کودتا در بولیوی، بازی واشنگتن برای حذف مورالس

مورالس در حالی روز گذشته(یکشنبه) از سمت خود استعفا کرد که براساس نتایج نظرسنجی های قبل انتخابات و به دنبال آن نتایج رسمی انتخابات ریاست جمهوری پیروز انتخابات بود و این مساله بر همگان آشکار شده بود.

وی که بیش از یک دهه بر سمت ریاست جمهوری بولیوی اقدامات چشمگیری را برای این کشور انجام داده بود، برای حفظ صلح و ثبات و توقف خشونت ها از سمت خود کناره گیری کرد.

نتایج نهایی انتخابات بولیوی نشان داده که مورالس ۴۷.۰۸ آرا و «کارلوس مسا» رقیب وی ۳۶.۵۱ درصد آرا را در انتخابات ریاست جمهوری بدست آورده اند که بدین ترتیب مورالس توانست اختلاف ۱۰ درصدی را برای پیروزی در همان دور اول بدست بیاورد.

به دنبال اعلام نتایج نهایی انتخابات، مخالفان اعلام کردند که به این نتایج معترض هستند و دست به اعتراض های خشونت آمیز زدند.

نقش مُخرب آمریکا در بولیوی

بدون شک نقش پنهان آمریکا در کودتای بولیوی می تواند آینده خطرناکی را برای آمریکای لاتین رقم بزند.

مورالس در سالهای حضور در قدرت، بارها ضمن انتقاد از سیاست های واشنگتن اعلام کرده بود که دولتمردان آمریکایی همواره به دنبال سرنگون کردن دولت وی و دیگر دولتهای انقلابی آمریکای لاتین هستند.

بطور قطع نتایج انتخابات ریاست جمهوری اخیر بولیوی بهانه ای برای مخالفان مورالس در راستای براندازی دولت وی بود زیرا حتی اگر انتخابات به دور دوم نیز کشیده می شد باز هم مورالس می توانست بر کارلوس مسا رقیب راست گرای خود غلبه کند.

در نتیجه، پیروزی مورالس در این انتخابات قطعی شده بود اما مخالفان با هدایت آمریکا و دولتهای راست گرای آمریکای لاتین  پیروزی مورالس در دور اول را دستاویزی برای اجرای طرح های کودتای خود کردند.

پس از اعتراض های اخیر در بولیوی، آمریکا خواستار برگزاری انتخابات جدید و ایجاد شورای انتخاباتی جدید در بولیوی شده بود. «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا اخیرا در اظهارنظری مداخله جویانه گفته بود که تمامی مقامات انتخاباتی بولیوی باید استعفا کنند و نهاد انتخاباتی جدیدی باید ایجاد شود.

«دان کووالیک» یک وکیل امور حقوق بشر در مصاحبه با شبکه «آر تی» گفت: آمریکا در استعفای مورالس نقش داشته است. واشنگتن سالهاست در ایجاد بی ثباتی در بولیوی با میلیون  ها دلار کمک به مخالفان ایفای نقش کرده است.

وی افزود: فکر می کنم یک اتفاق بدی در بولیوی رخ داده که آمریکا در آن نقش داشته است. براساس مدارک افشا شده از تماس ها میان کاخ سفید و رهبران مخالف مشخص شده که اعتراض ها علیه مورالس ممکن است یک طرح هماهنگ شده با کاخ سفید بوده باشد.

آمریکا پیشتر سابقه ارائه کمک های مالی به مخالفان دولت مورالس را داشته است.

در سال ۲۰۱۸ آمریکا حدود یک میلیون دلار به بهانه ترویج دموکراسی در بولیوی اختصاص داد.

موسسه بین المللی جمهوریخواه که هدف اجرای سیاست های راست گرا بوده، بخش زیادی از این بودجه را دریافت کرد.

کووالیک ادامه داد: اینکه مورالس اندکی پس از تشدید فشارها استعفا داد و قدرت را واگذار کرد، نشان از ضعف وی نبوده بلکه نشان می دهد او رئیس جمهور دیکتاتوری نبود و آینده کشورش برای او مهم است.

دستاوردهای مورالس در بولیوی

اوو مورالس ۶۰ ساله که از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۹ در راستای اجرای سیاستهای چپ گرا در بولیوی توانست دستاوردهایی بدست بیاورد، رئیس جمهوری محبوب این کشور بود.

مورالس اولین رئیس جمهوری بولیوی بود که از میان جمعیت بومی این کشور به این مقام سمت رسید.

مورالس ۲۶ اکتبر ۱۹۵۹ در بولیوی به دنیا آمد. وی پس از گذراندن دوره سربازی وارد عرصه فعالیت های اتحادیه های کارگری شد. وی  از آن زمان به اقدامات ضدآمریکایی و تلاش های سیاسیون بولیوی برای ریشه کنی کوکائین به عنوان بخشی از جنگ علیه مواد مخدر پیوست.

مورالس در جوانی به دلیل فعالیت در اعتراض‌های ضددولتی بارها دستگیر شده بود.

