به گزارش گروه نشریات خبری ایرنا، زلزله نسبتا شدیدی آذربایجان شرقی به‌ویژه بخش‌هایی از ترکمانچای در میانه و بخش‌هایی از شهرستان سراب را لرزاند. ده‌ها روستا زلزله شدید را احساس کردند و بخشی از منازل روستاییان تخریب شد. افزون بر تخریب حدود یک هزار منزل مسکونی، ۶ نفر بر اثر زلزله جان باختند و ده‌ها نفر نیز زخمی و صدها دام نیز بر اثر زلزله تلف شدند. به دنبال وقوع زلزله، دستگاه‌ها و نهادهای مسئول و فعال در حوزه مدیریت بحران وارد عمل شدند. وزارت کشور، ستاد مدیریت بحران کشور، اورژانس، هلال احمر، نیروی انتظامی، استانداری آذربایجان شرقی و فرمانداری‌های تابعه از جمله نهادهایی بودند که به دنبال وقوع زمین لرزه اقدامات خود را آغاز کردند. ارتش نیز از آمادگی یگان‌های خود برای کمک و آماده‌باش بیمارستان‌های خود در منطقه خبر داد.
حسن روحانی رییس جمهوری در تماس تلفنی با استاندار آذربایجان‌شرقی در جریان آخرین وضعیت زلزله‌زدگان شهرستان میانه قرار گرفت و جان باختن تعدادی از هموطنان را در این زلزله تسلیت گفت.
رییسجمهوری نیز پس از اخذ گزارش استاندار آذربایجان شرقی دستوراتی درباره امدادرسانی به مناطق زلزله زده صادر کرد. حسن روحانی در تماسی تلفنی با استاندار این استان در جریان ابعاد حادثه، میزان خسارات وارده و وضعیت مصدومان قرار گرفت.
با گذشت یک روز از وقوع زلزله ۵.۹ ریشتری در آذربایجان شرقی، خبرها از اسکان همه زلزله‌زدگان و تداوم امدادرسانی به اهالی منطقه حکایت دارد و دستگاه های خدمات رسان فعال هستند، هر چند که تاکنون۱۵۳ پس لرزه در منطقه گزارش شده است.
روزنامه‌های امروز در حالی منتشر شدند که زلزله ۵.۹ ریشتری آذربایجان شرقی با مرکزیت شهرستان میانه و گزارش‌هایی از آخرین اطلاعات مربوط به تلفات و خسارت‌های این اتفاق در صفحه های نخست بیشتر روزنامه‌ها با عناوینی متنوع برجسته شده است.
تلاش های دولت و ارگان‌های مربوطه برای عادی سازی شرایط در مناطق زلزله زده و ضعف‌های مدیریت بحران در کشور از جمله محورهای مورد توجه رسانه‌های داخلی است.
رسانه‌های اصلاح طلب
روزنامه آفتاب یزد: باید بپذیریم که بخش عمده‌ای از کشور ما روی گسل زلزله قرار گرفته و حوادث طبیعی دیگری مثل سیل هم برایمان طبیعی شده است. تا زمانی که این موضوع را نپذیریم نمی‌توانیم روی آموزش و یادگیری مردم و همچنین مستحکم سازی ساختمان‌ها اقدام کنیم.
