این کشورهای اروپایی در بیانیه مشترکی که روز جمعه در تارنمای رسمی وزارت خارجه فنلاند منتشر شد، بر اهمیت حفظ و اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که میان ایران و پنج قدرت جهانی بسته شده، تاکید کردند.
در این بیانیه آمده است: توافق هسته‌ای (برجام) به اتفاق آرا به تایید شورای امنیت سازمان ملل رسید و عنصری مهم در رژیم منع گسترش (هسته‌ای) جهان است و نقشی عمده در ثبات منطقه‌ای دارد.
بلژیک، دانمارک، سوئد، فنلاند، نروژ و هلند اعلام کردند که در راستای تداوم حمایت اروپایی‌ها از برجام و اجرای بخش اقتصادی آن، اکنون در فرایند پیوستند به ابزار حمایت از تبادلات تجاری موسوم به اینستکس هستند که پس از طی فرایندهای قانون داخلی مربوط به هر کشور، تکمیل خواهد شد.
این شش کشور همچنین در بیانیه خود بدون اشاره به عدم تحقق وعده اروپایی‌ها پیرامون عمل به تعهدات اقتصادی خود در برجام و تعهدات ۱۱گانه پس از خروج آمریکا از این توافق، از ایران خواستند که بدون فوت وقت به پایبندی کامل به مفاد برجام بازگردد.
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا اردیبهشت ماه سال گذشته به صورت یکجانبه و غیرقانونی کشورش را از برجام خارج کرده و تحریم‌های رفع شده به واسطه این توافق را علیه ملت ایران بازگرداند.
کشورهای اروپایی طرف برجام که تلاششان برای متقاعد کردن ترامپ برای باقی ماندن در برجام شکست خورده بود، ابتدا قانون مسدودساز اتحادیه اروپا را برای جلوگیری از خروج شرکت‌های اروپایی از ایران فعال کردند که کارآیی چندانی نداشت.
کشورهای اروپایی سپس اقدام به تأسیس سازوکاری برای انجام تبادلات مالی میان ایران و شرکت‌های اروپایی بدون نیاز به نظام مالی آمریکا ایجاد کردند که در بهمن ماه سال گذشته با تأسیس شرکت «اینستکس» عملی شد، اما تاکنون هیچ تراکنش مالی از طریق این ابزار انجام نشده است.
تهران نیز در مقابل، ناگزیر اقداماتی کاهنده بر پایه برخی بندهای مندرج در برجام انجام داده است. ۱۸ آبان‌ماه «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی در نشستی خبری در محل تاسیسات غنی‌سازی شهید «مسعود علیمحمدی» (فردو) به تشریح آخرین اقدامات انجام شده در راستای اجرای گام چهارم کاهش تعهدات برجامی پرداخت.
وی با بیان اینکه گام چهارم بنا به دستور رئیس جمهوری برداشته شد که به ۱۰۴۴ سانتریفیوژ سایت فردو گاز تزریق شود، اظهار کرد: به تدریج ظرفیت غنی سازی در فردو طی روزهای آینده افزایش می یابد. با گازدهی سانتریفیوژها در فردو ظرفیت ۸ هزار و ۶۰۰ سویی به ۹ هزار و ۵۰۰ سو می رسد و نسبت به قبل از برجام فاصله زیادی نداریم.
اقدام های کاهنده ایران که در گام‌های اول و دوم، ابتدا از سقف ۳۰۰ کیلوگرم برای ذخایر اورانیوم غنی شده عبور کرد و سپس میزان غنای آن از ۳.۶۷ تعیین شده در برجام به ۴.۵ درصد افزایش یافت، در گام سوم با تحقیق و توسعه در زمینه سانتریفیوژهای جدید همراه بود. گام چهارم اما به تاسیسات فردو کشیده شد؛ تاسیساتی که بر پایه برجام هزار و ۴۴ ماشین سانتریفیوژ برای کارهای تحقیقاتی در تاسیسات هسته‌ای در آن فعالیت داشت، اما به این ماشین‌ها گازدهی انجام نمی‌شد.
ایران بارها اعلام کرده که اگر سایر طرف‌های باقی‌مانده در برجام تصمیم بگیرند تعهدات خود را مطابق با توافق اجرا کنند، گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران قابل بازگشت خواهد بود.
نظر شما