در گزیده ای از گفت و گوی روزنامه آرمان ملی با حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی، می خوانیم: با ثبت‌نام چهره‌های سیاسی در انتخابات مجلس تا حدودی آرایش سیاسی ماه‌های منتهی به انتخابات مشخص شده است. اگرچه اصولگرایان با همه ظرفیت‌های خود در طیف‌های مختلف از معتدل گرفته تا رادیکال در انتخابات ثبت نام کردند، اما کیفیت حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات با اما و اگرهای مختلفی همراه بود.
این در حالی بود که در خبری غیررسمی رئیس دولت اصلاحات از چهره‌های اصلاح‌طلب خواسته بود که به‌صورت گسترده در انتخابات ثبت نام کنند اما در عمل چنین اتفاقی رخ نداد و اصلاح‌طلبان حضور پرقدرتی در ثبت نام‌های انتخاباتی نداشتند.
آسیب‌شناسی شما از اعتراضات اخیر در کشور که ابعاد گسترده‌تری نسبت به اعتراضات گذشته داشت چیست؟ این اعتراضات چه پیامدهایی برای کشور به همراه خواهد داشت؟
اعتراضات اخیر به‌دلیل شوکی بود که به مردم وارد شد. مردم کشور اطلاع نداشتند که قرار است قیمت بنزین افزایش پیدا کند. به‌صورت طبیعی هنگامی که مردم از چنین تصمیم مهمی بی‌خبر باشند چنین واکنشی را از خود نشان می‌دهند. چنین تصمیماتی نیاز به زمینه‌سازی و توجیه و اقناع افکار عمومی دارد. بدون شک اگر در این موضوع مردم اقناع می‌شدند همراهی می‌کردند و این مشکلات به وجود نمی‌آمد. آخرین باری که قیمت حامل‌های انرژی افزایش داشت در سال۱۳۸۹ بود. این در حالی است که در این مقطع زمانی تنها قیمت بنزین افزایش پیدا نکرد. در سال۸۹ قیمت بنزین که لیتری صد تومان بود به‌صورت سهمیه به چهارصد تومان افزایش پیدا کرد و به‌صورت آزاد هفتصد تومان شد. این به معنای این بود که قیمت بنزین هفت برابر بیشتر شده است.
با این وجود این اتفاق رخ داد و قیمت بنزین در کشور افزایش پیدا کرد اما آب از آب تکان نخورد و هیچ‌تنش اجتماعی به وجود نیامد. هنگامی که رئیس‌جمهوری وقت عنوان کرد قصد دارد طرح هدفمندی یارانه‌ها را اجرا کند مجلس به استقبال این طرح رفت. با این وجود ما از دولت خواستیم که برنامه خود را برای اجرای این طرح به مجلس ارائه کند. در چنین شرایطی رئیس‌جمهور نمایندگان خود را به مجلس فرستاد و در مجلس کمیسیونی به نام کمیسیون هدفمندی یارانه‌ها تشکیل شد. در این کمیسیون شش ماه کار پرحجم و تلاش گسترده انجام گرفت. در این زمینه کارشناسان هفده وزارتخانه اعم از وزارتخانه‌های اقتصادی و امنیتی در این کمیسیون حضور پیدا کردند و جوانب مختلف قضیه مورد بحث و بررسی قرار گرفت. پس از بررسی‌های دقیق قانون‌گذاری صورت گرفت و مجلس به‌صورت کامل در جریان این بررسی‌ها قرار داشت.
