به گزارش خبرنگار ایرنا، حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان در راستای تقویت و گسترش روابط دوجانبه روز جمعه به ژاپن سفر می‌کند. این در حالی است که آبه شینزو، نخست وزیر ژاپن تلاش می‌کند نقشی در جهت پایداری و ثبات در منطقه خلیج فارس داشته باشد. در سال جاری و در نودمین سال روابط ایران و ژاپن آبه شینزو به تهران آمد و با مقام معظم رهبری دیدار کرد. اکنون نیز روحانی نخستین رییس جمهوری ایران است که در دو دهه گذشته به ژاپن سفر می‌کند و به همین دلیل، این دیدار از اهمیت بالایی برخوردار است.
روایت رسانه‌های ژاپن از سفر روحانی
روزنامه ژاپن تایمز در گزارشی نوشت در جریان این سفر که از روز جمعه آغاز می شود حسن روحانی و آبه شینزو درباره طیف گسترده ای از مسایل سیاسی و اقتصادی گفت و گو خواهند کرد. از جمله مسایل قابل طرح در میان طرفین، یافتن راهکارهایی برای تقویت مناسبات اقتصادی و گسترش روابط تجاری دو کشور است که تحت تاثیر تحریمها کاهش محسوسی داشته است.
روزنامه ژاپن تودی هم نوشت این سفر موضوعات مختلفی را در برمی‌گیرد و اگر طرف ژاپنی ابتکار و یا پیشنهادی داشته باشد، مقام های ایرانی عنوان کرده اند که آنها را به طور جدی مورد توجه قرار خواهند داد. اگرچه این کشور روابط سیاسی قوی با آمریکا دارد اما به مناسبات دوستانه با ایران هم بسیار اهمیت می‌دهد و به همین دلیل به دنبال ایجاد توازن میان روابط خود با آمریکا و ایران است. آبه شخصا تاکید کرده است برای کاهش تنش‌ها در خاورمیانه از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد و این جزو موضوعاتی است که آبه قرار است با روحانی درباره آن بحث و رایزنی کند.
تلویزیون دولتی ژاپن نیز با انتشار گزارشی در مورد سفر رییس جمهوری کشورمان به توکیو اعلام کرد روحانی از سفر به ژاپن برای تقویت روابط دو جانبه، تغییر و بهبود وضعیت اقتصادی ایران استفاده می کند.
ایران به دنبال ارتقای مناسبات با توکیو
روحانی نیز پیش از ترک تهران به خبرنگاران گفت که ژاپن در فعالیت‌های مهم اقتصادی و سرمایه گذاری در ایران شرکت داشته است. روابط میان این دو کشور افت داشته به دلیل چیزی است که او آن را فشار بی‌رحمانه آمریکا و تحریم‌های غیرقانونی خواند. روحانی این تحریمها که شامل ممنوعیت خرید نفت خام ایران از سوی کشورها می‌شود را عامل افت فعالیت‌های تجاری با ژاپن دانست. رییس جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد می‌خواهد طی دیدارش روابط با ژاپن را ارتقا داده و درباره مسائل مهمی از قبیل وضعیت خاورمیانه مذاکره کند.
سید عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه، سیاست خارجی ژاپن را توام با درایت و جسارت عنوان کرد و گفت: سفرهای متقابل سران ایران و ژاپن نشان دهنده استحکام روابط دو کشور است. او با بیان این که سفر سران دو کشور، نشان‌دهنده یک واقعیت بزرگ در روابط دو کشور است و استحکام روابط دو کشور را نشان می‌دهد، گفت که زمانی که ایران در مقابل سیاست فشار حداکثری آمریکا است و انواع توطئه‌ها برای منزوی کردن ایران صورت می‌گیرد، شاهد هستیم که در نودمین سالگرد روابط دو کشور، سران ایران و ژاپن به پایتخت‌های دو کشور سفر می‌کنند.
او با بیان اینکه کسانی که شعار آزادی کشتیرانی را می‌دهد، کسانی هستند که در دهه ۵۰ میلادی جلوی نفتکش‌ها و کشتی‌ها را در خلیج فارس می‌گرفتند، خاطرنشان کرد: سه سال و نیم صادرات نفت ایران قطع شد، علیه ایران کودتا کردند و ۲۵ سال دیکتاتوری علیه ملت ایران اعمال شد. این خاطرات ملت ایران است. هم‌اکنون نیز ملت ایران به خاطر مسئله دیگری هزینه می‌دهد ولی ملت ایران ملت بزرگی است و این خاطرات در تاریخ هفت هزار ساله هضم می‌شود.
معاون وزیرامور خارجه افزود: در زمان تحریم ایران در دهه ۵۰ میلادی، تنها کشتی که جرات کرد از ایران نفت بخرد، کشتی نیشیمورا ژاپنی‌ها بود. آنها ۲۰ هزار تن نفت از ایران خریدند. وقتی کشتی به ژاپن رسید، انگلیسی‌ها شکایت کردند ولی دادگاه به نفع این کشتی و شرکت ژاپنی رای داد که به نقطه عطفی در تاریخ روابط ایران تبدیل شد.
