نافهم باشد، صحبت های کودک چهارساله، توسط همسالان و افراد ناآشنا بسیار کم قابل فهم باشد.
والدین توجه داشته باشند که سرماخوردگی از جمله بیماری هایی است که کودک را در هر سنی با مشکلات تکلم و همچنین از تعاملات اجتماعی با دیگران باز می دارد، چنانچه زمانی یک کودک پسرفت ناگهانی در مهارتهای تولید صدا پیدا کرد، والدین یا معلم نگران تکلم کودک باشند. در صورت بروز هر گونه مشکل کلامی در ابتدا به روانپزشک کودک و نوجوان مراجعه تا از نظر اختلالات ارتباطی و تکاملی مثل اختلال طیف اوتیسم بررسی شود.
فوق تخصص روانپزشک کودک و نوجوان
نظر شما