به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ مجلس شورای اسلامی مهمترین و اصلی‌ترین رکن قانونگذاری به شمار می رود که نمایندگان آن به صورت مستقیم و با رای مردم انتخاب می‌شوند. دوره مجلس چهارساله و دوره نمایندگی نمایندگان نیز همزمان با دوره مجلس شورای اسلامی است. بنابراین اگر نماینده‌ای از طریق انتخابات میان دوره‌ای به نمایندگی انتخاب شود، مدت نمایندگی وی محدود به پایان دوره مجلس خواهد بود. این نهاد تعطیل‌بردار نیست به همین جهت انتخابات هر دوره مجلس باید بیش از پایان دوره قبل برگزار شود تا کشور در هیچ دوره‌ای بدون مجلس نباشد.
از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون ۱۰ دوره مجلس شورای اسلامی برگزار شده که پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت روز مجلس به بررسی کارنامه روسای این ۱۰ دوره پرداخته است.
آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی(از ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۸خورشیدی)
اکبر هاشمی رفسنجانی متولد سوم شهریور ۱۳۱۳ خورشیدی از روستای بهرمان شهرستان رفسنجان است که از دهه ۳۰ خورشیدی فعالیت های مبارزاتی خود علیه رژیم پهلوی شروع کرد و تا پیروزی انقلاب اسلامی متحمل زندان، شکنجه و ... شد. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حالی که یکی از اعضای حزب جمهوری اسلامی بود به عنوان نماینده مردم تهران به مجلس اول راه یافت؛ مجلسی که به دلیل تب و تاب های انقلاب بسیار مهم و حائز اهمیت بود. در این مجلس یدالله سحابی در هفتم خرداد ۱۳۵۹ خورشیدی به عنوان رییس سنی انتخاب شد و پس از تصویب اعتبارنامه‌ها و رد اعتبارنامه ۱۲ تَن انتخاب هیات رییسه دایم صورت گرفت و اکبر هاشمی رفسنجانی عهده دار ریاست مجلس شد.
در این مجلس اتفاق های مهمی به وقوع پیوست که شاید بتوان مهمترین آن را تصویب عدم کفایت سیاسی سیدابوالحسن بنی صدر رییس جمهوری وقت دانست که هاشمی رفسنجانی به عنوان رییس مجلس پس از تصویب طرح عدم کفایت، نامه ای به امام خمینی(ره) نوشت و در آن عنوان کرد که در مورد آقای سید ابوالحسن بنی صدر بر این قرار گرفت که آقای ابوالحسن بنی صدر برای ریاست جمهوری اسلامی ایران کفایت سیاسی ندارد، به موجب اصل ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مراتب برای اتخاذ تصمیم به خدمت امام عظیم الشأن گزارش می‌گردد تا به این ترتیب یکی از مهمترین اتفاقات تاریخ معاصر ایران رقم بخورد.
دوره نخست مجلس شورای اسلامی با ۶۲۵ جلسه علنی و ۱۶ جلسه غیرعلنی، ۸۰۴ لایحه و طرح، به کار خود پایان داد. در این دوره ۳۱ بار بحث کابینه در دستور قرار گرفت که طی آن ۱۰۲ وزیر رای اعتماد گرفتند و ۱۲ تَن دیگر با رای عدم اعتماد مجلس به وزارت نرسیدند. از جمله مشکلات مجلس اوّل ناامنی کشور به واسطه جنگ تحمیلی بود که طی چهار سال ۳۲ تَن به شهادت رسیدند. علاوه برآن ترور مسوولان و جایگزینی نمایندگان به جای آنها باعث استعفای ۱۷ تَن از نمایندگان شد که از جمله این افراد که برای مسوولیت استعفا کردند آیت الله خامنه‌ای، سید محمد خاتمی، مصطفی چمران، احمد توکلی، احمد ناطق نوری، محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر بودند.
آیت الله هاشمی رفسنجانی در دوران ریاستش در بسیاری از تصمیم‌های مهم مجلس نقش مهم و اثرگذاری داشت که علاوه برکناری ابوالحسن بنی‌صدر، آزادکردن گروگان‌های آمریکایی و رأی اعتماد به دولت موسوی و وزرایش از جمله تصمیمات مهم بود که وی در تمام آنها نقش اساسی داشت. به هر ترتیب مجلس اول در ۶ خرداد ۱۳۶۳ به ریاست هاشمی رفسنجانی کار خود پایان داد.
