درباره خانم گل‌های فوتبال | افتخارآفرینی زنان با وجود تبعیض‌ها و محدودیت‌ها

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ پیشینه فوتبال زنان در ایران به دهه ۴۰ خورشیدی بازمی گردد اما تنها در ۱۳۴۹ خورشیدی زنان ایران اجازه تمرین و بازی فوتبال را در محل های اختصاصی یافتند. نخستین تیم فوتبال زنان ایران به وسیله باشگاه فوتبال تاج تأسیس شد و بدین منظور باشگاه تاج برای زنان کلاس‌های تمرینی گذاشت. به دنبال آن باشگاه‌های پرسپولیس و دیهیم نیز تیم زنان خود را تشکیل دادند و با بالا رفتن تعداد تیم‌ها و استقبال دختران از این رشته ورزشی، فدراسیون فوتبال ایران نیز تشکیل نخستین تیم ملی زنان ایران را در دستور کارش قرار داد و چند تن از زنان مستعد را برای آموزش در زمینه مربیگری به کلاس‌های آموزشی فیفا فرستاد.

پری اباصلتی از موسسان انجمن دوشیزگان و بانوان و مجله بانوان، تیم منتخبی از بازیکنان فوتبال زنان ایتالیا را دعوت کرد تا در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۵۰خورشیدی در دیداری دوستانه مقابل تیم فوتبال زنان تاج نماینده ایران، قرار بگیرند. در این مسابقه که نخستین بازی بین‌المللی فوتبال زنان ایران محسوب می شد، تیم تاج با نتیجه ۲ بر صفر مغلوب حریف خود شد. در این بازی ژنیک شهبازیان دروازه‌بان تیم تاج بهترین بازیکن زمین بود و بارها مانع باز شدن دروازه تیم خود شد. ‌

پس از وقوع انقلاب اسلامی فوتبال زنان دستخوش تغییرات بسیاری شد. بازیکنان زن با حجاب کامل در محافل ورزشی حاضر شدند و تماشاچیان مرد از حضور در ورزشگاه زنان منع شدند. در ۲۰۰۵ میلادی و در بازی‌های قهرمانی غرب آسیا، تیم ملی فوتبال زنان ایران برای نخستین بار پس از انقلاب در مسابقات شرکت کرد و به مقام دوم رسید. این دوره از بازی‌ها در سپتامبر و اکتبر ۲۰۰۵ میلادی در شهر امان کشور اردن برگزار شد. در می ۲۰۰۶ میلادی این تیم در یک بازی دوستانه به مصاف تیم ب اس فاو الدرسیم اسبور برلین آلمان رفت. این بازی در ورزشگاه آرارات تهران برگزار شد که با نتیجه ۲–۲ به پایان رسید. تیم فوتبال زنان ایران در ۲۰۰۷ میلادی نیز در بازی‌های قهرمانی غرب آسیا به مقام دوم رسید.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا همزمان با واکاوی برجسته‌ترین گلزنان جهان به بررسی موردی مهمترین خانم گل های فوتبال ایران و جهان پرداخته است:

زهرا قنبری؛ نخستین لژیونر فوتبال بانوان ایران

زهرا قنبری بازیکن شماره ۹ تیم ملی فوتبال زنان ایران به عنوان نخستین لژیونر فوتبال بانوان ایران نیز شناخته می شود. قنبری که در تیم شهرداری بم توپ می زد با انتقال به عراق در تیم گاز شمال کرکوک بازی می کند و سابقه خانم گلی در رقابت لیگ برتر فوتبال زنان ایران را در کارنامه دارد. اهالی فوتبال، زهرا قنبری را با شوت های پرقدرت او از پشت محوطه حریفان می شناسند. شوت های این بازیکن خوش تکنیک چه در سطح ملی و چه در چارچوب بازی های لیگ زنان هر دروازه بانی را به چالش می اندازد.  زهرا قنبری چهارچوب شناس، پرقدرت و سریع است.

قنبری به طور تخصصی هافبک وسط بازی می کند اما با این حال در پست‌های دیگری چون مهاجم، مهاجم سایه و دفاع هم برای تیم ملی زیر نظر مریم آزمون بازی می کند. وی همچنین در ۱۳۸۵خورشیدی به عضویت تیم ملی فوتبال زنان درآمد و در فصل ۹۳–۹۴ در مراسم برترین های فوتبال ایران که هر ساله در سالن همایش های برج میلاد تهران برگزار می شود به عنوان برترین بازیکن لیگ برتر فوتبال بانوان انتخاب شد. شهیندخت مولاوردی معاون وقت رییس جمهوری در بخش زنان و خانواده، جایزه بهترین بازیکن فوتبال بانوان را به وی اهدا کرد.

