بهروز نظری روز سه شنبه در نشست علمی، تخصصی و هم اندیشی بررسی و نقد پدیده تنوع مدارس، در نظام آموزشی ایران که در سالن اجتماعات سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی برگزار شد، افزود: لازم است آزمون های مدارس از سطح کیفی بالاتر برخوردار باشند.
وی به نتایج گزارش های تحقیقی درباره حذف تنوع مدارس اشاره کرد و اظهار داشت: جمع بندی ما این بود که مدارس بزرگسالان دولتی باید جمع‌آوری و مدارس بزرگسال غیردولتی در مدارس آموزش از راه دور ادغام شوند.
وی یادآور شد: در کشور مدارس متنوعی بر حسب کارکردها وجود دارد. گاهی نیازهای خاصی وجود داشته که برای پاسخ به آن مدارسی دایر شده مانند زمان جنگ و پس از آن که لازم بود مدارس ایثارگران و شاهد شکل بگیرند.
عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران گفت: در مقطعی ۸۰ مدرسه نمونه دولتی و ۴۲ مدرسه سمپاد در تهران داشتیم و جهت‌گیری توسعه، پول محور بود و این توسعه عوارض قابل توجهی را ایجاد کرد.
نظری با بیان اینکه ۱۳ نوع مدرسه داریم، اضافه کرد: از بین آنها ۱۱ مدرسه از جمله مدارس عادی دولتی، غیردولتی، نمونه، سمپاد، شاهد، ایثارگران بزرگسالان، وابسته و مدارس استثنایی را در سال ۹۱ مطالعه کردیم تا کارکردهای آشکار و پنهان آموزشی را استخراج کنیم.
عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران به برخی کارکردهای پنهانی آموزشی و ارزشیابی اشاره کرد و اظهار داشت: به عنوان مثال در تحقیقات ما مشخص شد که نمره در مدارس استثنایی، ایثارگران، از راه دور و شاهد واقعی است اما در مدارس بزرگسالان، شائبه نمره دهی وجود داشت. در مدارس غیردولتی نیز سعی بر اخذ نمره واقعی بود اما انتظار تلویحی این بود که نمره دادن در آنجا کیلویی است.
نظری یادآور شد: با ۲۲ کارشناس مصاحبه عمیق انجام شد و ۱۶۰ نفر نیز در کارگاه های ما شرکت کردند؛ جمع بندی این بود که درباره مدارس عادی دولتی ضرورت توجه جدی و همه جانبه و توسعه این مدارس وجود دارد.
وی با تاکید بر اینکه در این بین توسعه مدارس سمپاد، نمونه دولتی شاهد و هیات امنایی به مدارس دولتی عادی ضربه زده است، اضافه کرد: در این تحقیق بر لزوم احیای مدارس دولتی تاکید شد، باید تنوع در جمعیت دانش آموزی وجود داشته باشد. وقتی دانش آموزان خاص جدا می‌شوند مدارس دولتی ضربه می‌خورند.
عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران با توضیح جمع بندی‌های این تحقیق درباره مدارس نمونه دولتی ادامه داد: درباره این مدارس، جمع بندی تاکید برگشت به اساسنامه قبلی است که در آن به توسعه این مدارس در مناطق محروم اشاره شده است. رشد بی رویه این مدارس به عنوان آسیب مطرح شده و شایسته نیست از شیوه فریب مردم برای توسعه این مدارس استفاده شود.
نظری گفت: در برخی مناطق بی کیفیت ترین مدارس با تابلوی نمونه دولتی به نوعی مردم را فریب می دادند.
وی درباره مدارس هیات امنایی نیز اظهار داشت: این مدارس فرصتی برای خانواده های طبقه متوسط جامعه که کاربرد فرهنگی و کارکنان آموزش و پرورش‌اند شکل گرفت اما سفارش پذیری از آسیبهای این مدارس بود.
عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: درباره مدارس غیردولتی جمع بندی این بود که این مدارس نیازمند نظارت دقیق و اصلاح نگرش منفی مردم هستند و باید مجوز تاسیس به افراد ذیصلاح داده شود. امروز شماری از این مدارس با دغدغه تجارت وارد سیستم تعلیم و تربیت شده اند.
وی درباره مدارس شاهد هم اظهار داشت: توسعه این مدارس به شکل بی رویه در مقطعی رخ داد. تاکید شد که از توسعه بی رویه اجتناب و کیفیت آنها حفظ شود. واقعیت این است که کارکرد برخی مدارس دیگر تمام شده اما همان زمان که این تحقیق را انجام می دادیم علیه ما فضای منفی ایجاد شد که می‌خواهیم این مدارس را جمع کنیم. همچنین مدارس ایثارگران با توجه به جامعه هدف خاص باید ادامه یابد اما از توسعه آنها باید اجتناب شود.
این عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران با بیان اینکه درباره مدارس آموزش از راه دور نگاه شرکت کنندگان در تحقیق، منفی بود گفت: درباره مدارس بزرگسالان دولتی اجماع بر جمع کردن آنها بود و تاکید شد که مدارس بزرگسال غیردولتی هم در مدارس آموزش از راه دور ادغام شوند.
نظری با تاکید بر این مطلب که جمع بندی این تحقیق حمایت از مدارس استثنایی بود، تصریح کرد: باید تلفیق دانش آموزان نابینا، ناشنوا و جسمی و حرکتی در مدارس عادی تمهیدات لازم اندیشیده شود.
وی افزود: در شیوه ارزشیابی یافته‌ها گفته شد که ارزیابی مدارس قبل از متوسطه بی‌کیفیت است و برای ارتقای کیفیت مدارس آزمون های واقعی و استاندارد پیشنهاد شد.
وی به امپراتوری موسسات و کتب کمک آموزشی اشاره کرد و گفت: آسیبهای جدی از این حیث به نظام تعلیم و تربیت وارد شده است و باید به ابعاد تربیتی آن بیشتر توجه شود. رویکرد اقتصادی در آموزش و پرورش نیز آسیب دار بوده است. وجود هرنوع مدرسه‌ای متناسب با فلسفه وجودی‌اش باید مورد تاکید قرار بگیرد.
مدارس نمونه دولتی شهری باید جمع شوند
در ادامه این نشست علی زرافشان معاون پیشین آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش نیز بر شکل گیری مدارس نمونه دولتی مروری کوتاه کرد و گفت: با توجه به اصولی چون عدالت آموزشی، خاستگاه شکل گیری گونه‌های مدارس، رویکرد فراگیر آموزش و... مدارس نمونه دولتی مناطق شهری حتما باید جمع و به مدارس عادی دولتی تبدیل شوند تا شاهد بازتولید عدالت در مدارس عادی باشیم.
زرافشان گفت: تنوع مدارس باید وجود داشته باشد و اصل تنوع باید پذیرفته شود، اما دامنه توسعه و تنوع بخشی باید چگونه باشد و معیار بودن و نبودن مدارس چیست؟.
وی افزود: اولین اصل، عدالت و فرصت برابری آموزشی است که در سند تحول بنیادین نیز آموزش و پرورش بر اجرای آن مکلف شده است. دوم دسترسی به آموزش از منظر یادگیرنده است که اصلی پذیرفته شده در نظام های تعلیم و تربیت دنیاست. دسترسی برابر به آموزش از اصولی است که باید مورد توجه قرار بگیرند.
معاون سازمان اسناد و کتابخانه ملی با بیان اینکه از منظر تکالیف آموزش و پرورش، پوشش تحصیلی باید مورد توجه باشد، یادآور شد: هدف گذاری برای دوره ابتدایی پوشش صد درصدی و برای متوسطه اول و دوم پوشس نزدیک به صد درصدی است.
زرافشان به رویکرد فراگیر آموزش اشاره کرد و گفت: جداسازی در مدارس استثنایی اید حداقل باشد و رویکرد غالب رویکرد فراگیر باشد. در مابقی گونه‌های مدرسه نیز طبیعی است که این اصل باید به صورت مطلق در تصمیم گیری مورد توجه باشد.
معاون پیشین آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش تصریح کرد: وقتی از مدارس نمونه دولتی سخن می‌گوییم باید نگاهی به مدرسه نمونه مردمی هم داشته باشیم. خاستگاه مدارس نمونه دولتی استقرار عدالت آموزشی و دسترسی دانش آموزان مستعد در مناطق محروم به آموزش باکیفیت بوده است. مدارس نمونه در مناطقی مجاز به تاسیس بودند که بر اساس تعیین وزارت کشور جزو مناطق محروم بود. هر منطقه‌ای که از محرومیت خارج می‌شد مدرسه نمونه دولتی‌اش به مدرسه دولتی عادی تغییر می‌کرد.
زرافشان افزود: رویکرد بلندمدت این نوع مدارس، مدارس فراگیر بود و نه جداسازی دانش آموزان؛ در دهه ۷۰ در شهر تهران از مناطق ۱۵ تا ۱۸ نمونه دولتی داشتیم و در مناطق دیگر مدرسه نمونه دولتی نداشتیم.
نظر شما