بارتاب دیدگاه موافقان و مخالفان پیوستن ایران به FATF‌ در رسانه‌های داخلی

به گزارش گروه نشریات خبری ایرنا، حدود یک سال از ارجاع ۲ مصوبه مجلس درباره الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی (پالرمو) و الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم (CFT) به مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌گذرد اما هنوز مجمع تکلیف این لایحه را مشخص نکرده است. اخیرا هم گروه ویژه اقدام مالی موسوم به FATF اعلام کرد مهلت نهایی ایران برای پیروی از معیارهای بین المللی، فوریه ۲۰۲۰ میلادی است و پس از آن، این نهاد از تمامی اعضای خود درخواست خواهد کرد تا اقدامات متقابل انجام دهند. این نهاد مستقر در پاریس در عین حال در بیانیه ای اعلام کرد از اعضای خود بررسی دقیق تر معاملات با ایران و حسابرسی سخت تر شرکت های تامین سرمایه فعال در این کشور را درخواست کرده است.

در این بیانیه آمده است: اگر ایران پیش از فوریه ۲۰۲۰ کنوانسیون های پالرمو و تامین مالی تروریسم را هم راستا با استانداردهای FATF به صورت قانون تصویب نکند، سپس FATF  تعلیق اقدامات متقابل را به طور کامل برمی دارد و از اعضایش می خواهد تا اقدامات متقابل موثر هم راستا با توصیه نامه ۱۹ اجرایی کنند.

با برگزاری اجلاس تازه گروه ویژه اقدام مالی در پاریس، برای ایران مهلتی ۱۲۰ روزه برای تصویب ۲ لایحه باقی مانده از لوایح چهارگانه FATF تعیین شد تا بار دیگر بازار بحث و گفت وگو در این زمینه داغ شود.

مهلت چهارماهه این گروه به ایران، بار دیگر موافقان و مخالفان پیوستن به این گروه را در مقابل یکدیگر قرار داده و هر دو طیف در این زمینه به بیان مواضع و استدلال‌های خود می‌پردازند.

بررسی امروز(۱۲ آبان) روزنامه ها، خبرگزاری ها و تارنماهای داخلی نشان می دهد که رسانه های اصلاح طلب، بحران در سیستم بانکی ایران را از تبعات عضویت نداشتن در FATF برشمردند و تاکید کردند: در صورت تصویب نشدن دو لایحه باقیمانده از FATF تبادل اقتصادی با دیگر کشورها به سختی انجام می شود و سیستم بانکی کشور با یک بحران جدی روبه‌رو خواهد شد.

رسانه های اصولگرا نیز مخالفت خود را باپیوستن ایران به FATF ابراز کردند و با تاکید بر اینکه FATF تأثیری در رفع تحریم‌ها ندارد عنوان داشتند: اصرار بر تصویب FATF از سوی غربی ها برای این است که با شناسایی مشتریان و خریداران خارجی در معاملات تجاری کشورمان در شرایط تحریم، راه دور زدن تحریم ها را بر روی ایران ببندند.