اهتمام دولت
به گزارش روزنامه آرمان ملی، با وجود اینکه رییس جمهوری در تماس با استاندار آذربایجان شرقی دستور ویژه داد تا تمامی امکانات برای امدادرسانی موثر و سریع به مناطق زلزله زده بسیج و هرگونه نیاز زلزله زدگان به سرعت حل و فصل شود، وزیر کشور و وزیر کار و رفاه به‌دنبال وقوع زلزله در شمال غرب کشور خواستار رسیدگی سریع به وضعیت زلزله زدگان و مناطق زلزله زده شدند. عبدالرضا رحمانی فضلی در دستوری به رییس سازمان مدیریت بحران با تاکید بر اینکه امدادرسانی به سانحه‌دیدگان باید در اولویت قرار گیرد گفت: تمامی واحدها و سازمان‌ها و ارگان‌های امدادرسان موظف به ارائه سریع و به موقع خدمات به زلزله‌زدگان می‌باشند و در صورت نیاز با هماهنگی استانداران مناطق زلزله‌زده، امکانات و توانمندی‌های لازم در این خصوص به کار گرفته شود. محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با صدور دستور فوری به رؤسای سازمان‌های تامین اجتماعی و بهزیستی کشور بر امدادرسانی به هموطنان زلزله‌زده استان آذربایجان شرقی تاکید و نماینده ویژه خود را برای پیگیری و ارائه گزارش مستمر وضعیت آسیب‌دیدگان انتخاب کرد. میرهادی قره سید رومیانی، معاون امور مجلس، حقوقی و استان‌های وزارت رفاه نیز از برقراری بیمه بیکاری کارگرانی که بر اثر زلزله واحدهای آنان آسیب دیده است، خبر داد و گفت: تمام توان این وزارتخانه را در کم کردن آلام مردم عزیز آن منطقه به کار می‌گیریم و وزیر رفاه دستور بسیج تمامی امکانات را داده است.
خبرگزاری ایسنا گزارش داد: سعید نمکی وزیر بهداشت پس از وقوع زلزله در صفحه توییتر خود نوشت: ضمن عرض تسلیت به خانواده‌های داغدار برای تمامی مصدومان حادثه تلخ زلزله آرزوی سلامتی و بهبودی دارم. از ساعات اولیه امروز تمامی پرسنل اورژانس و مراکز درمانی در مناطق زلزله‌زده در آماده‌باش کامل هستند. وزارت بهداشت با تمامی امکانات تا آخرین لحظه در کنار مردم شریف این مناطق خواهد بود.
روزنامه اعتماد در مطلبی آورد: علی ربیعی سخنگوی دولت در پیامی اینستاگرامی به ابراز همدردی با بازماندگان این زلزله پرداخت. ربیعی اما در عین حال در حساب کاربری خود در توییتر نیز به این حادثه تلخ واکنش نشان داد و از اهتمام جدی دولت برای بازگشت زندگی عادی به مناطق زلزله‌زده و آسیب‌دیده خبر داد. ربیعی نوشت: متاسفانه باز هم زلزله زندگی هموطنانمان را لرزاند. از ساعت وقوع، رییسجمهوری و معاون اول دستوراتی را به دستگاه‌های مسوول برای رسیدگی به زلزله‌زدگان صادر کردند.
همزمان معاون اول رییسجمهوری نیز بر لزوم امدادرسانی فوری و بسیج همه امکانات برای کمک‌رسانی به مناطق زلزله‌زده استان آذربایجان شرقی تاکید کرد. اسحاق جهانگیری در تماس تلفنی صبح روز جمعه با استاندار آذربایجان شرقی که در ستاد بحران در روستای ورنکش بخش ترکمانچای میانه حضور دارد، گزارشی از آخرین وضعیت خسارات وارده و اقدامات صورت گرفته برای کمک به زلزله‌زدگان دریافت کرد.
مدیریت بحران
روزنامه آرمان ملی در یادداشتی به قلم بهرام عکاشه پدر علم زلزله‌شناسی نوشت: ستاد بحران گرچه سال‌هاست به صورت جدی در بحران‌های کشور حضور دارد اما میزان اعتماد به عملکرد آن قابل قیاس با کشورهایی شبیه ژاپن و چین نیست. از آن سال من همواره اعلام کرده‌ام که باید در انتظار زلزله‌های ۷ و ۸ ریشتری در کشور باشیم و با وقوع این زلزله‌ها نصف شهرها خراب خواهند شد و نصف دیگر آن مورد غارت قرار می‌گیرند. ثمره ۴۰ سال زحمت در دانشگاه تهران و ۱۰ سال تدریس در کشور آلمان که در زمینه زلزله بوده، این دانش را پیدا کرده‌ام تا اعلام کنم که هر ۱۰ سال یک زلزله هفت ریشتری و در هر سال یک زلزله ۵ یا ۶ ریشتری در شهرهای کشور رخ خواهد داد و باید مدیریت بحران اقدامات و برنامه‌ریزی مناسبی در این زمینه داشته باشد. ما باید مقاوم‌سازی شهرها و مناطق روستایی را جدی‌تر از بازسازی آنها بعد از زلزله بگیریم، تا از جان و مال مردم محافظت شود.