 بخشی از افتخارات او را می توان قهرمانی لیگ برتر فوتبال بانوان (لیگ کوثر) در ۹۲–۹۳، ۹۳-۹۴ با شهرداری بم، نائب قهرمانی لیگ برتر فوتبال بانوان (لیگ کوثر): ۹۵-۹۶ با تیم شهرداری بم، حضور در تیم گاز شمالی عراق و قهرمانی در لیگ عراق بر شمرد.

همچنین زهرا قنبری برترین بازیکن فوتبال لیگ بانوان در فصل ۹۳–۹۴ لقب گرفت. برنامه نود نیز گل او را در مسابقه پیامکی خود به نظرسنجی گذاشت که گل نمایش داده شده از زهرا قنبری در این برنامه سومین گل برتر ماه به انتخاب مردم (اردیبهشت ۹۶) شد. این گل که در بازی با تیم ملی ویتنام و به صورت ضربه ایستگاهی به ثبت رسید.

زهرا قنبری  ۲۸ ساله، اهل کرمانشاه و بزرگ شده تهران است اما تاکید دارد که به اصالت کرمانشاهی‌اش اشاره کنند. وی همواره و در طول مصاحبه های مختلف به نقش پر رنگ پدر و مادرش در موفقیت‌هایش اشاره کرده و می گوید که مادرش مهم‌ترین الگوی او است. لیسانس روانشناسی ورزشی دارد و با ۵۰ گل زده، همراه با تیم شهرداری بم قهرمان لیگ ایران و خانم گل فوتبال کشور شده است. وی درباره خانم گل بودن و میزان شهرت اش به این واسطه در جامعه می گوید: خیلی ما را نمی‌شناسند. در شهر بم بارها پیش آمده که در خیابان کسی مرا شناخته اما در مجموع بازیکنان فوتبال زنان مشهور نیستند. امسال از ابتدای فصل تلاش کردم تا بهترین عملکرد را داشته باشم. در هر بازی هر تعداد موقعیتی که داشتم تبدیل به گل می‌کردم و شاید اگر تیم‌هایی که مقابل‌مان بازی نکردند، هم بازی می‌کردند، امروز تعداد گل‌هایم بیشتر بود اما خدا را شکر می‌کنم و امیدوارم فصل آینده شرایط لیگ بهتر از امسال باشد و روزی برسد که بازی‌های‌مان پخش تلویزیونی داشته باشد و مردم ایران بدانند که دختران ایران هم فوتبال با کیفیت بازی می‌کنند.

سارا قمی؛ سارادونای فوتبال ایران

 سارا قمی در ۲۹ مرداد ۱۳۶۶ خورشیدی در شهر خمام استان گیلان متولد شد. فوتبال پایه را از رده‌های نوجوانان و جوانان ملوان بندرانزلی آغاز کرد و به تیم بزرگسالان ملوان بندرانزلی راه یافت. پست او مهاجم نوک است و با گل‌های فراوانی که در لیگ برتر فوتبال بانوان ایران برای تیمش به ثمر رسانده، توانست به تیم ملی فوتبال زنان ایران راه یابد. در تیم ملی پست او، هافبک چپ است.

سارا قمی در اواخر ۱۳۸۳ خورشیدی به تیم فوتبال ملوان بندر انزلی پیوست و حدود ۱۲ سال برای این باشگاه بازی کرد که در دوران حضور او در این تیم، قمی موفق به کسب عنوان خانم گلی پنج دوره از لیگ برتر فوتبال بانوان شد. در پایان لیگ ۹۴–۹۵ در پی مشکلات مالی و به دلیل جنجال‌هایی که در این باشگاه پیش‌آمد که سبب انحلال تیم ملوان شد، سارا قمی برای نخستین بار در دوران فوتبالی اش از تیم ملوان جدا شد.

در تعطیلات لیگ ایران (پس از اتمام لیگ ۹۴–۹۵) و در نخستین دوره از لیگ فوتبال بانوان عراق که در کردستان عراق برگزار شد، سارا قمی به همراه چندی دیگر از بانوان فوتبالیست ایران به وسیله تیم‌های عراقی به خدمت گرفته شدند. در این مسابقات سارا قمی برای تیم زیرفانی عراق در ۴ بازی به میدان رفت و با زدن ۹ گل به عنوان خانم گلی این مسابقات رسید. تیم زیر فانی در این دوره به نایب قهرمانی رسید.

 پس از مذاکرات انجام شده، سارا قمی به تیم پر افتخار شهرداری بم پیوست تا نخستین فصل خود پس از جدایی از ملوان را در این تیم سپری کند. سارا قمی در این دوره نیز موفق ظاهر شد اما برای نخستین بار در پنج سال گذشته از کورس خانم گلی کنار گذاشته شد و به ۱۱ گل بسنده کرد. قمی در مصاحبه‌ای اعلام کرد جدا شدن از ملوان و پیوستن به تیم جدیدش، شهرداری بم در جا ماندن او از خانم گلی تأثیرگذار بوده‌است.