رسانه های اصلاح طلب

بحران در سیستم بانکی ایران در صورت عضویت نداشتن در FATF

غلامرضا انصاری، معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه در گفت‌ و گوی تفصیلی با روزنامه اعتماد اظهار داشت: یکی از هشدارهایی که وزارت خارجه در جلسات مختلف داده است، بحث FATF است. مانند این است که شما از من سوال کنید نظر شما در مورد سفر کردن چیست؟ من می‌گویم سفر کردن کار بسیار خوبی است، ولی مخالف گرفتن پاسپورت هستم. کسی که می‌خواهد از مرزهای کشور خود خارج شود، یک شرط مورد توافق بین‌المللی، داشتن پاسپورت است. امروز FATF یعنی داشتن پاسپورت. اگر سیستم بانکی ایران می‌خواهد با سیستم بانکی جهان اعم از کوچک یا بزرگ آن هر نوع ارتباطی را برقرار کند، شرط آن FATF است. امسال روادید بین ما و عراق به‌علت دوستی‌های سیاسی بین دو کشور برداشته شد اما شما باید پاسپورت داشته باشید تا بتوانید سفر کنید. پاسپورت هویت شما در بیرون از مرزهای شما است. امروز FATF و مقررات آن شرط حضور سیستم بانکی ما در بیرون از مرزها است. خواه این بانک در افغانستان، سوریه و چین باشد یا در اروپا. متاسفانه به این مفهوم توجه نشده است. FATF ابزار شما برای خارج شدن از مرزهای شما در سیستم بانکی است. اگر ما نتوانیم به سلامت از این وضعیت عبور کنیم، سیستم بانکی کشور به‌طور کامل فلج خواهد شد. یعنی شما حتی امکان حضور در کشورهای دوست و همسایه را در حوزه بانکی نخواهید داشت. شما می‌توانید به کشورهای دوست سفر کنید و اولین شرط آن داشتن پاسپورت است. یک عده از من این سوال را دارند که اگر پاسپورت گرفتم حتما می‌توانم به فرانسه بروم؟ خیر، به این معنا نیست. شما اگر خواستید که سفر کنید و از مرزهای کشور خود خارج شوید، اولین قدم آن داشتن پاسپورت است. اگر قصد داشتید که به یک کشور ویژه بروید، شما یک شرط دیگر هم دارید، اینکه باید در آنجا روادید آن کشور را بگیرید. اینکه آیا به شما روادید می‌دهند یا خیر، این بحث دیگری است. ولی برای خارج شدن از کشور نیاز به پاسپورت دارید. FATF یعنی گرفتن پاسپورت برای اینکه سیستم بانکی شما پای خود را از مرزهای خود خارج کند. اگر در این چند ماه که به ما فرصت داده شده نتوانیم FATF را بگذرانیم، مطمئن باشید که سیستم بانکی کشور با یک بحران جدی روبه‌رو خواهد شد.

ایلنا: اگر به کارگروه ویژه اقدام مالی یا همان FATF نپیوندیم تحریم‌های این کارگروه هم بر ما اعمال می‌شود که در این صورت طرف‌های خارجی که عضو FATF هستند برای معاملات و مبادلات اقتصادی با ایران دچار مشکل می‌شوند.

مرتضی عزتی کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا درباره پیامدهای عضویت نداشتن ایران در FATF اظهار داشت: در حال حاضر، ایران عضو FATF نیست اما مشمول تحریم‌های FATF هم نشده است.  اگر به کارگروه ویژه اقدام مالی یا همان FATF نپیوندیم تحریم‌های این کارگروه هم بر ما اعمال می‌شود که در این صورت طرف‌های خارجی که عضو FATF هستند برای معاملات و مبادلات اقتصادی با ایران دچار مشکل می‌شوند. در همین شرایط با وجود اینکه فرصت پیوستن به این کارگروه برای ایران تمدید شده است به دلیل تحریم‌های آمریکا فشار زیادی بر روی اقتصاد ایران وارد آمده و انجام مراودات و مبادلات اقتصادی با مشکلات متعددی مواجه است. اما بخشی از تحریم‌ها شامل حال ایران نشد چراکه هنوز تحریم‌های FATF درباره ایران اعمال نشده است و از این طریق می‌توان بخشی از مبادلات اقتصادی را انجام داد. عزتی با بیان اینکه برخی از مبادلات تحت تحریم آمریکا نیستند، گفت: این معاملات از جمله مبادلات پولی که برای حج و سفرهای زیارتی، خرید موادغذایی و دارویی وجود دارد، در حال انجام است اما اگر مشمول تحریم‌های FATF قرار بگیریم هر گونه مبادله پولی با ایران مورد تحریم قرار می‌گیرد.