روزنامه آفتاب یزد در مطلبی نوشته است: در حال حاضر کارشناسان بر این اعتقادند که اگر در تهران زلزله بیاید در گام اول یک میلیون نفر از مردم همان ابتدای امر کشته می‌شوند، همین موضوع تا حد زیادی ساکنان تهران را با استرس و چالش رو به رو کرده است چون آنها یاد نگرفته‌اند که در زمان حادثه چطور باید عمل کنند! آموزش این موضوع بر عهده ستادهای مدیریت بحران است اما متاسفانه آنها هم همیشه بحران زده عمل می‌کنند و این موضوع تا حد زیادی بر تلفات می‌افزاید. مردم در هر منطقه‌ای باید نسبت به این موضوع آموزش‌های لازم را ببینند. از طرف دیگر باید پدافندهای غیر نظامی جدی گرفته شود و به مردم آموزش داده شود که در صورت بروز حادثه تا قبل از اینکه نیروهای کمکی به محل اعزام شوند چگونه می‌توانند به یکدیگر کمک کنند. ما در این مورد شدیدا نیاز به آموزش داریم اما پیش از هر چیز باید بپذیریم که ما جزو ده کشور جهان هستیم که در منطقه آسیب زا و گسل زلزله قرار داریم. باید بپذیریم که بخش عمده‌ای از کشور ما روی گسل زلزله قرار گرفته است و حوادث طبیعی دیگری مثل سیل هم برایمان طبیعی شده است. تا زمانی که این موضوع را نپذیریم نمی‌توانیم روی آموزش و یادگیری مردم و همچنین مستحکم سازی ساختمان‌ها اقدام کنیم. وقتی این را پذیرفتیم آن وقت می‌توانیم به مردم هم بیاموزیم که در زمان‌های بروز حادثه چه کاری باید انجام دهند. آن وقت مسئولان هم مسئولانه تر با این موضوع برخورد می‌کنند و ستاد مدیریت بحران، بحران زده عمل نخواهد کرد.
مهدی زارع استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در یادداشتی در روزنامه شرق نوشت: در همان ساعات اولیه روز جمعه هم استاندار آذربایجان شرقی و هم رئیس سازمان مدیریت بحران کشور ابراز کردند که خوشبختانه پس‌لرزه‌ها رو به کاهش است، انرژی تخلیه شده و هیچ نگرانی از اتفاق مهم بعدی وجود ندارد. من می‌توانم الزامات مدیریتی برای حفظ آرامش روانی جامعه را درک کنم و بشخصه با حفاظت از آرامش مردم، کاملا همراهم، ولی مسئله مهم آن است که این اظهارنظرها که پس‌لرزه‌ها خوب هستند و در زلزله ترک، میانه، رو به کاهش‌اند، حداقل در ساعات اولیه بعد از رخداد واقعیت علمی ندارد! تمام بررسی‌های علمی که ما در صبح جمعه انجام دادیم، به‌ویژه نمایانگر احتمال رخداد پس‌لرزه‌های متعدد و فراوان در ساعات و روزهای آینده است. به نظر می‌رسد در حالتی که نمی‌توان حرفی زد، بهتر است به جای اظهارنظرهای غلط و غیرعلمی، سکوت پیشه کنیم یا از متخصصان، به‌ویژه از استادان ارتباطات و روان‌شناسی اجتماعی که در زمینه سوانح کار کرده‌اند، بخواهیم که به‌منظور اظهارنظر و تنظیم نوع ارائه خبر و اطلاعیه‌ها و مطالب رسمی، هم محتوا را تهیه کنند و هم خود از اساس مطالب مربوطه را با همکاری زمین‌شناسان و زلزله‌شناسان و مهندسان زلزله برای مردم توضیح دهند.
