نویسندگی و تالیف از دیرباز جزو ارکان مهم فرهنگی و علمی هر کشور بوده است. از روزگارانی دور که شاهان بر ثبت‌شدن تاریخ حکومتشان مورخان و کاتبانی را در دربارها به کار می‌گرفتند تا اعطای جوایز بزرگ برای نگاشتن کتاب‌هایی که هنردوستی و فضل آن‌ها را به رخ آیندگان بکشد.
همگام با پیشرفت جوامع و انقلاب چاپ و ایجاد نهادهایی برای حمایت از نویسندگان و پژوهشگران، این عرصه به زمینه‌ای شایان توجه برای عرض اندام متفکران بدل شد و اگر پیش از آن نویسندگی و تالیف به عنوان شغلی حاشیه‌ای محسوب می‌شد یا مخصوص به طبقه‌ای خاص بود، روشنفکران کمابیش در میان همه طبقات و گروه‌های اجتماعی پدید آمدند و قلم در دست گرفتند.
افزایش تعداد جشنواره‌ها و همایش‌های تخصصی در هر حوزه‌ای و رونق صنعت تالیف و نویسندگی در همه زمینه‌ها و حتی به‌صورتی بسیار تخصصی، نمایان‌کننده وضعیت تعیین‌کننده این عرصه در رشته‌های فرهنگی، هنری، اجتماعی و علمی است.
برگزاری جشنواره‌های مختلف در زمینه نویسندگی و اعطای جوایز مختلف به مولفان و حتی تبیین و تعریف جایزه‌های تازه و خلاقانه ادبی و فرهنگی در شیراز، این شهر را همواره به مرکز هیجان‌انگیز این حوزه بدل کرده است.
مرکز حافظ‌شناسی، حامی پژوهشگران ادبی
مرکز حافظ‌شناسی در زمره مراکز علمی و پژوهشی شیراز است که با جذب پژوهش‌گر پسادکتری و اعطای پژوهانه‌های ویژه کرسی پژوهشی حافظ، در زمره مراکز خلاقی به‌شمار می‌رود که برای نویسندگان عرصه ادبیات فرصت‌های مناسبی را خلق می‌کند.
بدین‌صورت که هم دانش‌آموختگان دوره دکتری در رشته‌ها و گرایش‌های مرتبط با حافظ از دانشگاه‌های معتبر داخلی یا خارجی می‌توانند از امکانات این مرکز بهره‌گیرند و هم افرادی که به‌گونه ای علاقه‌مند به تالیف و نگارش در زمینه این شاعر بزرگ ادب فارسی هستند.
جز این‌ها ارائه پژوهانه یا گرنت پژوهشی مبتنی بر تخصیص اعتباری ویژه برای فعالیت‌های علمی پژوهشگران ممتاز و مستعد و توسعه کیفی پژوهش‌های بنیادی و کاربردی از دیگر اهداف این مرکز است. تاکنون دو پژوهانه علمی باعنوان پژوهانه دکتر زهرا طاهری و مهندس بهرام بزرگ تأمین اعتبار شده است.
از دیگر فعالیت‌های مرکز حافظ‌شناسی که به منظور قدردانی‌ازپژوهشگران برجسته و پژوهش‌های برتر صورت می‌گیرد، اعطای "نشان درجه‌یک علمی حافظ‌پژوهی" به دانشمندان ممتاز است که تاکنون به پنج حافظ پژوه ایرانی و غیرایرانی تخصیص یافته است. تاکنون شارل هانری دو فوشه کور از کشور فرانسه و جیوانی ماریا درمه از کشور ایتالیا در عرصه بین‌المللی و سلیم نیساری، بهاءالدین خرمشاهی و سعید حمیدیان این نشان را دریافت کرده‌اند.
به‌جز اعطای نشان علمی، مرکز حافظ‌شناسی از حافظ پژوهان برتر در قالب‌های‌دیگر همچون انتخاب کتاب سال‌حافظ، معرفی پژوهش‌های برتر و تقدیر از حافظ پژوهان نیز قدردانی می‌کند و تاکنون نیز فعالیت‌های تعدادی از حافظ‌پژوهان در قالب‌های یادشده در برنامه‌های مختلف ارج نهاده شده است؛ از آن جمله باید به دکتر منصور رستگار فسایی، دکتر رشید عیوضی، دکتر بهادر باقری، پرویز خائفی، هوشنگ فتی و محمد کانار از ترکیه اشاره کرد.
نشست علمی یا همایش سالانه یادروز حافظ نیز از اهمیتی ویژه برخوردار است و هرسال در بیستم مهرماه مصادف با یادروز حافظ، حافظ‌پژوهان و استادان حافظ‌شناس از سراسر ایران و جهان برای ایراد سخنرانی به شیراز دعوت می‌شوند تا تازه‌ترین دستاوردهای پژوهشی خود را در یک گردهمایی علمی و زیر عنوان موضوع محوری فراخوان به دوستداران حافظ عرضه کنند.
