به گزارش گروه نشریات خبری ایرنا، نزدیک به چهار سال از قطع روابط دیپلماتیک ایران و عربستان می‌گذرد، روابط این ۲ کشور در دوره ملک سلمان و ولیعهدی محمد بن سلمان بیش از پیش به طرف تشنج رفت. اکنون عمران خان نخست‌وزیر پاکستان، همسایه کشورمان و شریک تجاری و سیاسی عربستان به ایران آمده تا ریسمان نازک شده است، روابط این ۲ کشور را ترمیم کند. از طرف دیگر نشانه هایی از بهبود روابط تهران و امارات در ماه‌های اخیر و چرخش امارات به طرف ایران مشاهده می شود.
در همین راستا، رسانه های داخلی بررسی این ۲ موضوع را در کانون توجه خود قرار دادند.
رسانه های اصلاح طلب به محورهایی چون مناسبات ایران و عربستان؛ نقش نخست وزیر پاکستان در کاهش تنش میان ایران و عربستان؛ حضور کمرنگ ایران در بازار نفت؛ لزوم حمایت از تلاش‌ها برای میانجیگری میان ایران و عربستان و متضرر شدن عربستان از درگیری احتمالی با ایران پرداختند.
رسانه های منتسب به جریان اصولگرا درباره رایزنی امارات و عربستان با ایران، دلایل تغییر سیاست امارات در قبال کشورمان و ادعای سفر محرمانه برادر ولیعهد ابوظبی به ایران مطالبی را منتشر کردند.
رسانه های اصلاح طلب
مناسبات ایران و عربستان
روزنامه آرمان ملی در یادداشتی با عنوان صلح و ثبات منطقه در گرو مناسبات ایران و عربستان به قلم حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسایل بین‌الملل می نویسد: پاکستان بین دو قدرت بازیگر منطقه یعنی ایران و عربستان نقش آفرینی می‌کند تا مشکلاتشان از طریق گفت‌وگو و مذاکرات حل شود. در حقیقت آقای عمران‌خان دست به ابتکاری زده که اگر موفق شود، پرستیژی در کارنامه‌اش ثبت خواهد شد و نقطه مثبتی در جهان اسلام و جهان خواهد بود که به برقراری صلح و ثبات کمک و کمک به حل و فصل کشورهای دوست خود کرده است. عربستان تا پیش از تحولات مربوط به آرامکو، تمایل زیادی نشان نمی‌داد که با ایران وارد گفت‌وگو شود ولی وقتی حمله یمنی‌ها به پالایشگاه انجام شد، مقامات عربستان خیلی جدی‌تر این موضوع را دیدند چون بالاخره تهدید در آن حدی بود که بتواند با پهپاد یا موشک به یک پالایشگاه که در نقطه دوری قرار گرفته، آسیب برساند به طوری که نیمی از تولید نفت عربستان دچار اختلال شد. خود این موضوع انگیزه‌هایی در عربستانی‌ها به‌وجود آورد که آماده گفت‌وگو با ایران شوند.
در بخش دیگری از این یادداشت آمده است: ایران و عربستان در زمینه‌هایی نقاط قوت دارند که می‌توانند با هم همکاری کنند. مثل توریسم اسلامی که حج برای ایرانیان حائز اهمیت است و برای شیعیان عربستان هم سفر به شهرهای مذهبی ایران مثل مشهد و قم و جاهای دیگر مهم است. از طرفی ایران و عربستان می‌توانند نقش‌خوبی در اوپک داشته باشند. در واقع جنبه‌های مثبتی هم برای انجام کار مشترک وجود دارد و قطعا نزدیک شدن مناسبات دو کشور به ثبات و امنیت بیشتر در سطح منطقه کمک می‌کند.
خبرگزاری ایلنا در بخشی از گفت و گوی خود با آندره دسی تحلیلگر حوزه مطالعات بین‌الملل و خاورمیانه آورد: سفر عمران خان به ایران و تلاش‌های اخیر برای قرار دادن پاکستان به عنوان واسطه‌گر احتمالی میان عربستان سعودی و ایران، باید مورد استقبال قرار گیرد و نشانه دیگری از اهمیت دیپلماسی برای حل تنش‌ها است.