دلایل کاهش تلفات در زلزله آذربایجان شرقی
عباس تقی زاده کارشناس مدیریت بحران در این خصوص به روزنامه آفتاب یزد گفت: اینکه در هر حادثه طبیعی میزان تلفات ما چقدر باشد به عوامل متعددی بستگی دارد. اگر به صورت خلاصه بگوییم که ما چقدر تلفات می‌دهیم باید اول این موضوع را مشخص کنیم که تلفات ممکن است میزان کشته‌شدگان، مصدومان و یا خسارت‌های اقتصادی باشد و ما تحت عنوان ریسک خطر از آن یاد می‌کنیم. این موضوع عمدتا به ۲ عامل بستگی دارد که یکی از آنها خود زلزله است، این که با چه قدرت رخ دهد، قدرت تخریب آن چقدر باشد؟ زمان رخ دادن آن در شب باشد یا روز و خیلی موارد دیگر که همه این‌ها در میزان تخریب مهم هستند.
در زلزله سر پل ذهاب همه این عوامل شدت بیشتری داشتند و همین موضوع هم میزان تخریب‌ها را افزایش داده بود. زلزله آذربایجان شرقی ۵.۹ریشتر بود و زلزله سر پل ذهاب بیشتر از ۶ ریشتر، همین مقدار تفاوت با اینکه کم به نظر می‌رسد اما میزان انرژی که در زمین آزاد می‌شود را چندین برابر می‌کند. همچنین وضعیت زمین شناختی منطقه، شیب زمین، نوع و شتاب آن از جمله عوامل موثر هستند چون انرژی که در زمین آزاد می‌شود وقتی که به سطح می‌رسد با این اعوامل می‌تواند تا حد زیادی قدرت تخریب و ایجاد خسارت را افزایش دهد. یکی از دلایلی که در کاهش تلفات در زلزله آذربایجان موثر بود به غیر از عواملی که پیش از این ذکر کردم، تجربه مردم است، به هر جهت در منطقه آذربایجان شرقی در سال های اخیر با زلزله اهر و ورزقان رو به رو بودیم این عاملی که مردم تجربه داشتند و از آن تجربه استفاده کردند در کاهش میزان خسارت و تلفات بسیار تاثیر گذار بود.
مهدی زارع استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله و مهندسی زلزله در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا گفت: وقوع زمین لرزه در محدوده‌ای روستایی و ژرفای نسبتا زیاد آن موجب شده تا خسارت‌ها و تلفات این زمین لرزه که بزرگای آن در حد یک زمین لرزه شدید بوده است، نسبتا محدود باشد.
علی سلطانی یکی از اهالی روستای ورکنش میانه به خبرگزاری ایسنا گفته است: منزل خود را با هزینه کم مقاوم سازی کرده بودیم و هرچند نیمه‌کاره است اما این مقاوم سازی باعث شد تا از زمین‌لرزه جان سالم به در ببریم، این درحالی است که نصف روستا خانه‌هایی با دیوارهای گلی و سقف‌های چوبی دارند که همگی تخریب شده اند. وی در ادامه افزود: همه باید مقاوم سازی کنند، چراکه زلزله قابل پیش بینی نبوده و چاره آن نیز در مقاوم سازی خانه‌های گلی و چوبی روستایی است، اما باید مسیر گرفتن وام برای مقاوم سازی منازل روستایی نیز تسهیل شود، چراکه اکنون روستاییان با مضیقه و تلاش فراوان این وام را دریافت می‌کنند.
احتمال زلزله‌های دیگر
روزنامه اعتماد در مطلبی آورد: امروز تبریز و بخش زیادی از آذربایجان شرقی از لحاظ گستردگی و وسعت گسل‌ها، وضعیت تقریبا خطرناکی دارد. به خصوص آنکه گسل شمال تبریز که تا ۳۰ سال قبل از حاشیه این شهر گذر می‌کرد، به لطف ساخت و سازهای بی‌رویه و بی‌حساب و کتاب، کاملا داخل شهر و بخش شمالی آن شده و در صورت وقوع زلزله‌ای شدید می‌تواند فاجعه‌ای واقعی رقم بزند. بنابراین امیدواریم مسوولان با جدی گرفتن هشداری علمی کارشناسان، تا دیر نشده فکری برای این محدوده بکنند که شاید چند ماه دیگر دیر باشد! ضمن آنکه امیدواریم با زلزله‌ای که رخ داده، حداقل در سال آینده شاهد راه‌اندازی اولین سامانه پیش هنگام زلزله در تبریز باشیم.
