«بیست و هفتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار حال خوش خواندن از ۲۳ آبان در سراسر کشور آغاز شده است و تا ۳۰ آبان ادامه دارد.» در هفته‌ای که گذشت این عبارت‌ها برای همه خبرنگاران کتاب، یکی از پرتکرارترین پایان‌بندی‌های خبری بود اما روزگار سپری شده این مردم، نشان داد همانقدر که فضای مجازی و دنیای اینترنت می‌تواند به صنعت کتاب آسیب بزند، همان اندازه هم می‌تواند برای رقم زدن رخدادهای خوب کتاب یاری‌رساند.
هفته کتاب دو روز پیش از قطع سراسری اینترنت در کشور آغاز شد، پنج‌شنبه و جمعه، اطلاع‌رسانی‌ها کم‌کم جان گرفت و بازار کتاب رو به شلوغی رفت اما شنبه، با از دسترس خارج شدن شبکه‌های اجتماعی همه اتفاقات و خبررسانی‌ها به برنامه‌های دولتی و اطلاع‌رسانی خبرگزاری‌های رسمی محدود ماند.
از تو خبر دهند و چنان از تو بی خبر
یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایی که مثل هر سال، در هفته کتاب آغاز شد، طرح فروش پاییزه کتاب بود که از پنج‌شنبه ۲۳ آبان آغاز شد و به خاطر نارسایی اطلاعات و نبود خبررسانی مناسب، خانه کتاب، دو بار این طرح را تمدید کرد، یک بار از سی ام آبان تا سوم آذر ماه و دوباره تا پنجم آذر تمدید شد.
یکی از کتابفروشان تهران در دسترس خارج بودن اینستاگرام را یکی از مشکلات این دوره از پاییزه کتاب دانست و گفت: قصد داشتم برخی نویسندگان و مترجمان صاحب نام را به مناسبت طرح پاییزه به کتابفروشی دعوت کنم اما با توجه به این که جایی برای اطلاع‌رسانی نبود و مخاطبان با خبر نمی‌شدند، این برنامه را به روزهای بعد از پاییزه کتاب موکول کردم.
پیش از این همه در روزهای ابتدای طرح، کتابفروشان با گلایه از از اوضاع نابه‌سامان فروش کتاب، اطلاع‌رسانی ضعیف درباره پاییزه کتاب را عامل کم رونق شدن این طرح دانستند و بیشتر شدن زمان طرح به دلیل مشکلات ارتباطی از زمان آغاز طرح پاییزه را خواستار بودند که خوشبختانه هماهنگی‌های اتحادیه ناشران و خانه کتاب برای تمدید طرح، به نتیجه لازم رسید.
شرح از تو عاجز است و بیان از تو بی خبر
با توجه به آزاد بودن دسترسی به سرورهای داخلی، سایت‌های فروش کتاب، در دسترس مخاطبان قرار داشتند اما از این جهت که اطلاعی از باز بودن سایت به مخاطبان نمی‌رسید و موتورهای جست‌وجو، پاسخ‌های لازم را به مخاطبان را نمی‌دادند، عمده فروش‌ها از دایره مخاطبان قبلی و مشتریان دائمی فراتر نرفت.
برنامه‌های فروش کتاب‌های الکترونیکی هم از این قاعده بیرون نبودند، برخی مشتریان ثابت که می دانستند هر کتاب را از کجا پیدا خواهند کرد از این برنامه‌ها چه روی سیستم عامل و چه تحت وب، استفاده کردند اما باز هم آن دسته از مخاطبان اتفاقی که با جست‌جو یا ارجاع سایت‌های به یکدیگر از محتویات برنامه باخبر می‌شوند، راه‌شان به برنامه‌های کتاب نیفتاد.
از سوی دیگر، ناشرانی که کارهای تازه‌ای برای هفته کتاب آماده و منتشر کرده بودند، در این میانه، فرصت معرفی آثار را از دست دادند و موقعیتی که می‌توانست فرصت طلایی فروش باشد، به ضرری دو سویه تبدیل شد. ناشران معتقدند اگر به مناسبت هفته کتاب نبود، می‌توانستند تا زمستان و نمایشگاه کتاب ۱۳۹۹ برای انتشار عنوان‌های تازه صبر کنند.
پیر از تو بی نشان و جوان از تو بی خبر
اینترنت جهانی در بسیاری از بخش‌های از کشور در دسترس قرار گرفته و اندک اندک به حالت پیشین خود بازمی‌گردد اما آنچه در این یک هفته، ناشران و کتابفروشان از دست دادند، دومین فرصت مهم برای فروش سالانه کتاب، پس از نمایشگاه کتاب بود. برای بهتر شدن این وضعیت شاید نیاز باشد تمهیداتی در نظر گرفته شود که این بخش فرهنگی آسیب‌پذیر بتواند اندکی این جراحت را التیام بخشد.
جراحتی که پیکر نحیف ناشران و کتابفروشان در روزگار نامراد کتاب و کتاب خوانی، انتظار یا حتی تاب آن را نداشت.
*مصرع‌ها برگرفته از غزلی از عطار نیشابوری است.
نظر شما