خبرگزاری ایلنا در گفت‌وگو با پدرام سلطانی نماینده ایران در فدراسیون اتاق‌های بازرگانی جهان در خصوص لزوم پیوستن به FATF نوشت: اگر ما از این فرصت باقی مانده استفاده نکنیم و وارد لیست سیاه شویم، درجه حساسیت کشورها برای کار کردن با سیستم بانکی ایران به مراتب بالاتر خواهد رفت. وی در خصوص اظهارت برخی مخالفان مبنی بر اینکه پیوستن به این کارگروه باعث خروج اطلاعات محرمانه کشور و در دسترس قرار گرفتن آنها برای دشمنان خواهد شد، گفت: چنین چیزی صحت ندارد. در مواردی که کشورها با یکدیگر همکاری دوجانبه یا چندجانبه دارند و نیاز به دریافت اطلاعات مالی باشند، این همکاری‌ها صورت خواهد گرفت. به طور مثال یک گروه تروریستی یا قاچاق انسان در یک کشور فعالیت می‌کند و ظن این وجود دارد که این گروه از بخشی از سیستم مالی ایران استفاده می‌کند، در این صورت آن کشور درخواست می‌دهد که اطلاعات مالی مربوط به این گروه در اختیار آنها قرار بگیرد. حالا ایران مختار است که این اطلاعات را بدهد یا اینکه از دادن آن اجتناب کند البته اگر از دادن اطلاعات خودداری شود به طور حتم یک نقطه ضعف محسوب خواهد شد، اما باعث نمی‌شود که ایران بلافاصله وارد لیست سیاه شود یا درجه ریسکش تغییر یابد. اصولا هر دوره بنا بر گزارش‌هایی که به کارگروه FATF می‌رسد یک گزارش جامع منتشر می‌شود که کدام کشورها به چه میزان در حوزه مبارزه با جرائم سازمان یافته همکاری کرده‌اند. با توجه به این گزارش، ریسک کشورها مشخص می‌شود. ممکن است برخی بگویند که اکنون سیستم بانکی ما عملا فعالیتی ندارد اما در صورت ورود به لیست سیاه، هر تراکنش و هر فعالیت مالی که به طور غیرمستقیم هم به ایران مرتبط باشد بلافاصله تحت بررسی قرار خواهد گرفت و کمترین اتفاق این است که هزینه‌های مالی ما چندبرابر خواهد شد.

سید احمد معتمدی، استاد و رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر در یادداشتی در روزنامه ایران نوشت: نمی‌توان به سادگی آنچه همه دنیا قبول کرده است را رد کرد زیرا چنین برخوردی به این معنا خواهد بود که احتمالاً ایران در نظر دارد کار پولشویی را دنبال کند، درحالی که اساساً ایران یکی از مدعیان مبارزه با این مسأله است. از این رو برکنار ماندن از فرآیندهای پذیرفته جهانی نه تنها توصیه نمی‌شود، بلکه می‌تواند محدودیت‌های زیادی را برای ما به همراه داشته باشد و هزینه‌های تازه‌ای را در زمینه مبادلات مالی بر کشور تحمیل کند.

مهدی تقوی، اقتصاددان در روزنامه ایران در یادداشت خود آورده است: مسأله این است که تولید داخلی زمانی برای تولید کنندگان مقدور و به صرفه است که بتوانند بخشی از کالای تولیدی خود را صادر کنند. این همه چرخه‌هایی هستند که به مبادلات بانکی نیازمندند. شاهراهی که نپیوستن به اف‌ای‌تی‌اف و قرار گرفتن احتمالی ایران در لیست سیاه اگر آن را مسدود نکند بسیار محدود خواهد کرد. دور ماندن از نظام جهانی به هر دلیل امکان صادرات کالا و خدمات از میان می‌رود، تولید در کشور عمق پیدا نمی‌کند و دسترسی به تکنولوژی مشکل می‌شود. بنابر این امیدواریم تصمیم‌گیری در این موضوع مهم نه به صرف ملاحظات سیاسی که بر اساس محاسبات اقتصادی صورت گیرد و منافع ملت و کشور در حال و آینده به بهترین وجه تأمین شود.

 موافقان  پیوستن ایران به FATF

روزنامه اعتماد در مطلبی با عنوان ضدونقیض‌های FATF تا کجا ادامه دارد؟ می نویسد: اجرای FATF در ایران هنوز ادامه دارد؛ شاید تا بهمن‌ماه؛ یعنی آخرین مهلت ایران برای تصویب دو لایحه پالرمو و CFT این لوایح همچنان در مجمع تشخیص مصلت نظام معلق باشند. امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس، بار دیگر در راستای موضع مخالفان گفته که بر اساس آیین‌نامه داخلی مجمع بعد از گذشت یک سال نظر شورای نگهبان حاکم خواهد بود. اما این در حالی است که شورای نگهبان لایحه پالرمو یا مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی را تأیید کرده و آن را مغایر با شرع و قانون اساسی ندانسته است. این لایحه به دلیل ایرادهای هیئت نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکنون تبدیل به قانون نشده و در مجمع تشخیص معلق مانده است. در چنین شرایطی تکلیف این لوایح هنوز روشن نیست. موافقان می‌گویند که رئیس مجلس می‌تواند آن را ابلاغ کند و مخالفان از رد آن سخن می‌گویند. رئیس دفتر رئیس‌جمهوری دراین‌باره گفته بود که طبق گفته حقوق‌دانان، پالرمو مهلت یک‌ساله‌اش در مجمع تشخیص به پایان رسیده و بر اساس آیین‌نامه داخلی مجمع تشخیص مصلحت نظام، پالرمو پس فرستاده می‌شود و با توجه به اینکه مجلس و شورای نگهبان پالرمو را تصویب کردند، پس رئیس محترم مجلس می‌تواند این را برای رئیس‌جمهور ارسال و رئیس‌جمهور هم برای اجرائی‌شدن ابلاغ کند.