موضوع این نشست‌ها هر سال طی نشستی خبری و در فراخوان این مرکز اعلام می‌شود.
تدوین دانشنامه تخصصی سعدی، زمینه‌ساز نگارش ادبی
تاکنون مقالات و کتاب‌های متعددی درباره زندگی و آثار سعدی، نگاشته شده و برخی مفاهیم موجود در کلیات آثار سعدی مورد بحث و بررسی پژوهشگران و سعدی‌شناسان قرار گرفته و موجب شناخت هر چه بیشتر این شاعر گرانسنگ زبان و ادبیات فارسی شده، اما هیچ یک از تحقیقات موردی به صورت مجموعه‌ای مدون و جامع در قالب دانشنامه سعدی نگنجیده است.
مرکز سعدی‌شناسی به منزله یکی از مراکز مهم علمی و ادبی ایران، طرح تدوین دانشنامه سعدی را سال‌هاست که آغاز کرده است؛ افزون بر این انتشار مجله سعدی‌شناسی که هر سال براساس مقالات ارائه‌شده در گرامیداشت این شاعر بزرگ در دوم اردیبهشت ارائه می‌شود، زمینه‌ای مناسب را برای پژوهشگران ادبی فراهم می‌کند.
دانشنامه‌های تخصصی کتاب‌های مرجعی هستند که همه اطلاعات مربوط به یک موضوع را به خوانندگان ارائه می‌کنند و متخصصان را به منابع اصلی تحقیق ره می‌نمایند.
مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، حامی نویسندگان و پژوهشگران کودک و نوجوان
مرکز مطالعات ادبیات کودک و نوجوان دانشگاه شیراز سال‌هاست که با ایجاد این رشته به برگزاری همایش‌ها در عرصه‌های ملی و جهانی، برای به روز کردن اطلاعات و یافته‌های پژوهشی در نقد و نظریه ادبیات کودک می‌پردازد.
در این میان، همایش‌های سالانه ادبیات کودک و نوجوان در اردیبهشت ماه هر سال امکان هم‌اندیشی پژوهشگران و نخبگان را در زمینه‌های مختلف مرتبط با کودک و نوجوان فراهم می‌آورد.
تاکنون هفت دوره این همایش‌ها برگزار شده است
مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز زیر نظر معاونت پژوهشی دانشگاه شیراز اداره می‌شود که در سال ۱۳۸۴ تاسیس شده و از سال ۱۳۸۷ نیز در حوزه برگزاری همایش‌های علمی و پژوهشی فعالیت می‌کند.
انجام پژوهش‌های بنیادین در حیطه ادبیات کودک و نیز با کمک به انجام اینگونه پژوهش‌ها، انتشار مجله علمی-پژوهشی در قلمروی ادبیات کودک، تالیف و ترجمه آثار مطرح در زمینه نقد و نظریه ادبیات کودک، ایجاد بانک‌های اطلاعاتی،تدوین و ارائه طرح‌های پژوهشی بنیادین و کاربردی در زمینه‌ی ادبیات کودک، اجرای همایش‌ها و کنفرانس‌ها برای به‌روز کردن اطلاعات و یافته‌های پژوهشی در نظریه ادبیات کودک در عرصه‌های ملی و بین‌المللی و برگزاری جشنواره دو سالانه پژوهش و نیز گزینش و معرفی پژوهش‌های برتر از مهم‌ترین اهداف این مرکز است.
جشنواره‌های کوچک، فرصت‌های بزرگ
جز این‌ها که در عرصه‌های کلان به حمایت از پژوهشگران و اندیشمندان می‌پردازند، بخش‌های کوچک‌تر فرهنگی نیز با برگزاری جشنواره‌های مختلف در موضوعات مختلف به عرصه این فعالیت‌ها قدم گذاشته‌اند.
نخستین دوره جشنواره استانی داستان‌نویسی "داستان شیراز" نیز در قالب داستان کوتاه، فیلمنامه کوتاه و نمایشنامه در اردیبهشت ۹۸ در شیراز برگزار شد.
این جشنواره را مجله تخصصی داستان شیراز با همکاری انجمن و مدرسه داستان‌نویسی و شعر حیرت برگزار می‌کند و آثار برگزیده در کتابی با عنوان "مجموعه داستان کوتاه منتخب نویسندگان جوان فارس" منتشر می‌شود. این جشنواره اولین دوره خود را در سال ۱۳۹۷ برگزار کرده است.
جایزه ناداستان پیرسوک
مجموعه فرهنگی پیرسوک شیراز که به‌صورت تخصصی در حوزه ادبیات فعالیت می‌کند، در اقدامی خلاقانه اولین دوره جایزه ناداستان خود را با عنوان "شهر من کو" در سال جاری برگزار می کند.