اما پایان کار این مجلس، پایان ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی بر مجلس نبود چراکه که او در مجلس دوم و سوم نیز بار دیگر به ریاست انتخاب شد. مجلس دوم در هفتم خرداد ۱۳۶۳ خورشیدی نخستین جلسه خود را برگزار کرد که مهمترین اتفاق آن را باید پذیرش قطعنامه ۵۹۸ دانست. در مجموع در این مجلس ۶ تن از سمت نمایندگی استعفا کردند. آیت الله هاشمی رفسنجانی به علت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری و حسین کمالی، مصطفی معین، محسن نوربخش و حسین محلوجی به عنوان وزرای او از حضور در مجلس استعفا کردند و عبدالمجید شرع پسند نماینده کرج نیز پس از ایراد یک نطق جنجالی در مجلس استعفا کرد.
حجت الاسلام مهدی کروبی(از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۱ خورشیدی)
مهدی کروبی متولد ۱۳۱۶ خورشیدی در الیگودرز است که در مجلس سوم شورای اسلامی و بعد از آن که آیت الله هاشمی رفسنجانی بر جایگاه ریاست جمهوری تکیه زد در حالی به ریاست مجلس رسید که سومین دوره نمایندگی را می‌گذراند و نایب رییس مجلس بود. در همین دوره، پس از بازنگری در قانون اساسی، نام مجلس رسماً به مجلس شورای اسلامی تغییر یافت.
در طول دوره سوم مجلس شورای اسلامی، ۴۸۹ جلسه علنی تشکیل شد و در طی این جلسه ها حدود ۵۹۳ طرح و لایحه به مجلس داده شد که از میان آنها ۳۱۹ طرح و ۲۷۴ لایحه بود. از این طرح و لایحه‌ها حدود ۲۵۶ قانون تصویب شد که ۱۳۶ قانون، لایحه دولت و ۱۲۰ قانون، طرح نمایندگان مجلس بود. همچنین در طول این دوره حدود ۹۰ طرح و لایحه از طرف مجلس رد شد.
حجت الاسلام علی‌اکبر ناطق‌نوری(۱۳۷۱ تا ۱۳۷۹خورشیدی)
علی‌اکبر ناطق‌نوری متولد ۱۳۲۳ خورشیدی در نور مازندان است که از طیف روحانیت مبارز پیش از انقلاب اسلامی به شمار می رود که از همان نخستین دوره مجلس در این نهاد حضور داشت و از ۱۳۷۱ تا۱۳۷۹ خورشیدی رییس دوره‌های چهارم و پنجم این نهاد بود.
دوره چهارم مجلس شورای اسلامی در هفتم خرداد ۱۳۷۱ خورشیدی افتتاح و آغاز به کار کرد و در ۶ خرداد ۱۳۷۵ خورشیدی پایان یافت. یکی از بحث های حاشیه ای این دوره بحث پیرامون نحوه نظارت شورای نگهبان در انتخابات بود که در ۱۳۷۰ خورشیدی غلامرضا رضوانی یکی از اعضای شورای نگهبان و رییس هیأت مرکزی نظارت شورای نگهبان بر انتخابات، برای نخستین بار نظر تفسیریِ شورای نگهبان را دربارۀ این اصل جویا شد و محمد محمدی گیلانی دبیر وقت شورای نگهبان در پاسخ گفت: نظارت مذکور در اصل ۹۹ قانون اساسی استصوابی است و شامل تمام مراحل اجرایی انتخابات از جمله تأیید و ردّ صلاحیتِ کاندیداها می‌شود.
حجت الاسلام ناطق نوری در مجلس پنجم نیز بار دیگر به ریاست بهارستان رسید. دوره ای که برای او خبرساز نیز بود زیرا در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد اما با اختلاف، رقابت را به سیدمحمد خاتمی واگذار کرد اما برخورد مجلس پنجم به ریاست ناطق نوری با کابینه خاتمی از نکات قابل ذکر این دوره است. به این صورت که تمام وزرای پیشنهادی دولت در مجلس رای اعتماد گرفتند و این در حالی است که دولت و مجلس از لحاظ سیاسی تفاوت‌های ماهوی بسیاری با هم داشتند. ناطق نوری در مجلس پنجم ۲ جلسه استیضاح مهم مربوط به عبدالله نوری و عطاءالله مهاجرانی را مدیریت کرد که اولی منجر به برکناری و دومی با وجود پیش بینی‌ها منجر به ابقای وزیر شد و سرانجام نمایندگی وی با مجلس پنجم پایان یافت و برای مجلس ششم ثبت‌نام نکرد و در هیچ انتخاباتی نام نویسی نکرد.
