فناوری خودروهای خودران

با گسترش روزافزون فناوری‌ها ما شاهد افزایش هر چه بیشتر هوشمندی در صنایع مختلف از جمله صنایع خودرویی هستیم. با توجه به وجود صنعت خودروسازی در کشور به جهت حفظ اشتغال در این صنعت و صنایع وابسته و همچنین استفاده از دیگر مزایای حاصل از این تحول دیجیتال، لازم است که همگام با تحولات پیش رو اقدامات اساسی در حوزه پژوهش صورت گیرد.

به طور کلی سه روند آینده صنعت خودرو شامل «اتصال‌پذیری»، «خودرانی» و «اشتراک‌گذاری» همراه با توسعه کسب و کارهای نوین، با توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت خودرو مرتبط است و  فناوری اطلاعات و ارتباطات، اساسی ترین نقش را در تحولات آینده این صنعت بر عهده خواهد داشت.

در این راستا وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در پیام اخیر خود با توجه به نیاز کشور، پیشرو بودن وزارت متبوع و نیز فعالیت‌های پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در رصد فناوری‌های نوین مانند IoT، Big Data ، ۵G و AI، و ورود به عرصه فناوری خودروهای خودران را در جهت بهبود وضعیت حمل و نقل کشور و توسعه کسب و کار در این حوزه مورد تاکید قرار دادند؛ امری که شاید در نگاه اول غیرممکن به نظر برسد، اما به مدد رشد تصاعدی در عرصه فاوا نه تنها غیرممکن نبوده بلکه می‌توان کاملا امیدوار بود در سال‌های آینده این اتفاق رخ دهد.

توسعه حمل و نقل و دگرگونی فناوری خودروها یکی از رویدادهای بزرگ در آینده به شمار می‌رود؛ از جمله این دگرگونی‌ها می‌توان به مسائلی مانند تغییر در ساختار فعلی فروش خودروها، توسعه گسترده خودروهای اشتراکی، تحولات بزرگتر در حوزه فناوری وسائل نقلیه و در کل تغییر سبک زندگی با محوریت حمل ونقل اشاره کرد.

به عنوان مثال در چشم‌انداز موسسه مکنزی ۲۰۳۰ پیش بینی شده که خودروهای هوشمند و بدون راننده، در سطحی وسیع تولید و عرضه شده و در نتیجه سیستم حمل و نقل را دگرگون خواهند کرد. همچنین در این چشم انداز تاکید شده که در سال‌های بعد از ۲۰۳۰، «خودرو» دیگر به عنوان وسیله‌ای صرفا برای حمل ونقل، به حساب نیامده و مفاهیم دیگری با محوریت زندگی فناورمحور جایگزین خواهند شد.

سازندگان خودرو با استفاده از شبکه‌های ۵G بعنوان پلتفرم، می‌توانند مدل‌های کسب وکار و جریان‌های درآمدی نوینی بوجود آورند. از طرفی، هوشمندسازی صنعت خودرو بر اساس فناوری‌های خودروهای متصل (connected cars) تا خودروهای خودران (Self-driving cars ) در آینده، یکی از منابع تولید داده‌های کلان (Big data) بوده و بستر مناسبی جهت ارائه خدمات مبتنی بر محتوا و توسعه اقتصاد دیجیتال خواهد بود. برای نمونه با استفاده از کلان داده‌ها و استخراج اطلاعات مکانی کاربران می‌توان انواع خدمات مکان محور مانند تبلیغات، هشدارهای خطر، مسیریابی، زمان رسیدن به مقصد و محل پارکینگ های نزدیک را ارائه نمود.

ایالات متحده، آلمان و ژاپن از پیشتازان توسعه یک خودروی خودران آماده برای بازار هستند. چین، فرانسه، ایتالیا، سوئد و کره جنوبی نیز به دنبال به کارگیری توانایی خودروسازی خود و برتری نسبی در پژوهش، فناوری یا اندازه بازار برای بدست آوردن نفوذ در این حوزه هستند. انگلستان نیز مزایای رقابتی کافی در بخش‌های کلیدی خودروسازی، فناوری و مالی و صنایع پشتیبان بیمه برای رقابت در این حوزه را دارد.

همانطور که می‌دانیم، به دلایل گوناکون در کشور با پدیده نرخ بالای تصادفات خودرویی و تلفات بسیار بالای انسانی و هزینه های سنگین مالی ناشی از آن روبرو هستیم، طبق آمار پلیس راهور، از سهم عوامل مختلف در بروز تصادفات جادهای (۵۲ درصد برای عامل راننده و ۳۰ درصد برای عامل جاده)، همچنین، هزینه سوخت بزرگ‌ترین عنصر هزینه‌ای برای هر شرکت حمل و نقل امروزی است به طوری‌که بخش حمل و نقل بیش از ۲۵درصد از مصرف سوخت کشور را به خود اختصاص داده است که با توجه به مصرف بالای انرژی در ایران نسبت به سایر کشورها، این درصد بالا بسیار معنادار است.

با توجه به عوامل فوق و این‌که بخش حمل و نقل خودرویی، سهم قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی (GDP) را ارائه می‌کند، با استفاده از حمل و نقل بهینه هم از لحاظ روانسازی ترافیک و هم از لحاظ محیط زیست برای کشور منفعت اقتصادی قابل توجهی بدست می‌آید و نتایج تجربیات جهانی نیز در طول بیش از یک دهه برای بهبود ایمنی رفت و آمدهای خودرویی، کارشناسان را به این نتیجه رسانده است که استفاده از مزیت‌های فناوری ارتباطات و اطلاعات میتواند به بهبود ایمنی حمل ونقل منجر شود.

از فعالیت‌های انجام شده در کشور در زمینه خودروهای متصل و برای خودروهای اورژانس می‌توان به پروژه طراحی و پیاده‌سازی سامانه ارتباطات هوشمند خودرویی به کارفرمایی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و مجری‌گری جهاد دانشگاهی صنعتی شریف در سال ۱۳۹۰ اشاره داشت.

با این حال علی رغم اینکه فعالیت‌های گسترده ای که در کشور چه در بخش خودروسازها، دانشگاه ها، اپراتورها و... در راستای هوشمندسازی در جریان است، مسیر طولانی در راستای دستیابی به آن پیش رو است که با برنامه‌ریزی در سطح کلان و سیاستگذاری واحد می توان هزینه و زمان را کم نمود تا بتوان از فواید بی‌شمار آن بهره مند شد.

در این راستا مطرح شدن موضوع توسط وزیر ارتباطات به واسطه دامن زدن به مباحث و پررنگ کردن نقش فناوری در حل چالش‌های امروزی ایران، فرصتی است که باید آن را غنیمت شمرد.

   *پژوهشگر شبکه‌های ارتباطی