در شروع مستند قصه دختران فروغ که در بخش مسابقه ملی سیزدهمین جشنواره سینماحقیقت (۱۸ تا ۲۵ آذر) حضور داشت، خانواده ای را می بینیم که یک موسسه خیریه دارند و در آن از کودکانی بی سرپرست و بدسرپرست (که از خانواده هایی هستند که مشکلات مالی دارند یا کودکان خیابانی هستند) نگهداری می کنند و سرپناهی برای آنان ایجاد کرده اند. داستان از سال ۱۳۹۱ و با جشن شب چهارشنبه سوری و پس از آن عید نوروز شروع می شود؛ جایی و زمانی که این بچه ها خوشحال و این زن و شوهر بر جمع مسلط هستند و آنان را مانند یک خانواده دور هم و بر سر سفره می نشانند، به آنان آموزش می دهند و تربیتشان می کنند.
وقتی فیلم کمی جلوتر می رود می بینیم این زن و شوهر تصمیم می گیرند، نوجوانانی را که به سن بلوغ رسیده اند و به هم علاقمند شده اند را به هم برسانند تا ازدواج کنند؛ نوجوانانی که دائم از آنان تحت عنوان فرزندان خودشان یاد می کنند و عکس دختران و پسران کم سن و سال و خندانی که دوشادوش هم به دوربین لبخند می زنند، به بیننده نشان داده می شود.
اما پس از گذشت نیم ساعت از فیلم رویکرد فیلم عوض می شود و می بینیم چند سال از این مساله گذشته و ازدواج هایی که در این موسسه صورت گرفته از سر تمایل افراد نبوده و با انتخاب آن دو نفر (زوج مسئول مرکز) و مصلحت های نگویی که داشته اند، صورت گرفته که حالا اکثرشان با شکست مواجه شده اند؛ یا به جدایی رسیده است یا در آستانه آن قرار دارند.
فیلمساز حالا تغییر رویکرد داده و این پرسش را دنبال می کند که چرا این ازدواج ها صورت گرفته و رفتارهای این خانواده چه تاثیرات منفی روی این دختران گذاشته است؛ حدود ۴ کاراکتر را انتخاب می کند و به آنها، خانواده ها و همسرانشان می پردازد. مساله را شخصی تر می کند و این افراد و خانواده هایشان و سرگذشت زندگی سه نفر را باز می کند؛ مادران و پدران معتاد و خانواده های بی سامانی که وقت، توان و فرصتی برای فرزندانشان نداشته اند و روزی و جایی این فرزندان از آنها گرفته شده اند.
حالا این دختران که از آن مرکز شکایت کرده اند، روبروی دوربین قرار می گیرند و توضیح می دهند ازدواجشان ناخواسته بوده است. دخترانی که حالا خود مادران کم سن و سالی هستند. دخترانی کهزندگی را یاد نگرفته اند و حالا باید آن را به فرزندانشان یاد بدهند؛ آدم هایی که چنانچه در فیلم هم می گویند نمی خواهند فرزندانشان احساسی مشابه احساس آنان به والدینشان داشته باشند (کینه، نفرت و بی تفاوتی).
فیلم البته با این سوال بزرگ پایان می یابد که سهم و نقش نهادهای خصوصی و دولتی متولی در امر پرورش روحی این کودکان و آدم ها چیست؟ آیا خیرین به چیزی فراتر از بحث مادی و مالی در تربیت این کودکان توجه دارند؟
حناچی در یکی از مصاحبه هایش بیان کرده: «علاوه بر عموم مخاطبان که می‌تواند افراد تحصیل کرده و صاحبان مسئولیت‌های مختلف باشند، دو گروه مخاطب اصلی این فیلم هستند؛ اول حامیان حقوق کودک و مراکزی که بچه‌های بدسرپرست و بی سرپرست در آن زندگی می‌کنند و دوم بهزیستی. ما تلاش کردیم در این فیلم یک بازنگری در نظام تربیتی که در ساختار خانواده‌ها حاکم است داشته باشیم و نگاهی جدی به خودمان بیندازیم و ببینیم با این بچه‌ها چکار کرده‌ایم؟ این نظام سلطه تربیتی که ما اعمال می‌کنیم آنها را به کدام سمت می‌برد؟ نکته مهمی که در اینجا می‌خواهم به آن اشاره کنم خلا قانونی و اجرایی بهزیستی کل کشور است. طبق دستورالعمل اجرایی بهزیستی کل کشور در سال ۸۷ تمام خدمات بهزیستی بر تقویت خانواده است و این سازمان معتقد است بچه ها را آماده می‌کند تا در صورت امکان وارد خانواده اصلی خود بشوند که به نظرم در بعضی شرایط بسیار هم خوب است، اما در اجرا اتفاق دیگری می‌افتد و نهایتاً می‌بینیم در تحقق این امر خیلی هم موفق نیستند».
نگاه فیلمساز جالب و جدید است و برخلاف جریان معمول از این موسسات تعریف و تمجید ندارد و به آدم هایی که در این موسسه‌ها بزرگ شده اند، نزدیک شده و به مشکلات آنها می پردازد و بیان می دارد صرف نظم داشتن در زندگی، بزرگ شدن و رشد جسمی و بالینی برای آدم ها کافی نیست و آدم ها احتیاج به عاطفه و مهربانی دارند؛ به نوعی این موسسات را نقد می کند که صرف غذا دادن و جای خواب کافی نیست و مولفه های مغفول زیادی برای سلامت روان آدم ها مهم است.
سیزدهمین و جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت به دبیری محمد حمیدی‌مقدم در پردیس سینمایی چارسو و موزه سینما برگزار شد. در بخش مسابقه ملی شامل ۶۲ فیلم بود؛ از این تعداد ۲۷ فیلم به گونه مستند کوتاه، ۱۵ فیلم به گونه مستند نیمه‌بلند و ۲۰ فیلم به گونه مستند بلند اختصاص داشت که کامران شیردل، یونس شکرخواه، سیف‌الله صمدیان، پیروز کلانتری، حبیب احمدزاده، محمدحسین مهدویان و مونا زندی داوری برای انتخاب برترین مستندها را در این بخش به عهده داشتند.
همچنین در بخش مسابقه بین‌الملل امسال که حدود شش هزار فیلم از بیش از ۱۰۰ کشور جهان متقاضی شرکت در آن بوده اند، ۵۴ فیلم در ۷ بخش مسابقه و غیررقابتی پذیرفته شدند. زلاتینکا روسوا، کارول پیشاروک و مهرداد اسکویی داوران این بخش بودند. در بخش مسابقه بین‌الملل به تفکیک ۸ مستند کوتاه، ۸ مستند نیمه‌بلند و ۸ مستند بلند نمایش داشتند که منگ شیه، رائد فریدزاده و وتون نورکلاری داور بخش کوتاه و نیمه‌بلند بودند. همچنین نمایش‌های ویژه ۸ فیلم و پرتره شامل ۸ فیلم می شود.
جایزه شهید آوینی ویژه نمایش و تقدیر از فیلم‌های مستند منتخب حوزه انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مقاومت در منطقه نیز برای ششمین سال متوالی، به عنوان بخش ویژه جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت برگزار می‌شود و امسال ۲۹ فیلم در آن شرکت دارند و داوری این بخش به عهده محمدمهدی طباطبایی نژاد، مسعود فراستی و مهدی قربان‌پور بود.
نظر شما