سارا قمی  نخستین بار در ۱۳۸۶ خورشیدی به تیم ملی دعوت شد. او در بازی دوستانه ایران-سوئد که در اواخر مهر ۱۳۹۵ خورشیدی و در سوئد برگزار شد، برای تیم ملی ایران بازی کرد. قمی مدعی شده سرمربی تیم سوئد به دنبال جذب او بوده‌است. در آخرین حضور تیم ملی بانوان در میدان های بین‌المللی (فروردین ۱۳۹۶ خورشیدی)، در مقدماتی جام ملت‌های آسیا و جام جهانی که ایران هم گروه با ویتنام، میانمار، سوریه و سنگاپور بود، قمی موفق شد ۳ بار برای ایران در این مسابقات گل بزند. (۲ گل به سنگاپور و ۱ گل به سوریه) هر چند ایران نتوانست از گروه خود صعود کند و حذف شد. همچنین او در بازی با سنگاپور از طرف AFC به عنوان بهترین بازیکن زمین انتخاب شد.

سارا قمی رکورد دار بیشترین گل زده در لیگ بانوان ایران است. او نخستین بار در ۱۳۸۸ خورشیدی به عنوان خانم گلی دست یافت و پس از آن در سال‌های ۹۰ تا ۹۴، چهار بار متوالی این عنوان را بدست آورد. او در سال‌های حضورش در ملوان در ۱۳۳ بازی ۲۵۶ گل به ثمر رساند و از این حیث رکورد دار است.

در سوم مرداد ۱۳۹۴ خورشیدی مراسم انتخاب بهترین‌های چهاردهمین دوره رقابت‌های فوتبال لیگ برتر باشگاه‌های کشور در سالن همایش‌های برج میلاد برگزار شد در این مراسم سارا قمی عنوان بهترین گلزن لیگ بانوان را با ۳۷ گل زده به دست آورد. سارا قمی در پایان فصل ۹۵–۱۳۹۴ لیگ برتر فوتبال بانوان ایران درحالی که به مقام خانم گلی این رقابت‌ها رسیده بود و موفق شد به همراه تیم ملوان به عنوان نائب قهرمانی لیگ برتر دست یابد، وی سپس از ملوان جدا شد و به تیم شهرداری بم پیوست.

در ادامه به مرور کارنامه ورزشی چند تن از برجسته‌ترین گلزنان فوتبال جهان می پردازیم:

مارتا ویرا داسیلوا

مارتا ویرا داسیلوا معروف به مارتا متولد ۱۹ فوریه ۱۹۸۶ میلادی در شهر دویس ریاشوس واقع در ایالت آلاگواس برزیل است. مارتا هم اکنون مهاجم تیم ملی فوتبال زنان برزیل و باشگاه تیرسو اف اف به شمار می رود و به عنوان یکی از برترین بازیکنان زن جهان نیز از آن یاد می شود، چنانچه طبق آمارهای سایت فدراسیون جهانی فوتبال فیفا، مارتا پنج سال متوالی( ۲۰۰۶٬۲۰۰۷٬۲۰۰۸٬۲۰۰۹٬۲۰۱۰) موفق به کسب مقام بهترین بازیکن زن جهان از طرف فیفا شده‌است.

او همچنین در المپیک‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۹ همراه با تیم ملی برزیل موفق به دریافت مدال نقره این رقابت‌ها شد و همچنین برنده توپ طلایی به عنوان ارزنده‌ترین بازیکن در ۲۰۰۴ میلادی در رقابت‌های جام جهانی فوتبال زنان زیر ۲۰ سال دست یافت.

در رقابت‌های جام جهانی ۲۰۰۷ میلادی زنان نیز او برنده توپ طلایی، بهترین بازیکن و کفش طلایی شد. او همچنین نام خود را در کنار نام بریجیت پرینز به عنوان بهترین بازیکن فوتبال جام جهانی زنان در تمامی دوران به ثبت رساند. مارتا در ۲۰۱۸ میلادی نیز بهترین بازیکن زن سال فیفا شد. او در ۱۷۴ بازی باشگاهی موفق به ثمر رسیدن ۱۷۲ گل شد تا رکوردی دست نیافتنی در بازی های داخلی از آن خود کند. مارتا در طول دوران فوتبالی خود تا کنون در تیم ملی در ۷۲ بازی به میدان رفت که توانست ۸۰ مرتبه دروازه حریفان را باز کند.