نقش نخست وزیر پاکستان در کاهش تنش میان ایران و عربستان
محمد ساجدی کارشناس مسایل بین‌الملل در پاسخ به این پرسش که حضور نخست وزیر پاکستان در ایران تا چه میزان می‌تواند به کاهش تنش میان تهران- ریاض کمک کند؟ به آرمان ملی می گوید: اولین سؤالی که مطرح می‌شود این است که از نزدیکی تهران- ریاض چه کسانی متضرر می‌شوند. آیا غیر از آن است که آمریکا و رژیم صهیونیستی از این مساله متضرر می‌شوند؟ منتسب کردن حمله به نفتکش ایرانی به سعودی‌ها به دو دلیل درست به نظر نمی‌رسد. اول آنکه زمانی که این اتفاق به‌وقوع پیوست دو قایق صهیونیستی که در دریای سرخ بودند به نفتکش ایرانی حمله کردند. دوما تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که بعد از هجوم به سمت غرب فرار کردند. بنابراین عربستان با توجه به گیر افتادن در باتلاق یمن و حوادث اقتصادی- سیاسی به شدت نیازمند رفع تنش‌ها با تهران است. در حال حاضر روابط ایران و عربستان یک گام به جلو در حال حرکت است.
خبرگزاری ایلنا در بخشی از گفت و گوی خود با آندره دسی تحلیلگر حوزه مطالعات بین‌الملل و خاورمیانه آورد: سفر عمران خان به ایران و تلاش‌های اخیر برای قرار دادن پاکستان به عنوان واسطه‌گر احتمالی میان عربستان سعودی و ایران، باید مورد استقبال قرار گیرد و نشانه دیگری از اهمیت دیپلماسی برای حل تنش‌ها است. تعدادی از بازیگران می‌توانند به ایجاد محیطی مناسب برای ایجاد ثبات در منطقه کمک کنند. ممکن است پاکستان یکی از آنها باشد، عراق نیز کمک خود را ارائه داده است، اما اکنون با مشکلات داخلی دست و پنجه نرم می‌کند. کشورهای اروپایی برای این هدف باید کارهای بیشتری انجام دهند. سرانجام، هرچه گفت‌وگو و بحث بیشتر بین طرفین انجام شود، بهتر است و از این نظر، بدون شک باید از تلاش‌های عمران خان و سایرین حمایت شود.
لزوم حمایت از تلاش‌ها برای میانجیگری میان ایران و عربستان
آندره دسی تحلیلگر مطالعات بین‌الملل و خاورمیانه درگفت‌وگو با ایلنا درباره تنش در خاورمیانه می گوید: حمله بزرگ به تأسیسات فرآوری نفتی عربستان سعودی فارغ از این که ایران به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم در این حملات نقش داشته یا نه دو مورد را نشان داد؛ اولین مورد این بود که به کشورهای منطقه‌ای خلیج فارس و متحدان آنها نشان داد که توانایی صادرات نفت برای کشورهای دیگر در صورتی که ایران نفت را صادر نکند، بسیار محدود است. همچنین نشان داد که عربستان سعودی در مقابله با حملات بسیار آسیب‌پذیر است. نکته بعدی هم این بود که ایران به هیچ وجه تسلیم خواسته‌های آمریکا نمی‌شود و یا با هر نوع مذاکره از موضع ضعف توافق نمی‌کند. پس از گذشت یک سال از «صبر استراتژیک»، ایران به سیاست فشار متقابل بر آمریکا و متحدانش روی آورد.
همه این‌ها در حالی است که اکنون به نظر می‌رسد نوعی تعادل برقرار شده است و تا حدی احتمال درگیری نظامی کاهش یافته است، اما خطرات همچنان زیاد است... واقعیت این است که همه باید مانع از درگیری شوند. بنابراین اکنون زمان آن است که دیپلماسی و مذاکرات را در پیش بگیریم و سعی کنیم راهی برای خروج از این وضعیت پیدا کنیم. یمن و عراق باید نقاط آغازین برای مذاکره میان ایران و عربستان و آمریکا باشند.
متضرر شدن عربستان از درگیری احتمالی با ایران
به گزارش نامه نیوز، خالد بن بندر بن سلطان آل سعود، سفیر جدید عربستان در انگلیس مدعی شد، کشورش در درگیری بین ایران و عربستان بسیار بیشتر از ایران متضرر شده و می‌خواهد با عدم افزایش تنش با تهران مانند افراد بالغ رفتار کند. وی همچنین گفت، اگر درگیری رخ دهد، عربستان بیشتر ضرر می‌کند و بازنده است.
