سرچشمه سنت دیرینه وقف به سال‌های پیش از دین اسلام بر می‌گردد و در قالب آن بسیاری از افراد بخش یا تمام اموال خود را برای کمک به نیازمندان یا نیت‌های دیگر، وقف و ماموری را نیز برای اجرای نیت خود انتخاب می‌کرده‌اند؛ دین مبین اسلام نیز احیاکننده این فرهنگ متعالی وقف بوده است و در این مسیر از حضرت علی (ع) و ائمه اطهار (ع) به عنوان نماد وقف یاد می‌شود.
این امام همام با وقف نخلستان‌ها و چاه‌ها در مدینه و کوفه از جمله واقفان بزرگ دنیای اسلام به شمار می‌رود و تاکنون نیز این موقوفات باقی مانده است اما اکنون وقف علاوه بر نیت‌های سنتی به رویکردهای مدرن نیاز دارد.
دهه ۱۳۹۰ را می‌توان سال‌های طلایی وقف در کشور به ویژه آذربایجان‌غربی عنوان کرد زیرا با تلاش نهادهای مسئول و همچنین علما، روحانیان و مبلغان تعداد موقوفات به حدود ۱۰ برابر دهه‌های پیشین رسیده و بر همین اساس نیت‌های مردن در کانون توجه قرار گرفته است.
نیت‌هایی نظیر کمک به اشتغال جوانان، کمک به ازدواج و تامین مسکن این قشر و همچنین اجرای طرح‌های قرآنی و توسعه مفاهیم دینی و مذهبی از جمله مواردی است که باید در وقف‌های نوین به آن توجه ویژه صورت گیرد.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه آذربایجان‌غربی گفت: در حال حاضر بسیاری از نیت‌های واقفان در کشور و استان به سمت موضوعاتی سوق داده می‌شود که در برخی موارد نمی‌تواند نیازهای ضروری جامعه و مردم را جوابگو باشد و به همین دلیل باید برای تغییر این روند فرهنگ‌سازی شود.
حجت‌الاسلام ناصر جوانبخت افزود: معرفی بیش از پیش نیازهای جامعه و بیان ضرورت‌های توجه واقفان به این امر نیازمند همراهی و مشارکت بیشتر نهادهای فرهنگی، شهروندان، مساجد، رسانه‌ها و فعالان حوزه وقف است.
وی با اشاره به اینکه تعداد موقوفات در آذربایجان‌غربی به بیش از ۶ هزار و ۶۰۰ مورد رسیده است، اضافه کرد: در حال حاضر بسیاری از نیت‌های واقفان در آذربایجان‌غربی به عزاداری حضرت اباعبدالله‌الحسین (ع) و ساخت و توسعه مساجد اختصاص دارد اما در کنار آن می‌توان وقف‌های جدید را به سمت بخش‌های مورد نیاز جامعه سوق داد.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه آذربایجان‌غربی گفت: اقدام‌های خوبی در راستای فرهنگ‌سازی برای نیت‌های نوین ثبت موقوفات در استان انجام شده است اما این تلاش‌ها کافی نیست و باید همراهی خوبی در جامعه صورت گیرد.
حجت‌الاسلام جوانبخت افزود: در سال جاری ۴۳ مورد وقف جدید در آذربایجان‌غربی ثبت شده است و امیدواریم تا پایان سال این رقم به افزون بر ۱۰۰ مورد افزایش یابد.
وی تاکید کرد: در بین همه وقف‌های صورت گرفته در سال‌های اخیر و با وجود فرهنگ‌سازی‌ها، تنها یک مورد در آذربایجان غربی به وقف نوین اختصاص داشته در حالی که بسیاری از موقوفات می‌توانست به این بخش هدایت شود و زمینه حل مشکلات امروز جامعه را فراهم کند.
یک واقف ارومیه‌ای نیز در خصوص نیت‌های مدرن در موقوفات، گفت: از جمله مهمترین عواملی که موجب می‌شود واقفان به سمت وقف‌های سنتی سوق پیدا کنند، اطلاع‌رسانی کم و معرفی نشدن نیت‌های مدرن وقف است.
وی اضافه کرد: تغییر نگرش در واقفان با کندی صورت می‌گیرد و در بسیاری از موارد واقفان تمایل زیادی به نیت‌های جدید وقف ندارند؛ از این‌رو فرهنگ‌سازی در این خصوص اجتناب‌ناپذیر است.
وی اظهار کرد: در حال حاضر جوانان جامعه مشکلات زیادی دارند که حل آنها نیازمند همراهی دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی است و می‌توان از ظرفیت وقف نیز در این راستا بهره برد.
وی تاکید کرد: افراد زیادی به دنبال کمک به جوانان و حل مشکلات آنان هستند ولی روش کار را نمی‌دانند و باید اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی لازم در این خصوص صورت گیرد.
نماینده ولی‌فقیه در آذربایجان غربی نیز در این خصوص با بیان اینکه تمامی ائمه جماعات آماده همکاری با اداره‌کل اوقاف و امور خیریه هستند، گفت: اگر بتوانیم امر وقف را در جامعه نهادینه کنیم علاوه بر احیای این سنت حسنه، توانسته‌ایم مردم را به سمت و سوی جامعه الهی سوق دهیم.
وی ادامه داد: وقف بزرگترین سرمایه برای توشه آخرت است و ترویج و تبلیغ آثار وقف به عنوان یکی از اعمال پسندیده و نعمت‌های دینی برای مومنان، بهترین ذخیره برای آخرت است.
وی به اهمیت وقف اشاره کرد و افزود: اهمیت وقف به ویژه در حوزه‌های تربیتی و آموزشی به دلیل توجه به پرورش و تربیت سرمایه‌های آینده کشور بسیار بالاست.
نماینده ولی‌فقیه در آذربایجان‌غربی اضافه کرد: آیات انفاق در قرآن کریم فضای ویژه‌ای برای انسان‌های مؤمن خلق می‌کند و واقفان دغدغه مردم را دارند و این دغدغه و توجه به نیازهای اجتماعی انسان را به عمل صالح وقف سوق داده است.
نماینده مردم آذربایجان‌غربی در مجلس خبرگان رهبری نیز در این خصوص، با حساس دانستن موضوع وقف و موقوفات تاکید کرد: همه ما از خاک آفریده شده‌ایم و به خاک بر می‌گردیم و نباید به مال دنیا وابستگی و حرص و ولع داشته باشیم.
آیت‌الله سیدعلی اکبر قرشی اضافه کرد: باید افراد غنی به فکر نیازمندان جامعه باشند و نباید برای برطرف شدن همه مشکلات جامعه فقط از دولت انتظار داشته باشیم؛ پس وظیفه سنگینی بر عهده مدیران و متولیان این بخش است.
وی اضافه کرد: می‌توان همانند گذشته با کمک واقفان نیک‌اندیش نیازهای روز جامعه به مراکز علمی، مدارس علمیه، موسسه‌های خیریه، بیمارستان‌ها، خوابگاه‌های دانشجویی و غیره را برطرف کرد.
به گزارش ایرنا توسعه فرهنگ وقف‌های نوین در حالی در دستور کار مسئولان قرار دارد که تغییر در نگرش واقفان و ورود آنان به عرصه وقف‌های نوین نیازمند مشارکت فعال و هوشمندانه واقفان و فعالیت‌های فرهنگی مرتبط می‌باشد.
نظر شما