در توضیح این جشنواره آمده است: این‌جا شهر بیشتر از یک مکان است و مهم روایت فردی ما از شهر است. اختیار با نویسنده است که زاویه دید، روش نوشتن و منظر روایت را تعیین کند؛ اما این جستار باید بخشی از تجربه زیسته نویسنده باشد. ناداستانهایی امکان پذیرش در مراحل بالای داوری را دارند که روایتی ورای خاطره یا توصیف صرف باشند. نگاه فردی و تجربه یگانه هر فرد از شهر برای ما اهمیت بسیار دارد.
ناداستان یا ادبیات غیرداستانی محتوایی به شکل روایت است که در مقابل ادبیات داستانی قرار دارد. ادبیات غیرداستانی که می‌توان آن را به‌طور عینی یا غیر عینی ارائه کرد. روزنوشت، خاطره‌پردازی، خودزندگی‌نامه، زندگی‌نامه، جستار، نامه، سفرنامه و ژورنال در گروه ناداستان‌ها قرار می‌گیرند.
جایزه ناداستان پیرسوک مختص همه فارسی‌زبانان است و از هر جای دنیا می توان در آن شرکت جست. مراسم اختتامیه این جشنواره ادبی در شب یلدای ۱۳۹۸ با اعلام آثار برگزیده، برگزار خواهد شد.
جایزه ادبی ریحانه، برخاسته از جنوب فارس
جز شیراز، دیگر شهرستان‌های فارس همچون مهر و جهرم نیز در سال‌های اخیر در زمینه فعالیت‌های ادبی و پژوهشی گام‌هایی برداشته‌اند. جایزه ادبی ریحانه که با هدف تکریم مقام حضرت فاطمه زهرا (س) و اشاعه فرهنگ و تربیت فاطمی چهار سال است که از نویسندگان در گروه‌های سنی مختلف حمایت می‌کند، از جمله این‌هاست که درحال حاضر در سطح ملی برگزار می‌شود و در سه شهر تهران، شیراز و مُهر ذر ۳۲۵ کیلومتری جنوب شیراز در زمینه‌های تحقیق و پژوهش، داستان و شعر نویسندگان و مولفان را به خود فرا می‌خواند.
هدف از برگزاری جایزه ادبی ریحانه، شناسایی شیفتگان فرهنگ متعالی فاطمی، اشاعه فرهنگ و ادبیات آیینی، شناسایی و تجلیل از پدیدآورندگان آثار فاخر ادبی مرتبط با حضرت فاطمه زهرا (س) و ارتقای سطح کیفی شعرها و داستان‌های آیینی عنوان شده است.
این جشنواره در بهمن‌ماه سال جاری چهارمین دوره خود را برگزار می‌کند.
جهرمی‌ها دو جشنواره داستان‌نویسی را حمایت می‌کنند
شهرستان جهرم در ۱۹۳ کیلومتری جنوب شرق شیراز نیز با برگزاری دو جشنواره داستانی داستان‌نویسان را به خود فرا می‌خواند. جهرمی‌ها امسال هفتمین دوره دوسالانه داستان کوتاه نارنج را در مهرماه جاری در این شهرستان برگزار کردند.
برگزارکنندگان این جشنواره انجمن اهل قلم، مؤسسه فرهنگی هنری نارنج، ﺍﺩﺍﺭﻩ ﮐﻞ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺍﺭﺷﺎﺩ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﻓﺎﺭﺱ، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان ﺟﻬﺮﻡ هستند.
چهارمین دوره جشنواره داستان کوتاه تابش نیز امسال با موضوع ارتباطات و فناوری اطلاعات به صورت بین‌المللی در این شهرستان برگزار شد. جشنواره تابش ویژه دبیران و دانش‌آموزان داخل و خارج کشور است.
این دوره از جشنواره تابش به همت پژوهش‌سرای دانش‌آموزی دکتر برنا و ابن‌سینای جهرم با همکاری مجمع خیرین ناتف، انجمن داستان شهرزاد جهرم، وزارت ارتباطات و اداره آموزش و پرورش شهرستان جهرم برگزار شد.
هدف از برگزاری این جشنواره کشف استعداد نویسندگی در فرهنگیان و دانش‌آموزان، خلق آثار ارزشمند، بسط و توسعه فنون و تکنیک‌های داستان‌نویسی و تشویق دانش‌آموزان و فرهنگیان به نوشتن و تکریم خیرین فرهنگی شهرستان جهرم اعلام شده بود.
سه دوره قبل جشنواره داستان کوتاه «تابش» با موضوعات: خیرین فرهنگی، محیط زیست و فضای مجازی (فرصت‌ها و تهدیدها) برگزار شده بود.