ابزار همدردی کشورها
به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، برخی کشورها نیز روز گذشته با انتشار پیام‌هایی با خانواده جانباختگان زلزله آذربایجان‌شرقی ابراز همدردی کردند. در همین راستا اشتفان شولتز، سفیر اتریش در ایران با انتشار پیامی در صفحه اینستاگرام خود تاسف عمیق خود را از جان باختن تعدادی از مردم در زلزله آذربایجان‌شرقی ابراز کرد و به خانواده قربانیان این واقعه تسلیت گفت. فلیکس تسولاکیان وزیر موقعیت‌های اضطراری جمهوری ارمنستان به دنبال وقوع زلزله در استان آذربایجان شرقی، روز گذشته در تماس با سفارت جمهوری اسلامی ایران در ایروان، با ملت و دولت ایران ابراز همدردی و برای مجروحین بهبودی سریع آرزو کرد. وی با یادآوری همکاری دو کشور در شرایط بحرانی و وقوع بلایای طبیعی، بر آمادگی کشورش جهت ارائه هر گونه کمک لازم در مناطق آسیب‌دیده تاکید کرد. در این تماس تلفنی، متقی معاون سفارت جمهوری اسلامی در ایروان، آخرین اطلاعات مربوط به زلزله را به طرف ارمنی منتقل کرد و مقرر شد هماهنگی لازم با مسئولان کشورمان جهت اقدامات مشترک احتمالی انجام شود.
برآورد خسارات زلزله
یعقوب شیویاری نماینده مردم میانه در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرگزاری ایسنا با اشاره به بالا بودن شدت زلزله و آغاز خدمات امدادی در لحظاتی پس از وقوع آن، گفت: خوش بختانه با حضور نیروهای امدادی و کادر پزشکی از همان ساعات اولیه خدمت رسانی به مردم آغاز شده و اکنون وضعیت تحت کنترل است. الحمدالله وضعیت اکنون تحت کنترل است. بلافاصله پس از زلزله بامداد امروز نیروهای امدادی در منطقه حاضر شدند. متاسفانه شش تن از هموطنان خود را در زلزله از دست دادیم. بالای ۱۲۰ نفر بر اثر زلزله مجروح شدند و ۱۴ تن نیاز به مراقبت های ویژه دارند. خوش بختانه با حضور نیروهای امدادی و کادر پزشکی از همان ساعات اولیه خدمت رسانی به مردم آغاز شده است. خسارت وارد شده به دام ها بالا است. بنده شخصا پنج دقیقه بعد از زلزله در بین نیروهای هلال احمر حاضر شدم. از نیروهای امدادی و اورژانس تشکر می کنم چراکه از همان دقایق اولیه خدمت رسانی به مردم را آغاز کردند.
رسانه‌های اصولگرا
روزنامه وطن امروز: متولیان امر باید همیشه آمادگی لازم را داشته باشند و آموزش‌های لازم را به مردم بدهند، چرا که ایران در منطقه زلزله‌خیزی قرار دارد.
تلاش دولت و ارگان‌ها برای عادی شدن شرایط مناطق زلزله‌زده
به گزارش جوان آنلاین، علی ربیعی دستیار ارتباطات اجتماعی رییسجمهوری و سخنگوی دولت در خصوص وقوع زلزله در آذربایجان شرقی در صفحه شخصی خود نوشت: متاسفانه باز هم زلزله زندگی هموطنانمان را لرزاند. از ساعت وقوع، رییسجمهوری و معاون اول دستوراتی رابه دستگاه‌های مسئول برای رسیدگی به زلزله‌زدگان صادر کردند.
وی در ادامه مطلب خود آورده است: دولت تمامی اهتمام خود را به کار خواهدبست تا زندگی عادی به این منطقه برگردد وتن زلزله‌زدگان دیگر بالرزش سرمای زمستانی نلرزد.
