در پاکستان چیزی حدود ۹۰ شبکه تلویزیونی فعال است که از تعداد ۳۸ شبکه خبری به زبان های انگلیسی، اردو و چند زبان محلی، ۲۹ شبکه سرگرمی و فیلم، ۸ شبکه مذهبی، ۶ شبکه برنامه های کودک، ۳ شبکه ورزشی، ۴ شبکه موسیقی، یک شبکه آشپزی و یک شبکه مربوط به تحولات تجاری است. هر کدام از این شبکه ها نیز همزمان وب سایت های خود را نیز بروز رسانی می کنند.
۵۱ روزنامه نیز در شهرهای مختلف پاکستان منتشر می شود که از میان آن ۱۲ روزنامه به زبان انگلیسی و مابقی به زبان اردو و تعداد کمی نیز به زبان محلی منتشر می شود.
۹ خبرگزاری نیز در پاکستان فعال است. در میان آن خبرگزاری آسوشیتدپرس پاکستان به عنوان تنها خبرگزاری رسمی این کشور فعالیت می کند. مابقی خبرگزاری های خصوصی و فعالیت اصلی آن تولید خبر و فروش آن به سایر رسانه ها و روزنامه های پاکستان می باشد.
طی سال های اخیر انعکاس اخبار کذب به ویژه گزارش های جنجال برانگیز و بدون منبع حتی باعث ایجاد تنش میان نهادهای کشوری در پاکستان شده و ماه ها طول می کشد تا چنین ماجرایی ها به اتمام برسد.
نمونه ای از آن واکنش اخیر ارتش پاکستان به گزارشی از روزنامه «داون» از روزنامه انگلیسی زبان معتبر و معروف این کشور است که پیش از این نیز طی سال های اخیر چند بار به دلیل انتشار اخبارهای جنجالی و بدون منبع، توبیخ شده و عملکرد آن نیز به شدت زیر سوال رفته بود.
در برخی موارد انتشار اخبار کذب و یا مطالب جنجالی مربوط به دولت، سیاست خارجی و امنیت ملی به میزانی در پاکستان منجر به برکناری وزرا، مقامات ارشد وزارتخانه و مسئولان نظارت بر فعالیت های رسانه ای این کشور می شود.
نمونه ای از این قبیل ماجرا مربوط به اردیبهشت ۱۳۹۶ می شود زمانی که «نواز شریف» نخست وزیر وقت پاکستان به دنبال افشای اخبار محرمانه از یکی از جلسات مشترک و مهم سران دولت و ارتش، دستور به برکناری دستیار ویژه خود در امور سیاست خارجی و رئیس مرکز اطلاع رسانی دولت داد.
این قائله به همین جا ختم نشد، بلکه تنش های بی سابقه ای میان دولت وقت و ارتش نیز به وجود آمد که پس از آن وزیر اطلاع رسانی دولت پاکستان نیز از مقام خود استعفا کرد.
علاوه بر این انتشار اخبار کذب از سوی رسانه های چاپی و الکترونیکی در پاکستان به جز واکنش سیاسیون، پیگیری قضایی نیز درپی داشته و حتی نهادهای عالی قضایی این کشور، رسانه های مذکور را به جرم توهین به احکامات دادگاه مجازات می کنند.
نهادهای نظارتی در پاکستان در برخی از این موارد جهت پیگیری قضایی مربوط به اخبار کذب اقدام به جریمه رسانه، دایر کردن پرونده در دادگاه و در موارد بسیار حساس خروج عوامل انتشار اینگونه خبرها از کشور را نیز ممنوع می کنند.
جدیدترین ماجرای نشر خبر جنجال برانگیز که واکنش ارتش پاکستان را در برداشت، مربوط به انعکاس خبری از روزنامه معتبر و انگلیسی زبان «داون» پاکستان بود که به ادعای این روزنامه، گشت مشترک مرزی ایران و پاکستان در نقطه صفر مرزی «تفتان» اجرا شد.
رادیو دولتی پاکستان و خبرگزاری رسمی این کشور نیز اقدام به بازنشر این خبر کردند اما پس از ساعاتی، سخنگوی ارتش پاکستان ضمن تکذیب این خبر و انتقاد از اقدام روزنامه داون برای چاپ خبرهای غیرموثق گفت: هیچ گشتی در هیچ جای نوار مرزی ایران وپاکستان انجام نشده و اگر برنامه ای نیز در این خصوص نیاز باشد، مسئولان مربوطه دو کشور طی هماهنگی های تعریف شده، اقدام به اجرای آن می کنند.
پس از واکنش ارتش پاکستان به خبر روزنامه داون، سایر شبکه ها و رسانه های این کشور نیز این اقدام روزنامه مذکور را غیرحرفه ای دانسته و گفتند که انتشار چنین خبرهایی تبعات بسیار سنگینی برای کشور خواهد داشت.
«محمد طاهر خان» روزنامه نگار ارشد پاکستانی و کارشناس امور افغانستان طی گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: متاسفانه رقابت در عرصه رسانه، رویکرد های سلیقه برای تعیین معیار کار و مسئولیت پذیر نبودن باعث شده تا رسانه ها و مخاطبان آنان گرفتار اخبار کذب و جنجال برانگیز شوند.
به عقیده وی: در گذشته افرادی در عرصه روزنامه نگاری و یا دریافت خبر فعال بودند ضمن تجربه بالا، نسبت به نشر هر مطلبی احساس مسئولیت کرده و قبل از هر اقدامی از موثق بودن منبع مطمئن می شدند.
طاهر خان افزود: اما نسل کنونی جامعه رسانه ای در پاکستان در مقایسه با یک دهه گذشته تجربه کم تری دارد و فعالیت های مثل کنترل اخبار و عدم استفاده از مطالب جنجال برانگیز تضعیف شده است.
«باقر سجاد» از روزنامه نگاران نام آشنای تارنمای پاکستانی «داون» نیز در گفت وگو با ایرنا گفت: رقابت میان رسانه های داخلی باعث قربانی شدن دقت و ظرافت کار شده و سرعت جای آن را گرفته است.
وی افزود: برخی از رسانه ها اصل رویکرد بی طرفی را نه تنها رعایت نمی کنند بلکه مواضع جهت دار آنان برای دفاع از طرف خاص، باعث دوستگی در جامعه می شود.
این روزنامه نگار پاکستانی تاکید کرد: امروز بیش از هر زمان نیاز به آموزش علاقه مندان به ورود به دنیا خبر و رسانه دیده می شود و این نکته مهم باید میان روزنامه نگاران، دبیران و مدیران رسانه ای روشنگری شود که انتشار اخبار کذب و جهت دار چیزی جز ضرر برای مردم و کشور ندارد.
نظر شما