مهدی کروبی(۱۳۷۱ تا ۱۳۸۳خورشیدی)
کروبی بار دیگر در مجلس ششم شورای اسلامی به ریاست این نهاد رسید؛ مجلسی که باید آن را یکی از دوره های پرحاشیه نهاد قانونگذاری در ایران دانست و نخستین مجلسی بود که در آن تعداد کرسی‌ها از ۲۷۰ به ۲۹۰ تَن افزایش یافت. همچنین در همین دوره تحصن و استعفای جمعی نمایندگان نیز صورت گرفت.
البته این مجلس پرکارترین مجلس بعد از انقلاب اسلامی بود. این مجلس کارنامه موفقی در مصوبات اقتصادی بلند مدت داشت و تنها ۲۰ مصوبه این مجلس سیاسی بود در حالی که ۱۸۵ مصوبه اقتصادی داشته است و با پایان مجلس سابقه ریاست یک دوره کامل و یک دوره نیمه مجلس مهدی کروبی نیز پایان یافت.
غلامعلی حدادعادل( ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۷خورشیدی)
غلامعلی حدادعادل متولد ۱۳۲۴ خورشیدی در تهران است که در دوره هفتم مجلس به عنوان نخستین رییس غیر روحانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی سکان مدیریت آن را برعهده گرفت.
مجلس هفتم نیمی از دوران فعالیت خود را در دولت خاتمی و نیمه دوم را در دولت احمدی نژاد سپری کرد. از نخستین اقدامات مجلس هفتم در همان سال اول تصویب طرح تثبیت قیمت‌ها بود که به عنوان عیدی ۱۳۸۴ خورشیدی به مردم تقدیم شد. در نتیجه این طرح که مورد مخالفت جدی دولت اصلاحات قرار گرفت، قیمت گاز، برق، آب، تلفن و مواد سوختی که دولت برای آنها یارانه پرداخت می‌کرد، ثابت می‌ماند و یکی از مهمترین عملکردهای مجلس هفتم، پشتیبانی از دولت احمدی نژاد در حوزه سیاست خارجی بود.
تغییر محل مجلس و انتقال به میدان بهارستان در آبان ۱۳۸۳خورشیدی در این دوره اتفاق افتاد، همچنین در این دوره رای‌گیری از حالت قیام و قعود به صورت الکترونیکی تغییر پیدا کرد. این مجلس در ۶ خرداد ۱۳۸۷ خورشیدی پایان یافت.
علی لاریجانی(از ۱۳۸۷ خورشیدی تاکنون)
علی لاریجانی متولد ۱۳۳۶ خورشیدی در نجف اشرف بوده که دوره ریاستش بر مجلس شورای اسلامی به عنوان طولانی ترین مدیریت بر مجلس محسوب می شود. لاریجانی با سابقه ریاست سازمان صدا و سیما و دبیری شورای عالی امنیت ملی از قم راهی مجلس شد و با پیروزی بر رقیبش غلامعلی حدادعادل کوشید وجه مستقلی از مجلس تحت ریاستش نمایش دهد.
مجلس هشتم که لاریجانی ریاست آن را برعهده داشت در هفتم خرداد ۱۳۸۷ خورشیدی فعالیت خود را آغاز کرد. در این دوره از مجلس برای نخستین بار طرح سوال از رییس جمهوری در دستور کار قرار گرفت. این مجلس همچنین به نوعی رکورددار استیضاح وزرا شد که از جمله آن می‌توان به استیضاح علی کردان، حمید بهبهانی، شیخ‌الاسلامی و شمس‌الدین حسینی اشاره کرد تا اینکه این مجلس در ۶ خرداد ۱۳۹۱ خورشیدی به کار خود پایان داد تا اینکه نهمین دوره مجلس در هفتم خرداد همان سال و بار دیگر به ریاست لاریجانی آغاز به کار کرد.
مجلس نهم را مجلس هسته‌ای نامیده‌اند، طرح برجام و جلسه های متعدد این مجلس با نمایندگان دولت را نیز گواه این ادعا می‌دانند. نهمین دوره مجلس شورای اسلامی در چهارم خرداد ۱۳۹۵ خورشیدی به کار خود خاتمه داد اما لاریجانی همچنان در مجلس دهم که در هشتم خرداد ۱۳۹۵ خورشیدی آغاز به کار کرد، سکان ریاست بهارستان را در دست دارد که از حامیان مذاکرات هسته‌ای و اجرای برجام بوده است.
نظر شما