دیپلماسی ورزشی راه‌حل عبور از بحران دیپلماتیک ایران و عربستان

روزنامه ایران ورزشی نوشت: دی‌ماه که بشود، ایران و عربستان وارد پنجمین سال قطع روابط بین‌المللی می‌شوند؛ دو کشور با پیشینه تاریخی کاملاً متفاوت که این سال‌ها تبدیل به قدرت‌های اصلی خاورمیانه شده‌اند. دو کشور که رابطه‌شان در طول سال‌های حکومت خاندان سعودی بر سرزمین حجاز در چند دهه گذشته، بارها با تنش روبه‌رو بوده، فراز و نشیب داشته اما هیچ‌وقت به اندازه این چهار سال روابط دیپلماتیک‌شان تیره و تار نبوده. در سال ۱۳۹۴، ابتدا خبر تعرض دو مأمور بازرسی فرودگاه جده به ۲ نوجوان ایرانی که برای سفر زیارتی حج عمره عازم عربستان شده بودند، خشم ایرانی‌ها را برانگیخت و بعد اتفاقات حج تمتع همان سال، یعنی سقوط جرثقیل در مسجدالحرام و فاجعه منا که منجر به کشته شدن ده‌ها زائر ایرانی شد، روابط بین دو کشور را خصمانه کرد.
دست آخر تأیید حکم اعدام شیخ نمر، روحانی مخالف حکومت عربستان که در ایران طرفدارانی داشت، همه چیز را خراب‌تر از قبل کرد. در مشهد و تهران تظاهرات شد، عده‌ای وارد سفارت عربستان شدند و وزیر امور خارجه عربستان هم چند روز بعد اعلام کرد کشورش قصد دارد تمامی روابط دیپلماتیکش با ایران را پایان دهد.
حالا ۴ سال بعد از آن روزها، شایعه‌ای منتشر شده که شاید یک بازی فوتبال‌ دوستانه بین دو کشور، گره روابط ۲ همسایه را باز کند و روابط ایران و عربستان دوباره عادی شود. مشابه اتفاقی که در دهه ۷۰ میلادی بین چین و آمریکا افتاد و از آن با نام «دیپلماسی پینگ‌پنگی» یاد می‌شود. در آن سال‌ها روابط دیپلماتیک ۲ کشور قطع بود و برگزاری یک دوره مسابقات تنیس روی میز در چین و دعوت از تیم ملی آمریکا باعث شد تا زمینه برقراری روابط دو کشور چیده شود. اما شایعه‌ای که دیروز در فضای مجازی وایرال شد، تا چه اندازه می‌تواند به واقعیت تبدیل شود؟ شاید بهترین شخص برای تأیید یا تکذیب این خبر، رضا صالحی امیری باشد؛ رئیس کمیته ملی المپیک که یکی از مدیران پر نفوذ در دولت دکتر روحانی به حساب می‌آید. او در این‌باره به روزنامه «ایران ورزشی» می‌گوید: «ما با عربستان همسایه هستیم. آنها هم مثل ما یک کشور اسلامی هستند و مهم‌تر از اینها، حرمین شریفین در کشور عربستان واقع شده. طبیعتاً نمی‌توانیم تا ابد با آنها در حالت قطع رابطه باشیم. ضمن اینکه سیاست خارجی جمهوری اسلامی هم همیشه گسترش روابط با همسایه‌هایش بوده. تقابل ایران و عربستان به نفع هیچ‌کس نیست جز رژیم صهیونیستی و هوادارانش. این بخشی از استراتژی ترامپ است که در منطقه ما کسی با یکدیگر دوست نباشد. آنها برای گسترش هژمونی خود به دنبال تداوم دشمنی با ما هستند.»
صالحی امیری که به دیپلماسی عمومی برای حل این مشکل اعتقاد ویژه‌ای دارد، راه حل عبور از بحران به وجود آمده در روابط دو کشور را اینگونه بیان می‌کند: «اولین راه‌حل گفت‌وگوی نخبگان و سیاستمداران دو کشور با یکدیگر است. بعد هم بحث دیپلماسی عمومی به میان می‌آید که مشخصاً می‌شود به دیپلماسی ورزشی اشاره کرد؛ مثلاً برگزاری یک رویداد ورزشی بین دو کشور. دیپلماسی ورزشی راهبرد خروج از انسداد سیاسی با عربستان است.» رئیس کمیته المپیک البته خبری که روز چهارشنبه در برخی رسانه‌ها مبنی بر بازی دوستانه ایران و عربستان در تاریخ ۲۸ آبان امسال منتشر شد را تأیید نمی‌کند اما اعتقاد دارد برگزاری یک رویداد ورزشی می‌تواند پنجره‌ای برای ورود به فضایی تازه در روابط دو کشور باشد: «از فضای موجود باید بگذریم. باید تلاش کنیم دو کشور به همدیگر نزدیک شوند ... باید به وجه مشترک برسیم.» او در مورد اینکه آیا برای برگزاری چنین رویدادی، وزارت امور خارجه هم قرار است قدمی بردارد یا نه می‌گوید: «در این زمینه با آقای ظریف هماهنگ هستیم.»
در چند هفته گذشته لحن و ادبیات سران حکومت عربستان سعودی نسبت به ایران کاملاً تغییر کرده و دیگر خبری از تهدیدهای توخالی چندسال گذشته نیست. ظاهراً ورزش یک بار دیگر می‌تواند به کمک کشور بیاید و یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های دیپلماتیک دهه گذشته خاورمیانه را دستخوش تغییراتی تازه کند. باید منتظر ماند.