بیرگیت پرینتس

بیرگیت پرینتس متولد ۲۵ اکتبر ۱۹۷۷ میلادی و بازیکن پیشین تیم ملی فوتبال زنان آلمان، یکی دیگر از بازیکنان برجسته زن فوتبال در امر گلزنی به شمار می آید. او از پرکارترین مهاجمان فوتبال و دومین گلزن برتر تمامی ادوار جام جهانی فوتبال زنان با زدن ۱۴ گل (پس از مارتا برزیلی) است. او در سال‌های ۲۰۰۳٬۲۰۰۴٬۲۰۰۵ بازیکن سال فوتبال جهان شناخته شد. بیرگیت پرینتس خیلی زود از دنیای فوتبال خداحافظی کرد و در اوت ۲۰۱۱ میلادی پایان حضور فعال خود را اعلام کرد.

وی ۴۲ ساله که دوره آموزشی فیزیوتراپی را نیز گذرانده‌ در ۲۰۱۰ میلادی مدرک روان‌شناسی خود را از دانشگاه گوته فرانکفورت دریافت کرد. اس. وی دورینگهایم اف. سی و اف. سی هاگستد عنوان باشگاه هایی هستند که وی در فاصله سال های ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۲ میلادی در آن ها در پست مهاجم نوک و در دوران آماتوری خود بازی کرده است.

پس از آن بیرگیت پرینتس از ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۲ به عنوان یک بازیکن شناخته شده و گلزن حرفه ای در اف. اس. وی فرانکفورت مشغول شد و پس از آن در مدتی کوتاه به کارولینا کورج امریکا پیوست اما خیلی زود به زادگاهش و باشگاه اف. اس. وی فرانکفورت بازگشت و تا پایان دوره بازیگری مشغول فعالیت در آنجا شد.

الکس مورگان

الکس مورگان متولد ۲ جولای ۱۹۸۹ میلادی جوان ترین عضو تیم ملی فوتبال زنان آمریکا بود که در ۲۰۰۹ میلادی به این تیم پیوست، او در ۲۰۱۱ میلادی به اوج دوران بازی خود رسید. در تابستان ۲۰۱۲ میلادی همراه با تیم ملی آمریکا در المپیک شرکت کرد، او و هم تیمی هایش پس از شکست دادن ژاپن در این بازی ها، برای نخستین بار مدال طلای این رشته را از آن خود کردند. سه سال بعد، آنها بار دیگر ژاپن را شکست دادند؛ این بار در بازی ها جام جهانی زنان این اتفاق افتاد.

در ۲۰۱۱ میلادی الکس مورگان به طور رسمی برای نخستین بار برای حضور در تیم ملی آمریکا فراخوانده شد. در همان سال، الکس مورگان در بازی های جام جهانی زنان نیز حضور یافت. او که جوان ترین بازیکن تیم بود، نخستین گل خود در جام جهانی در بازی نیمه نهایی مقابل تیم ملی فرانسه به ثمر رساند و تیم به فینال رفت.

هنگامی که وضعیت لیگ در پایان فصل ۲۰۱۱ میلادی به حالت تعلیق درآمد، مورگان به سیتل ساندرز، پیوست و در آنجا در کنار بازیکنانی نظیر هوپ سولو، سیدنی لروکس، استفانی کوکس و مگان راپینو، بازی کرد. الکس مورگان بعدها به باشگاه فوتبال پورتلند تورنس در لیگ ملی فوتبال زنان آمریکا ملحق شد.

در ۲۰۱۲ میلادی الکس مورگان تأثیر به سزایی در فوتبال آمریکا برجای گذاشت. او و تیمش در المپیک تابستانی ۲۰۱۲ در لندن حضور یافتند و توانستند با شکست ۱-۲ ژاپن، عنوان قهرمانی را از آن خود کنند و مدال طلای المپیک را به دست بیاورند. بیش از ۸۰ هزار تماشاچی، بازی فینال آنها و ژاپنی ها را به تماشا نشسته بودند که این تعداد، بیشترین جمعیت برای یک بازی فوتبال در تاریخ المپیک به شمار می آید. این مدال طلا، چهارمین مدال از پنج عنوانی به شمار می رود که به وسیله زنان آمریکایی در المپیک به دست آمده؛ ضمن این که نخستین قهرمانی تیم فوتبال زنان در المپیک نیز بوده است.

الکس مورگان در بهار ۲۰۱۵ میلادی به دلیل آسیب از ناحیه زانو مصدوم شد در نتیجه برای حضور در جام جهانی زنان در ماه ژوئن آمادگی کامل نداشت. با این حال، این فوروارد جوان به تیمش کمک کرد تا عنوان قهرمانی این تورنمنت را برای نخستین بار از ۱۹۹۹ میلادی به دست بیاورد. پس از ۱۵۹ بازی ملی، مورگان یکصدمین گل ملی خود را در ۴ا آوریل ۲۰۱۹ میلادی در بازی در برابر استرالیا به ثمر رساند.