نکته مهم اینجاست که واکنش مردم در زمان بی‌خبری و زمانی که از دلایل و پیامدهای یک طرح اطلاع دارند تا چه میزان متفاوت است. مردم هنگامی که احساس کنند منفعت آنها در اجرای چنین طرحی است هیچ‌گاه اعتراض نمی‌کنند و بلکه همراهی نیز می‌کنند. در ماجرای اخیر به مردم در حالت بی‌خبری شوک وارد شد. واکنش به شوک نیز اعتراض است. در نتیجه این اعتراضات بحق و بجا بود. اصل این کار باید انجام می‌شد و حتی دیر نیز شده بود. این اتفاق باید در چند سال گذشته رخ می‌داد. بنده معتقدم دولت در شیوه اجرای این طرح بی‌برنامه و اشتباه عمل کرده است. در نتیجه جای عذرخواهی از ملت در این زمینه وجود دارد. این در حالی است که موضع‌گیری رئیس‌جمهور مبنی بر اطلاع نداشتن از زمان اجرای این طرح نوعی نمک روی زخم مردم پاشیدن بود.
اگر اعتراضات بحق و بجا بود چرا ابعاد و خسارات این اعتراضات گسترده و وسیع شد؟
گستردگی ابعاد اعتراضات معلول علل دیگری بود. در یک سال گذشته به‌دلیل جهش قیمت ارز فشار مضاعفی روی زندگی مردم ایجاد شده است. به همین دلیل قدرت خرید مردم به شدت کاهش پیدا کرده بود. واقعیت این است که سفره مردم کوچک شده و مردم این کوچک شدن را احساس می‌کنند. این در حالی است که هیچ اقدام جبرانی نیز برای بهبود وضعیت معیشتی مردم صورت نگرفت. اغلب کسانی که در این اعتراضات حضور داشتند در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند و در وضعیت فقر و گرفتاری هستند. در چنین شرایطی به جای اینکه تلاش شود وضعیت معیشتی مردم بهبود پیدا کند به یک باره و بدون اطلاع قبلی دولت اعلام می‌کند قیمت بنزین افزایش پیدا کرده است. در چنین شرایطی مردمی که در گرفتاری زندگی می‌کنند احساس کردند تصمیمات مسئولان به شکلی است که آنها را در وضعیت مرگ تدریجی قرار داده است. به همین دلیل نیز به خیابان‌ها آمدند و اعتراض کردند. حتی غارت نیز معلول چنین وضعیتی است.
نکته دیگر همزمانی اجرای این طرح با برنامه‌ریزی معاندان است. واضح و روشن است که در یکی دو سال گذشته معاندان در حال طرح و نقشه برای یک شورش عظیم در کشور هستند. هدف اصلی معاندان نیز این بود که شورش در زمانی رخ بدهد که انتخابات مجلس را در ایران تحت‌الشعاع قرار بدهد. برنامه‌ریزی معاندان برای بهمن و اسفندماه بود. این در حالی است که تصمیم شوک‌آور دولت برنامه‌ریزی معاندان را جلو انداخت. در نتیجه یک زایمان زودرس اتفاق افتاد. وقتی فضای جامعه متشنج شد برخی افراد تهیدست از این فرصت در جهت غارت فروشگاه‌ها استفاده کردند. در نتیجه باطن ماجرا مربوط به کسانی بود که برنامه‌ریزی کرده و ظاهر قضیه متعلق به تهیدستانی بود که از این فرصت برای به دست آوردن غنیمت استفاده کردند.
