موزه بریتانیا؛ بزرگترین گنجینه آثار میراث‌فرهنگی مسروقه

به گزارش روزنامه انگلیسی گاردین، جفری رابرتسون (Geoffrey Robertson) همچنین از موسسات اروپایی و آمریکایی خواست اموال غارت شده در دوره استعماری را به کشورهای مبدا بازگردانند. وی گفت: سرپرستان موزه بریتانیا به بزرگترین دریافت کنندگان اموال مسروقه جهان تبدیل شده‌اند و حجم بالایی از اقلام غارت شده این موزه حتی در معرض دید عموم قرار نگرفته است.

وی از موزه هایی چون موزه بریتانیا، لوور پاریس و متروپولیتن نیویورک انتقاد کرد که میراث گرانبهای سرزمین های دیگر ربوده شده در جنگ های تجاوزگرانه و فریبکارانه را محبوس کرده اند.

سخنان این وکیل مدافع حقوق بشر در روزنامه انگلیسی گاردین انعکاس یافته، وی در کتاب خود نوشت: اکنون زمان فروتنی است، امری که بریتانیا که هنوز در آرزوی دوران حکمرانی اش بر جهان است، به خوبی آن را انجام نمی دهد.

رابرتسون با دفاع از بازگرداندن اموال فرهنگی بر مبنای اصول حقوق بشری، در عین حال گفت که امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه با اسقبال از بازگرداندن آثار هنری آفریقا به کشورهای مبدا، باب گفت و گو درمورد ارجاع اموال غارتی را گشوده است.

در تحقیقاتی که به همت مکرون در نوامبر ۲۰۱۸ آغاز شد، به بازگرداندن گنجینه‌های آفریقایی موجود در موزه‌های فرانسه سفارش شد، سیاستی که فشار را بر دیگر قدرت‌های استعماری سابق برای بازگرداندن آثار باستانی، افزایش داد. فرانسه موافقت کرد آثار هنری کشور بنین را پس از گذشت یک سده از زمان غارت به این کشور واقع در آفریقای غربی بازگرداند.

مکرون پس از انتشار گزارشی مبنی بر بازگرداندن آثار فرهنگی سرقت شده از آفریقا در دوره استعماری، اعلام کرد که ۲۶ اثر هنری متعلق به این قاره بدون معطلی پس داده می‌شود. این آثار هنری تندیس‌هایی از کاخ‌های «ابومی» را شامل می‌شود که در سال ۱۸۹۲  از سوی ارتش فرانسه غارت شد و در حال حاضر در یکی از موزه‌های پاریس نگهداری می‌شود.

در همین حال، رابرتسون گفت: سیاستمداران ممکن است کم و بیش بابت جنایات امپراطوری های سابق شان عذرخواهی کنند، اما تنها راه جبران خسارت، بازگرداندن اموال غارت شده مصر و چین و آثار تخریب شده جوامع آفریقایی، آسیایی و آمریکای جنوبی است. وی مسئولان موزه بریتانیا و دولت انگلیس را متهم کرد که هر زمان با درخواست بازگرداندن اموال فرهنگی روبه رو می شوند، از زیر بار مسئولیت پاسخگویی شانه خالی می کنند.

موزه‌های حکومت‌های استعماری همچون بریتانیا، آلمان، فرانسه و آمریکا، مملو از آثاری هنری از کشورهای آفریقایی و آسیایی است که یا نمایش عمومی دارند یا در کنج انبار این موزه‌ها خاک می‌خورند.
هزاران جمجمه، اسکلت، قطعات استخوانی و حتی سرهای محافظت شده بومیان در موسسات غربی نگهداری می‌شوند، آثاری که هرگز به نمایش درنخواهند آمد.

براساس ارزیابی کاشناسان، ۹۰ درصد از آثار هنری آفریقا در خارج از این قاره است و این آثار مجسمه‌ها، تخت‌های پادشاهی و نسخ خطی را شامل می‌شود. حال کشورهای استعمارشده به طور روزافزونی خواستار بازگرداندن آثار هنری و باستانی چپاول شده‌شان هستند.

موزه‌های سراسر بریتانیا برای بازگرداندن آثار باستانی و تاریخی به کشورهای مبدا، تحت فشار قرار گرفته‌اند. موزه بریتانیا در دهه گذشته، دو درخواست برای پس دادن اموال مسروقه را رد کرد. در سال ۲۰۰۸، موزه «ت پاپا تونگاروا» در نیوزیلند سعی بر پس گرفتن هفت سر محافظت شده از قبیله مائوری از موزه بریتانیا داشت، اما این درخواست رد شد؛ زیرا مدارکی در دست بود مبنی بر اینکه این آثار سرقت نشده، بلکه داد و ستد شده است.

موزه بریتانیا در سال ۲۰۱۳ نیز درخواست دیگری را از سوی جزایر تنگه تورس که بخشی در استرالیاست، نپذیرفت. برخی موزه‌های غربی در توجیه پس ندادن آثار تاریخی اینگونه استدلال می‌کنند که اجماعی در مورد اینکه کدام کشور باید این آثار را تحویل گیرد، وجود ندارد.