روزنامه سیاست روز نوشت: پس از وقوع زلزله در آذربایجان شرقی همه نیروهای کمک رسان وارد عمل شده تا بتوانند یک امداد رسانی سریع و موفق را به زلزله زدگان داشته باشند. اکنون همه پای کار آمده‌اند، ارتش، سپاه، هلال احمر، وزارت کشور، ستاد بحران، وزارت راه و هر ارگان و نهادی که وظیفه امداد رسانی دارد. براساس این گزارش، بر اثر این زلزله، ۵ نفر در روستای ورنکش بخش ترکمنچای و یک نفر هم در روستای ورزقان جان خود را از دست داده اند و طبق اعلام مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی احتمال افزایش جانباختگان این حادثه وجود دارد.
محمدرضا پورمحمدی استاندار آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم پس از جلسه ستاد مدیریت بحران اظهار داشت: پس از وقوع زلزله تمام تیم‌های امدادرسان به منطقه اعزام شدند و بحمدالله در همان لحظات اولیه اقدامات امدادی انجام شد. وی با اشاره به خسارت‌های ۱۰ تا ۱۰۰ درصدی زلزله به روستاهای زلزله‌زده میانه افزود: ۴ شهر آذربایجان شرقی تحت تاثیر این زلزله قرار گرفتند. استاندار آذربایجان شرقی با اشاره به تماس‌های جداگانه رییس جمهوری و معاون رییس جمهوری تصریح کرد: در این تماس‌ها بر رسیدگی فوری و تامین نیازهای اولیه زلزله‌زدگان تاکید شد.
ضعف های مدیریتی
فردین فرمند نماینده مردم میانه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به روند کند بازسازی مناطق زلزله زده کرمانشاه به روزنامه رسالت می گوید: باتوجه به حجم خسارت زلزله در کرمانشاه و ورزقان و روند کند رسیدگی به آسیب دیدگان و بازماندگان زلزله سرپل ذهاب تصور می کنیم، در آذربایجان شرقی هم شاهد این مسئله باشیم، البته امیدواریم دولت، این بار تدبیری بیشتری به خرج دهد و حداقل از تجارت زلزله های گذشته و روند بازسازی در این زمینه استفاده کند. این زلزله خسارت مالی و جانی داشته و متأسفانه باز هم در مدیریت بحران ضعیف عمل کرده ایم و به رغم همه این موارد از دولت، انتظار تسریع در رسیدگی به زلزله زدگان را داریم چراکه هوا بسیار سرد است و در روستای حلمسی باوجود عدم خسارت جانی، تقریبا روستا به طورکلی از بین رفته است و در این سرمای سوزان باید چاره ای اندیشید. این ها حداقل به ۱۲۰ واحد چادر نیاز دارند که تاکنون توانسته اند ۷۰ چادر را فراهم کنند، حال ما نمی دانیم آنهایی که بدون سرپناه و چادر مانده اند، قرار است چگونه شب را به صبح برسانند. طبعا روستای حلمس باید هرچه سریع تر بازسازی شده و وام های دولت فوری پرداخت شود، ما زمستان را در پیش داریم و اگر از همین فردا بازسازی ها آغاز نشود، دیگر نمی توان منتظر معجزه بود.
علت بالا بودن تعداد مصدومان
علی بیت‌اللهی مدیر بخش زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه‌وشهرسازی در گفت‌وگو با وطن امروز گفت: طبق گزارش‌های موجود، آسیب‌دیدگی و مصدومیت بخش عمده‌ای از مردم در زلزله دیروز منطقه آذربایجان، ناشی از عدم آموزش لازم و هشدار جدی و مستمر مسؤولان به مردم قبل از وقوع زلزله است، چرا که بیشتر مصدومیت‌ها در این حادثه در زمان فرار زلزله‌زدگان از محل و دستپاچگی آنها رخ داده است. وی با بیان اینکه زلزله آذربایجان ساعت ۲ بامداد جمعه بوده که دمای هوا در آن منطقه زیر صفر گزارش شده است، گفت: تصور بروز چنین اتفاقاتی بسیار دردناک است، بنابراین متولیان امر باید همیشه آمادگی لازم را داشته باشند و آموزش‌های لازم را به مردم بدهند، چرا که ایران در منطقه زلزله‌خیزی قرار دارد و هر لحظه این امکان وجود دارد که چنین رخدادی در جغرافیای کشور بویژه مکان‌هایی که دارای گسل‌های مشخص هستند اتفاق بیفتد.
نظر شما