در بخش دیگری از این گزارش می خوانیم: سفیر جدید عربستان در انگلیس همچنین به تصمیم آمریکا درباره اعزام نیروهایش به عربستان به عنوان نشانه‌ای از ادامه تعهدات آمریکا در خاورمیانه نیز اشاره کرد اما با اشاره به ایران ادعا کرد: چه کسی از هر فاجعه در خاورمیانه در ۱۰ سال گذشته نفع برده است؟ مطمئنا عربستان نبوده است.
رسانه های اصولگرا
خبرگزاری مهر: امارات متحده عربی اخیرا رویکرد متفاوتی در قبال ایران در پیش گرفته است و شاهد تحولات و نشانه‌هایی در روابط دو کشور هستیم که حداقل طی چند سال اخیر بی‌سابقه بوده است.
رایزنی امارات و عربستان با ایران
مسابقه اماراتی- عربستانی برای رایزنی با ایران عنوان مطلبی در روزنامه جوان است. این روزنامه می نویسد: در حالی که عمران خان در پایان یک سفر یک روزه به تهران، راهی ریاض شد و برخی منابع از میانجیگری او بین تهران و ریاض خبر می‌دهند و رییس‌جمهوری ایران نیز از آمد و شد مقام‌های اماراتی به ایران و ایرانی‌ها به امارات خبر داده، منابع مطلع می‌گویند که رفت و آمدهای مقام‌های اماراتی به تهران، مستقل از ریاض تشدید شده است.
پایگاه خبری «میدل‌ایست‌آی» دیروز مدعی شد که «طهنون بن زاید»، مشاور امنیت ملی امارات متحده عربی و برادر کوچک «محمد بن زاید آل نهیان» ولیعهد ابوظبی طی ۴۸ ساعت گذشته یک سفر محرمانه به تهران داشته تا درباره کاهش تنش‌ها در زمینه بحران خلیج فارس با طرف ایرانی گفتگو و رایزنی کنند. هفته قبل مسئولان و شاهدان محلی یمنی گزارش دادند که دولت امارات بخشی از نیروهایش را از شهر عدن در جنوب یمن خارج کرده است؛ تحولی که موجب شد عربستان روز گذشته کنترل عدن را در دست بگیرد.
روزنامه صبح نو نیز با تیتر چرخش به سمت ایران درباره سفر مقام های امارات نوشت: سفر مقام‌های اماراتی به ایران در حالی در کانون توجه رسانه‌های منطقه و جهان قرار گرفته است که روز گذشته نیز، اخباری مبنی‌بر سفر طحنو بن‌زاید، برادر کوچک ولیعهد ابوظبی و مشاور امنیت ملی امارات متحده عربی، منتشر شد؛ سفری که رییس‌جمهوری کشورمان در نشست خبری دیروز خود آن را تأیید کرد و گفت: روابط تهران و امارات در ماه‌های اخیر بهتر از گذشته است و روند آن به سمت و سوی بهبود روابط است.
امارات پس از سال‌ها عناد و دشمنی در منطقه، مدتی است سیاست عقب‌نشینی نیروهای نظامی خود از یمن را در پیش گرفته و به‌دنبال عادی‌سازی روابط سیاسی خود با ایران است. این موضوعی است که نشان‌دهنده پی‌بردن ابوظبی به اشتباهات فاجعه‌آمیزش در منطقه است؛ چراکه چندی پیش با فرافکنی زیاد تلاش‌کرد کشورمان را مسبب حادثه کشتی‌های نفتی در بندر الفجیره نشان دهد و همراه با ریاض به‌دنبال این بود که آمریکا را متوجه جنگ نظامی با ایران کند. اکنون و پس از آنکه برای اماراتی‌ها مسجل شده ایران نقشی در حوادث اخیر بندر الفجیره یا آرامکو نداشته است، بازسازی روابط سیاسی آنها با ایران را شاهد هستیم.
دلایل چرخش امارات به سمت ایران
حسن هانی‌زاده کارشناس مسایل غرب آسیا در گفت‌وگو با روزنامه صبح‌نو، ضمن اشاره به سفر طحنون بن زاید برادر کوچک ولیعهد ابوظبی به کشورمان گفت: چرخش ۱۸۰درجه‌ای مقام‌های امارات درباره مسائل منطقه، به‌ویژه سفر به ایران، برآیند چندین عامل است که در منطقه رخ داده است. مهم‌ترین این عوامل به اختلاف ریاض و ابوظبی بر سر موضوع یمن بازمی‌گردد که موجب شد امارات از ائتلاف سعودی خارج شود. خروج امارات از حمایت عربستان به فروپاشی ائتلاف سعودی و تقابل طرفین در جنوب یمن منجر شد؛ تقابلی که باعث شد دیگر هم‌پیمانان ریاض از ائتلاف سعودی خارج شوند.