محمدرضا تابش نماینده مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با روزنامه ایران گفت: می‌گویند مجلس و دولت همه کاره هستند در کشور اما مثلاً در همین زمینه FATF چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟ دو نهاد انتخاباتی کشور موضوع را تصویب کرده‌اند و یک مجموعه‌ای که پاسخگو هم نیست، جلوی کار را گرفته؟ خب چه کسی باید مسئولیت ناشی از این تصمیم را بپذیرد؟ وقتی یک عده علی رغم خواست نهادهای انتخابی که نماینده اکثریت ملت هستند، اینطور برای کشور تصمیم‌ می‌گیرند و تصمیمات خود را دیکته می‌کنند باید برای پذیرش مسئولیت و تاوان آن هم آماده باشند. این رفتار واقعاً نه از سر انصاف است و نه تدبیر و عقلانیت. حالا هم که مسئولیت نمی‌پذیرند دیگر نباید حرف‌هایی بزنند که نمک به زخم مردم بپاشند و موجب عصیان شود. برای من سؤال است کسانی که این حرف‌ها را می‌زنند می‌خواهند با کار خودشان مردم را به چه چیزی امیدوار کنند؟ خب مردم که کارنامه خود اینها را هم دیده‌اند که کشور را از کجا به کجا رسانده‌اند.

رحمان قهرمان‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت و گو با تارنمای انتخاب عنوان داشت: بر این باور هستم که باید نگاهی چندجانبه به مساله پیوستن به FATF داشت. به نظر می‌رسد دولت باید بیشتر توضیح بدهد و مخالفان را بیشتر اقناع کند. اکنون کشمکش سیاسی ناشی از این است که جناح اصول‌گرا نگاهی تهدیدمحور دارد و دولت نیز نگاهی فرصت محور دارد و گفت و گویی فنی میان دو جناح وجود ندارد. طبیعی است تا زمانی که گفت و گویی آزادانه و بدون پرده پیرامون FATF نداشته باشیم نمی‌توانیم به تصمیم‌گیری صحیح دست پیدا کنیم.

رسانه های اصولگرا

مخالفت با پیوستن ایران به FATF

روزنامه جوان عنوان داشت: یکی از وجوه مهم ناشکری و ناسپاسی فرد یا یک جناح نسبت به اقبال عمومی مردم آدرس غلط دادن به افکار عمومی درباره «راه‌حل برون‌رفت از مشکلات کشور» است که چنانچه با تعمد و طرح و ایده از قبل طراحی شده و با هدف تضییع منافع ملی و وابسته کردن کشور به غرب باشد، خسارت محض و خیانت مطلق است، برخی افراد به جای اینکه بخشی از مشکلات کشور را در عرصه‌های مختلف اقتصادی و سیاسی مرتفع کنند به دلیل برخی اهداف پشت پرده جناحی، کاهش یا رفع مشکلات را مشروط به حذف برخی از مفاهیم آمده در قانون اساسی کشور می‌کنند کمااینکه شماری از نیروهای وابسته به یک جریان سیاسی با حمایت‌های رسانه‌ای خاص در داخل و خارج از کشور راه برون رفت از مشکلات کنونی کشور را اجرایی کردن دستورالعمل‌های کشورهای غربی می‌دانند. یکی از مصادیق کنونی چنین رویکردی را می‌توان اصرار بی‌حد و حصر یک طیف برای تصویب و اجرایی شدن لوایح چهارگانه FATF عنوان کرد؛ لوایحی که می‌تواند پیامدهای حقوقی و اقتصادی و حتی نظامی را برای کشور به همراه داشته باشد و چند ده برابر خسارت‌هایی که برجام برای کشور به همراه داشت را به بار بیاورد. توجیهات و دلایل این طیف برای ضرورت پذیرش لوایح چهارگانه FATF و وعده‌های سر داده شده همان مواردی است که از مناظرات انتخاباتی سال ۹۲ در قالب شعارهایی مانند چرخش همزمان سانتریفیوژ و چرخ زندگی مردم سر داده شد، اما امروز بعد از گذشت ماه‌ها از امضا شدن برجام مشکلات اقتصادی مردم چندین برابر شده است.

