یکجانبه گرایی مذموم و مورد انتقاد همه بازیگران بین المللی است

به گزارش ایرنا، «عابد اکبری» در آیین اختتامیه نخستین کنفرانس بین المللی «یکجانبه‌گرایی و حقوق بین‌الملل» در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: در این کنفرانس قصد داشتیم‬ ضمن آسیب‌شناسی وضعیت موجود به این پرسش پاسخ دهیم که در برابر وضعیت موجود و حاکم بر نوع کنشِ گاه مخرب و برهم‌زننده قواعد بازی بعضی بازیگران اصلی نظام بین‌الملل، چه وضعیت مطلوبی را می‌توان متصور شد.
وی خاطرنشان کرد: باوجود اینکه چندجانبه‌گرایی محور یا هسته اصلی نظم بین‌الملل پس از جنگ جهانی بوده است، اما در سال‌های اخیر شاهد تهدیداتی علیه نظام بین‌الملل چندجانبه‌گرا از سوی برخی از بازیگران آن به‌ویژه ایالات متحده هستیم. خروج از موافقتنامه آب‌وهوایی پاریس، خروج از «آی‌اِن‌اف»، خروج از برجام و به‌دنبال آن، تهدید به خروج از بسیاری از معاهدات و پیمان‌های دیگر به‌عنوان ابزاری برای تهدید جامعه بین‌المللی فقط چند نمونه از اقدامات یکجانبه‌گرایانه آمریکاست؛ اقداماتی که ازسوی هر کشور دیگری در نظام بین‌الملل هم صورت پذیرد مذموم و ناپذیرفتنی است و پرسش‌هایی اساسی پیشِ روی ما پژوهشگران حوزه حقوق و روابط بین‌الملل قرار می‌دهد.
‬ ‬ رئیس کنفرانس بین المللی یک جانبه گرایی و حقوق بین الملل پرسش های زیر را مطرح کرد که چرا در زمانه گسترش ارتباطات و نزدیکی ملت‌ها و دولت‌ها به یکدیگر باید اقداماتی صورت پذیرد که مصداق بازگشت به عقب و به سمت تاریکی‌های عصر ماقبل جنگ‌های جهانی باشد؟ آیا سکوت دولت‌ها در برابر این اقدامات یکجانبه‌گرایانه، منجربه شکل گیری رویه‌ای خطرناک و درنتیجه، تخریب بیشتر نظم و نظام حقوق بین‌الملل موجود نخواهد شد؟ وچه اقدامی برای شکل دادن به «هویت مقاومت هنجارمحور جهانی» باید درپیش گرفته شود تا چندجانبه‌گرایی به‌عنوان یک سنت معطوف به حل مشکل و با هویت در نظام بین‌الملل تثبیت شود؟
اکبری تصریح کرد: پاسخ به این پرسش ها هرچه باشد، بی‌شک توجیه یکجانبه‌گرایی با اهمیت و اولویت منافع ملی بر هرگونه اتحاد و معاهده و پیمان بین‌المللی است و فقط زمینه خطرناک تبدیل شدن این اقدامات به کنشی عادی در روابط بین‌الملل را فراهم خواهد کرد، همان‌طور که تحلیل این اقدامات براساس مفهوم قدرت به‌عنوان مفهوم تبیین‌کننده رفتارهای ضد هنجار در جامعه بین‌المللی فقط توجیه و توصیف وضعیت موجود است و با روحیه عدالت‌خواهی انسان تعارض دارد.
وی افزود: در روزهای پایانی دهه دوم قرن بیست ویکم و در شرایطی که اقدامات آمریکا مورد نقد هم‌پیمانان و شرکای استراتژیک خود قرار گرفته است، دو واکنش را شاهدیم: اول اینکه، بعضی از دولت‌ها که از نظام و نظم موجود بهره می‌برند و حامی نظام موجودند، با اقدامات یکجانبه گرایانه مخالف‌اند؛ اما آنها می‌دانند که برهم خوردن نظم موجود، هزینه‌هایشان را افزایش خواهد داد و روند قدرتمندتر شدن آنها را متوقف خواهد کرد؛ بنابراین خواهند کوشید با قواعد موجود، به اقدامات یکجانبه‌گرایانه آمریکا پاسخ دهند و بار دیگر آمریکا را به بازگشت به معاهدات و رویه‌های چندجانبه‌گرایانه تشویق کنند. اقدامات دولت‌های اروپایی شاهدی بر این مدعاست.
مدیرعامل موسسه ابرار معاصر تهران دسته دوم را بازیگرانی دانست که امروز در عرصه روابط بین‌الملل در نقش بازیگران جهانی یا در مفهومی دیگر، جهان غیرغربی شناخته می‌شوند و گفت: این دسته به‌سوی روایت‌سازی خود از نظم مطلوب حرکت می‌کنند؛ جهانی که با خرده‌گفتمان های «عدالت» و «نظم» به‌سوی تصویرسازی از نظامی عادلانه‌تر گام برمی‌دارد. این حرکت در جهان غیرغربی، متناسب با ماهیت چرخش قدرت و برآمدن کنشگران و قدرت‌های نوظهور، پارادایم‌های جدیدی از نظم حقوقی بین‌المللی را شکل می‌دهد که در آن، امید و باور به «شدن» زیر پرچم چندجانبه‌گرایی و همکاری برای همه جهان گشوده‌تر و قابل دسترس‌تر از قبل خواهد بود.
وی ادامه داد: دراین‌میان، جمهوری اسلامی ایران نیز با اراده خود در پیشبرد امور سیاسی _ اقتصادی و امنیتی با دیپلماسی و ابزارهای این حوزه نشان داده است تمایل دارد در زمین حقوق بین‌الملل و به‌عنوان بخشی از جامعه بین‌المللی کنش‌گری کند؛ زمین و زمینه‌ای که در آن همه کشورها به شکلی عادلانه منافع خود را پیگیری کنند. تأکید بر مفهوم جامعه جهانی و جامعه بین‌المللی با آگاهی کامل از این موضوع اعمال می شود که کنش‌گری براساس رویه‌های مورد قبول جهانی نه‌تنها از میزان نزاع و خشونت و جنگ دولت‌ها می‌کاهد، بلکه می‌تواند زمینه نزدیکی ملت‌ها به یکدیگر را فراهم کند.