وی با اشاره به اینکه امارات و عربستان پس از سرنگونی پهپاد آمریکایی در انتظار جنگ آمریکا با ایران بودند، افزود: پس از سقوط پهپاد آمریکایی به‌دست ایران، ائتلاف سعودی انتظار داشتند آمریکا ائتلافی بین‌المللی علیه ایران تشکیل دهد و با ایران بجنگد؛ ولی این امر تحقق نیافت و ریاض و ابوظبی به این نتیجه رسیدند آمریکا به‌نفع آنها دست به ماجراجویی در منطقه نمی‌زند. موضوع دیگری که موجب عقب‌نشینی امارات و حتی عربستان از مواضع ضدایرانی آنها شده است، تهدید ایران بود؛ یعنی وقتی ایران اعلام کرد اگر آمریکا از هرجا به ایران حمله کند، آن کشور هدف قرار می‌گیرد. این گونه مواضع جدی ایران موجب شد مقام‌های سعودی و اماراتی احساس‌کنند باید سیاست مستقلی درباره ایران بگیرند؛ ازاین‌رو، در صدد ترمیم روابط اقتصادی، سیاسی و امنیتی خود با ایران هستند.
در بخشی از گزارش روزنامه صبح نو آمده است: اگر بخواهیم دلایل کاهش نیروهای امارات در یمن را بیشتر بررسی کنیم، یکی از آنها ترس از تلفات انسانی و بروز اختلافات داخلی است که بر سر برخی مناطق و جزایر با ریاض به‌وجود آمده و امارات همچنان موفق نشده هیچ‌یک از اهداف خود را محقق کند. همچنین، عملیات‌های موفق پهپادی انصارالله و انهدام و تخریب برخی زیرساخت‌های اماراتی که اخبار و تصاویر آن را درگزارش‌های مفصلِ چند ماه گذشته دیده‌ایم، موجب شده از قدرت و توان نظامی انصارالله یمن در هراس باشد.
ادعای سفر محرمانه برادر ولیعهد ابوظبی به ایران
به گزارش خبرگزاری تسنیم، پایگاه خبری میدل ایست آی به نقل از منابع بلندپایه امنیتی در امارات، نوشت که «طحنون بن زاید» مشاور امنیت ملی امارات، که برادر کوچک «محمد بن زاید آل نهیان» ولیعهد ابوظبی است، در سفری محرمانه به مدت ۴۸ ساعت در تهران حضور داشت و هدف از این سفر، کاهش تنش در منطقه خلیج‌فارس بوده است. میدل ایست آی سفر ادعایی طحنون بن زاید را سفر بالاترین مقام اماراتی به ایران از زمان افزایش تنش‌ها در منطقه دانسته است. میدل ایست آی در گزارش خود به گام‌های امارات در مسیر کاهش تنش با ایران و بهبود روابط دوجانبه اشاره کرده است. این سفر در بحبوحه تلاش‌های پرتلاطم برای مذاکره میان عربستان سعودی و ایران انجام شده است.
خبرگزاری مهر در مطلبی گزارش می دهد: امارات متحده عربی اخیرا رویکرد متفاوتی در قبال ایران در پیش گرفته است و شاهد تحولات و نشانه‌هایی در روابط دو کشور هستیم که حداقل طی چند سال اخیر بی‌سابقه بوده است. امارات طی سال‌های گذشته همواره کشوری بوده که در کنار عربستان سعودی و در مقابل جمهوری اسلامی ایران قرار داشته است.
نخستین نشانه چرخش امارات به سمت ایران، به سفر هیات نظامی امارات به تهران در اوایل مردادماه امسال مربوط می‌شود و در جریان این سفر یک هیات ۷ نفره از مقامات گارد ساحلی امارات وارد تهران شدند و در رابطه با همکاری مرزی دو کشور، تردد اتباع و ترددهای غیرمجاز یا بدون اطلاع و تسهیل و تسریع تبادل اطلاعات طرفین با مقامات ایرانی گفت‌وگو کرد. امارات همچنین طی چند ماه گذشته در ارتباط با برخی تنش‌ها در منطقه با احتیاط و محافظه‌کاری بیشتری برخورد کرده و از وعده خود برای خروج نظامیان از یمن خبر داده است.
نظر شما