شما چندین دوره در مجلس حضور داشته‌اید، چطور ممکن است نمایندگان مجلس از چنین تصمیمی اطلاع نداشته باشند؟
نمایندگان مجلس از این تصمیم مطلع بودند. از یک یا دو ماه قبل نمایندگان مجلس از اصل موضوع اطلاع داشتند. شاید برخی از نمایندگان عنوان می‌کنند ما اطلاع نداشتیم که قرار است در این زمان قیمت بنزین افزایش پیدا کند. این در حالی است که رئیس‌جمهور نیز عنوان می‌کند از زمان افزایش قیمت بنزین اطلاع نداشته است. قبل از اجرای این طرح یک جلسه غیرعلنی در مجلس شکل گرفته بود که آقای مصری نایب رئیس مجلس گزارش مفصلی را به نمایندگان مجلس ارائه کرد که سناریوهای مختلفی درباره اصلاح قیمت حامل‌های انرژی در آن ذکر شده است. در این سناریوها نیز قیمت‌های مختلفی برای بنزین در نظر گرفته شده است. در نتیجه مجلس در جریان این تصمیم قرار داشته و کسانی که چنین اظهاراتی را مطرح می‌کنند تنها از زمان اجرای آن اطلاع نداشته‌اند. مشکل در نوع برخورد مجلس با مساله است. مجلس کنونی نیز باید مانند مجلس گذشته که به مساله ورود کرد و قانون‌گذاری کرد باید به مساله ورود می‌کرد و حد و حدود تعیین می‌کرد. صرف مطلع‌بودن یا نبودن نمایندگان کفایت نمی‌کند. چه بسا اگر نمایندگان به‌صورت جدی به مساله ورود می‌کردند امکان اینکه سناریوهای دیگری به دولت پیشنهاد کنند وجود داشت. به همین دلیل بنده معتقدم ضعف مجلس در این قضیه روشن و مسجل است. مجلس هم از این موضوع مطلع بوده هم به مساله ورود نکرده است. ضمن اینکه مجلس در ماه‌های اخیر یک یا دوبار با اصلاح قیمت حامل‌های انرژی مخالفت کرده است. این مخالفت نیز منفعت‌طلبانه بود.
اعتراضات اخیر چه تاثیری روی انتخابات آینده خواهد گذاشت؟
بدون‌شک اثرگذار خواهد بود و ما آثار این تصمیم را در حین برگزاری انتخابات مشاهده خواهیم کرد و ممکن است در میزان مشارکت مردم در انتخابات تاثیرگذار باشد. با این وجود بنده معتقدم تجربه تاریخی نشان داده که مردم ایران در بزنگاه‌های مهم مانند انتخابات همواره نقش‌آفرینی مثبت و سازنده‌ای خواهند داشت و در انتخابات آینده نیز این اتفاق رخ خواهد داد. اگرچه نمی‌توان تاثیر افزایش قیمت بنزین و اعتراضات اخیر را در انتخابات آینده نادیده گرفت.
دیدگاه شما درباره ثبت‌نام آقای قالیباف و وزرای دولت احمدی‌نژاد در انتخابات مجلس چیست؟
از حضور آقای قالیباف در انتخابات استقبال می‌کنیم. ایشان نیز مانند همه افراد حق دارند در انتخابات شرکت کنند و بنده امیدوارم انتخاب شوند. اینکه برخی درباره ریاست مجلس اظهارنظر می‌کنند زود است و باید منتظر ماند که نمایندگان مجلس آینده چه کسی را برای ریاست مجلس انتخاب خواهند کرد. این وضعیت درباره وزرای دولت آقای احمدی‌نژاد نیز وجود دارد و این افراد نیز مانند هر فرد دیگری می‌توانند در انتخابات شرکت کنند. مردم باید مشخص کنند که چه افرادی در مجلس حضور داشته باشند و چه کسانی نباید در مجلس باشند.
با توجه به ثبت‌نام‌های صورت گرفته در انتخابات مجلس تحلیل شما از آرایش سیاسی مجلس آینده چیست؟
از مدت‌ها قبل نیز مشخص بود که مجلس آینده مجلسی خواهد بود که بیشتر از نیمی از آن را اصولگرایان تشکیل خواهند داد. دلیل آن نیز این است که اصلاح‌طلبان که مجلس دهم و دولت را دراختیار داشتند نتوانستند کارآمدی لازم را از خود نشان بدهند. مردم هیچ‌گاه به یک گروه یا جناح خاص وابسته نبوده‌اند و همواره مصالح عمومی و کشور را در نظر می‌گیرند. این اتفاق بارها رخ داده و هر زمان مجلس از عملکرد یک مجلس رضایت نداشتند در انتخابات آینده از جریان رقیب حمایت کرده‌اند.
نظر شما