کاستن از تنش‌ها
البته به غیر از مسائل دو جانبه در آستانه سفر حسن روحانی به ژاپن، دولت این کشور اعلام کرده است که در ادامه تلاش‌های دیپلماتیک، برای کاستن از تنش‌ها در غرب آسیا ادامه خواهد داد. یوشیهیده سوگا، وزیر کابینه ژاپن، به خبرنگاران گفته است که ما دست به تلاش‌های دیپلماتیک گسترده‌ای برای کاستن از تنش‌ها در خاورمیانه و ثبات بخشیدن به شرایط زده‌ایم.
خبرگزاری جی‌جی‌پرس ژاپن نیز نوشته است که این احتمال وجود دارد که رئیس‌جمهوری ایران و نخست‌وزیر ژاپن در مورد تحریم‌های ایالات متحده گفت‌وگو کنند.
یکی دیگر از موضوعاتی که ژاپن تمایل دارد در مورد آن گفت‌وگو کند مسئله حضور این کشور در جریان تضمین امنیت کشتیرانی در آب‌های جنوب ایران است. ژاپن قرار است دست به اعزام ملوان و شناور به خاورمیانه بزند.
خبرگزاری ژاپنی کیودو می‌گوید آبه در دیدار با روحانی او را در جریان برنامه اعزام ملوانان خواهد گذاشت و انتظار می‌رود روحانی بگوید که تهران مسئله را درک می‌کند. احتمالا دوشنبه هفته آینده هیئت دولت رسما به این طرح رای بدهد. این در حالی است که دو هفته پیش عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، گفته بود جمهوری اسلامی مخالف اعزام نیروهای ژاپنی است.
ضرورت‌های تحکیم و تقویت رابطه ۹۰ ساله
۹۰ سال سابقه روابط و مناسبات تهران-توکیو حاکی از عمق و گستره مناسبات دو کشور در مقاطع و دوره‌های مختلف تاریخی است. دو کشور از شرکای سنتی تجاری یکدیگر بوده اند. با این وجود بویژه در سال‌های اخیر روابط دو کشور دچار چالش‌هایی شده است، چالش‌هایی که عمدتا ناشی از فشارهای بیرونی و رفتارهای غیرمنطقی آمریکاست.
اینکه در دیدارهای روحانی در ژاپن چه مسائلی مطرح می شود چندان دور از ذهن نیست. با این حال منطق سیاست‌ها و اقدامات ایران کاملا روشن است. احتمالا مقامات ژاپنی از ایران خواهند خواست کاهش تعهدات برجامی خود را متوقف کنند با این وجود همه کسانی که طی سال‌های اخیر تحولات مربوط به توافق هسته‌ای را زیرنظر دارند، اذعان می‌کنند که ایران در تمام این سال‌ها سعی کرده به تعهدات خود پایبند باشد و حدود ۱۵ گزارش سازمان بین المللی انرژی اتمی موید این امر است.
دست بر قضا این آمریکا بوده که بعد از خروج از برجام، کارشکنی‌های متعددی برای فروپاشی این توافق منظم به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل کرده و تحریم‌های اخیر این کشور هم در راستای ممانعت از اجرایی کردن تعهدات ایران بوده است. الان هم ایران اعلام کرده است که اگر توازن به تعهدات برجام برگردد، حاضر است روند کاهش تعهدات خود را متوقف کند.
درخصوص امنیت کشتیرانی که احتمالا موضوع دیگر مذاکرات روحانی در ژاپن خواهد بود، کاملا واضح است که چه کسانی به دنبال منزوی کردن ایران و سنگ اندازی در امنیت منطقه هستند. چه کسانی از اخلال در امنیت کشتیرانی منتفع می شوند و چه کسانی متضرر می‌شوند. در حال حاضرآمریکا تقریبا هیچ وابستگی به نفت خلیج فارس و به تبع آن امنیت این منطقه ندارد و حضورش در این منطقه صرفا کنترل این گلوگاه مهم انرژی موردنیاز کشورهایی است که به طور سنتی نفت و انرژی مورد نیاز خود را از خلیج فارس تامین می‌کنند.
در واقع اگر چه سطح نخست درگیریها و تنش آفرینی‌های آمریکا ایران است. اما سطح پنهان و اصلی این درگیریها اتفاقات قدرتهایی است که رقیب‌آمریکا محسوب می‌شوند.
آمریکای ترامپ در یکی دو سال اخیر نشان داده است که صرفا به دنبال منافع آنی خود بدون توجه به منافع متحدان خود و منافع استراتژیک جامعه جهانی است. با تمام این اوصاف انتظار می‌رود طرف ژاپنی با علم به این شرایط، رویکرد مستقلانه‌ای در مناسبات خود در پیش گرفته به دنبال تداوم و تحکیم مناسبات ۹۰ ساله خود با تهران باشند.
نظر شما