وی در سال ۱۹۹۵ به طور جدی وارد عرصه سیاست و به عنوان رهبر جنبش سوسیالیست بولیوی معرفی شد.

مورالس در سال ۱۹۹۷ به کنگره راه یافت و از همان زمان اهداف اصلی وی کمک به بومی ها و فقرا، حمایت از اصلاحات ارضی و توزیع درآمدهای حاصل از فروش گاز میان مردم بود. مورالس در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۲ نفر دوم شد و در نهایت در سال ۲۰۰۶ فعالیت در سمت ریاست جمهوری را آغاز کرد.

مورالس از زمان فعالیت در سمت ریاست جمهوری بر ریشه کنی فقر و تبعیض نژادی، کاهش وابستگی به بانک جهانی و صندوق بین المللی پول تاکید داشت و از سیاست های نئولیبرالی انتفاد می کرد.

اقتصاد بولیوی در زمان مورالس رشد اقتصادی قابل توجه ای را تجربه کرد که با توجه به اجرای سیاست های اجتماعی مدنظر مورالس، مردم عادی شاهد رشد خدمات دولت به شهروندان بود.

اتحاد بولیوی تحت هدایت مورالس با کشورهای چپ گرای آمریکای لاتین از جمله ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا، جبهه قوی را علیه واشنگتن در آمریکای لاتین ایجاد کرد.

مورالس توانست در سال ۲۰۰۹ برای بار دوم به دنبال انتخابات ریاست جمهوری بر مسند ریاست جمهوری بنشیند. وی در دور دوم نیز اجرای سیاست های چپ گرایانه خود را ادامه داد.

در سال ۲۰۱۴ براساس آمارهای رسمی مشخص شد که سیاست های اجتماعی مورالس منجر به کاهش ۴۳ درصدی فقر شدید و کاهش ۲۵ درصدی فقر متوسط شد.

همچنین هزینه های اجتماعی در بولیوی  بیش از ۴۵ درصد و میانگین دستمزدها نیز تا ۸۷ درصد افزایش یافت.

مورالس بارها از سوی نهادهای بین المللی به دلیل کاهش چشمگیر فقر و بی سوادی در بولیوی مورد قدردانی قرار گرفته بود.

دوقطبی واکنش‌های بین المللی

کناره گیری مورالس از قدرت واکنش های مختلفی در جامعه جهانی به همراه داشت به طوریکه این رویداد موافقان و مخالفان  را به واکنش وادار کرد.

آنچنان که پیش بینی می شد آمریکا و هم پیمانان این کشور به ویژه کشورهای راست گرای آمریکای لاتین از استعفای مورالس استقبال کرده اند و واشنگتن این اتفاق را در راستای سیاستهای خود در آمریکای لاتین می داند.

بطور قطع روی کار آمدن دولتی راست گرا در بولیوی می تواند اوضاع را به نفع آمریکا پیش ببرد.

در این میان استعفای مورالس واکنش تند شماری از مقامات جهان به ویژه دولتهای چپ گرای آمریکای لاتین را به همراه داشت. دولت های ونزوئلا، کوبا، نیکاراگوئه و مکزیک ضمن محکوم کردن کودتا در بولیوی خواستار حفظ آرامش در این کشور شدند.

این رویداد واکنش های بین المللی نیز به دنبال داشت.

«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد از تمامی طرف ها در بولیوی خواست از خشونت و ایجاد تنش دوری کنند و خویشتندار باشند.

وی ضمن ابراز نگرانی از وضعیت بولیوی از طرف ها در این کشور خواست به قوانین احترام بگذارند.

«جرمی کوربین» رهبر حزب کارگر انگلیس نیز کودتا در بولیوی علیه اوو مورالس را محکوم کرد و گفت: اینکه مورالس با یک جنبش قدرتمند منجر به پیشرفت های اجتماعی چشمگیر در بولیوی شده و سپس مجبور می شود با فشار از  قدرت کنار برود، اقدامی نفرت انگیز است.

ونزوئلا و کوبا، بولیوی نیستند

به دنبال استعفای مورالس، وزارت امور خارجه آمریکا بلافاصله اعلام کرد که واشنگتن نظاره گر رویدادها در بولیوی است.

بطور قطع استعفای مورالس راه را برای اجرای سیاست های مدنظر کاخ سفید در بولیوی هموار می کند.

این اتفاق می تواند باب میل دولتمردان امریکایی برای ایجاد بی ثباتی تمام عیار در کشورهای چپ گرای امریکای لاتین باشد.

هرچند دولت ترامپ در مسیر تشدید فشارها علیه کشورهایی همچون ونزوئلا و کوبا قرار داشته اما باید به این موضوع اشاره کرد که شرایط ونزوئلا و کوبا همچون بولیوی نیست و سیاست های کاخ سفید برای براندازی دولتهای کاراکاس و هاوانا تاکنون به در بسته خورده است.

کوبا و ونزوئلا که سالهاست با شدیدترین فشارهای آمریکا روبرو بوده اند با مقاومت موثر توانسته اند سیاست های براندازانه واشنگتن و هم پیمانانش را ناکام بگذارند.

۱۰۷۱