آسیب‌های ناشی از ضربه مغزی را جدی بگیرید

دکتر مسیح صبوری  روز پنجشنبه در همایش علمی یک‌روزه‌ای با عنوان "مراقبت‌های اورژانسی در ضربه مغزی" که در سالن اجتماعات بیمارستان شریعتی و توسط علوم پزشکی اصفهان برگزار شد، افزود: ارائه مراقبت‌های صحیح و منطبق با استانداردهای مراقبتی در مبتلایان به ضربه مغزی از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا بی‌دقتی در مراقبت از مصدوم می‌تواند نتایج جبران‌ناپذیری به بار آورد.

وی اضافه کرد: یکی از مشکلات اصلی سلامت در جوامع مختلف، ضربه به سر و آسیب مغزی است که دلیل یکی از بیشترین مراجعات اورژانس‌هاست و می‌تواند زمینه‌ساز بیماری هایی مانند آلزایمر و صرع باشد.

دکتر صبوری، حالت منگی و گیجی، خواب‌آلودگی و سختی در بیدار شدن از خواب، سردرد، کاهش سطح هوشیاری، از یاد بردن حوادثی که قبل از حادثه یا بعد از حادثه اتفاق افتاده، حالت تهوع و استفراغ مکرر، تشنج و نداشتن تعادل در هنگام راه رفتن را از علائم اولیه ناشی از ضربه‌های مغزی برشمرد.

وی افزود: اطرافیان فرد مضروب باید ابتدا با اورژانس تماس بگیرند و سپس راه‌های هوایی و ضربان قلب بیمار را بررسی کنند و در صورت نیاز، عملیات احیای قلبی را انجام دهند.

این پزشک متخصص اضافه کرد: در صورت داشتن تنفس و ضربان قلب عادی و زمانی که فرد هوشیار نیست و به‌منظور جلوگیری از ایجاد آسیب به نخاع، باید گردن فرد را با گذاشتن دست‌ها در دو طرف سر و گردن، ثابت نگه دارند و از حرکت آن جلوگیری کنند.

وی ادامه داد: در صورتی که سر بیمار خونریزی دارد، باید یک پارچه تمیز روی محل خونریزی فشار دهند و اگر آسیب به سر شدید باشد از حرکت دادن سر بیمار خودداری کنند و در صورتی که خونریزی به‌حدی شدید باشد که خون از زیر پارچه اولیه هم بیرون بزند نباید پارچه را بردارند بلکه باید یک پارچه دیگر روی پارچه قبلی قرار دهند.

این پزشک متخصص تصریح کرد: در صورتی که احساس شود، جمجمه بیمار شکسته است نباید به‌طور مستقیم روی محل خونریزی فشار وارد یا لخته‌های خون را از زخم جدا کرد بلکه در صورت امکان باید محل زخم را بوسیله گاز استریل پوشاند و در صورتی که فرد باید استفراغ کند برای جلوگیری از ورود محتویات معده به ریه، فرد را به آرامی روی یک سمت بدن خواباند ولی در حین انجام این کار باید مراقب گردن بیمار و آسیب احتمالی به نخاع بود.

وی ادامه داد: به‌طور متوسط در کشور ما، آسیب مغزی ناشی از ضربه به سر در طول عمر یک فرد، ۲۹۵ مورد در هر یکصد هزار نفر برآورد می شود که در ۱۹ درصد از موارد، سبب مرگ شده و برای استان اصفهان نیز چنین آماری قابل پیش بینی است.  

دکتر صبوری خاطرنشان کرد: با توجه به بررسی‌های انجام شده، بطورکلی انجام مراقبت از بیماران مبتلا به ضربه مغزی در حیطه‌های مختلف مراقبتی در بیمارستان‌های علوم پزشکی اصفهان خوب ارزیابی می شود، ولی در مواردی که قصوری صورت گرفته، شایع‌ترین علت و ایجاد خطا، بی‌مبالاتی در انجام مراقبت‌های درمانی و حمل بیمار بوده است.

یک متخصص مغز و اعصاب نیز در این پیوند گفت: ضربه مغزی؛ حاصل اصابت یک نیروی خارجی به قشر مغز است و بر اساس شدت و ویژگی‌های آن، طبقه‌بندی می‌شود.

مرضیه رحیمی افزود: ضربه مغزی می‌تواند عامل بیماری‌هایی همچون زوال عقل و صرع باشد و گاهی ضربه مغزی به اندازه‌ای شدید است که می‌تواند عوارضی مانندکاهش سطح هوشیاری، به کما رفتن و مرگ مغزی را نیز به همراه آورد.

وی اظهار داشت: مطالعات جدید نشان می‌دهد یک ضربه مغزی شدید تا ۳۵ درصد و آسیب ملایم یا خفیف تا ۱۷ درصد احتمال زوال عقل را در فرد مضروب افزایش می‌دهد و در موارد ضعیف‌تر، به تشنج، ورم مغزی، عفونت‌های مغزی، آسیب به رگ‌ها و اعصاب مغزی، اختلالات حافظه، یادگیری و اختلالات رفتاری منجر شود.

وی افزود: محققان معتقدند ضربه به مغز می‌تواند برای بیمار هشداری باشد تا با فعالیت بدنی منظم، درمان فشارخون بالا، دیابت، افسردگی و کاهش وزن، احتمال ابتلا به آلزایمر یا همان دمانس را کاهش دهد و علاوه بر این بیماری، یکی از علت‌های شایع بروز بیماری صرع در ایران ضربه‌های مغزی ناشی از تصادفات رانندگی و سوانح است. 

رحیمی اظهار داشت: بیماران که در اثر ضربه‌ مغزی بستری شده اند و بیماران با آسیب شدید مغزی با  GCS بین ۱۳ تا ۱۵ باید در مدت یک هفته پس از ترخیص برای پیگیری به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند. 

استان اصفهان با جمعیت بالغ بر پنج میلیون و ۲۰۰ هزار نفر، در ۲۴ شهرستان و ۱۰۵ شهر استان ساکن هستند که از این تعداد حدود پانصد هزار نفر تحت پوشش علوم پزشکی کاشان و چهار میلیون و ۷۰۰ هزار نفر زیر نظر علوم پزشکی اصفهان قرار دارند.