روزنامه کیهان: راه‌حل اصلی، ردکردن لوایح مرتبط با FATF و عدم اعتماد به دشمن و توجه ویژه به ظرفیت‌های عظیم جوانان ایرانی است. دولت باید اعتماد به وعده الهی و مجاهدت خستگی‌ناپذیر و بهره‌مندی از نیروهای جوان، مومن و متخصص را سرلوحه امور خود قرار دهد.

به گزارش خبرگزاری فارس محمدعلی پورمختار عضو کمیسیون قضایی مجلس با بیان اینکه در موضوع FATF باید از تجربه برجام عبرت بگیریم گفت: همان کشورهایی که به حمایت از گروه های تروریستی می پردازند در قالب FATF مدعی شفافیت هستند و ایران را مورد سوال قرار می دهند. نماینده مردم بهار و کبودرآهنگ در مجلس با اشاره به اظهارات اخیر معاون اول رئیس جمهور مبنی بر تایید لوایح مرتبط با FATF از سوی رهبر معظم گفت: تجربه برجام نشان داد که آمریکا و اروپایی ها تا چه اندازه بدعهد هستند و از سوی دیگر برخالف ادعایی که در حوزه شفافیت دارند ما شاهد به راهاندازی و حمایت از گروه های تروریستی توسط آنان هستیم. وی افزود: همه این حمایت ها از تروریست و پولشویی ها در این رابطه زیر نظر کشورهایی اتفاق میافتد که در قالب FATF مدعی شفافیت هستند و ایران را در ارتباط با این موضوعات مورد سوال قرار می دهند.

روزنامه سیاست روز در مطلبی می نویسد: با توجه به شرایط موجود که از سوی دشمنان علیه جمهوری اسلامی ایران دنبال می شود، حتی با پیوستن ایران به اف. ای. تی. اف و اجرای کنوانسیونهای تحمیلی پالرمو و سی. اف. تی، نه تنها اتفاق مثبتی برای ایران نخواهد افتاد، بلکه شرایط را بر جمهوری اسلامی سخت تر خواهد کرد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنورنماینده مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه FATF تأثیری در رفع تحریم‌ها ندارد، بیان کرد: اصرار بر تصویب اف ای تی اف از سوی غربی ها برای این است که با شناسایی مشتریان و خریداران خارجی در معاملات تجاری کشورمان در شرایط تحریم، راه دور زدن تحریم ها بر روی ایران بسته شد، در حالی که روز به روز تحریم ها علیه کشورمان تشدید می‌شود.

واکنش ها به تاکید دولت بر پیوستن ایران به FATF

به گزارش روزنامه کیهان، غلامرضا مصباحی مقدم عضو تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به سخنان رییس جمهور مبنی بر اینکه «رئیس‌جمهور تاکید دارد عدم تصویب این دو لایحه هزینه‌های زندگی را در اقتصاد کشور تا ۲۰ درصد رشد می‌دهد و مسئولیت عدم تصویب این لوایح با مجمع تشخیص است»، گفت: این صحبت از اساس خلاف واقع است. از این دست از اظهارات درباره برجام هم زیاد زده شد چرا که تصور می‌کردند با تصویب برجام سیل سرمایه‌گذاری خارجی به سوی ایران می‌آید و فروش نفت به نقطه پیش از تحریم باز می‌گردد. البته از این حیث من مخالفتی با تصویب برجام نداشتم اما با وجود دستیابی به برجام، شرایط تغییر چندانی نکرد و خسارات نیز ادامه پیدا کرد.

روزنامه کیهان در مطلب دیگری نوشت: برخی دولتمردان مدعی هستند که باید بهانه را از دست دشمن گرفت. این در حالی است که بهانه‌های دشمن هیچگاه تمام نمی‌شود. هدف اصلی دشمن تعلیق اقتصاد ایران و از کار انداختن مولفه‌های قدرت کشورمان است. اکنون آشکار است که FATF ابزاری در دست دشمن در جنگ اقتصادی علیه کشورمان است. راه‌حل اصلی، ردکردن لوایح مرتبط با FATF و عدم اعتماد به دشمن و توجه ویژه به ظرفیت‌های عظیم جوانان ایرانی است. دولت باید اعتماد به وعده الهی و مجاهدت خستگی‌ناپذیر و بهره‌مندی از نیروهای جوان، مومن و متخصص را سرلوحه امور خود قرار دهد.