زنگ دیپلماسی در شرق

تهران – ایرنا - سفر «حسن روحانی» رییس‌جمهوری کشورمان در روزهای پایانی آذر ماه ۱۳۹۸ به شرق آسیا به ویژه ژاپن به دلایلی چون تنش موجود میان ایران و ایالات‌متحده مورد توجه بسیاری از تحلیلگران و رسانه‌های جهان قرار گرفت.

رییس جمهوری پس از شرکت در اجلاس سران کشورهای مسلمان در کوالامپور ۲۰۱۹ در پایتخت مالزی، روز ۲۹ آذر ماه ۱۳۹۸، برای دیدار و گفت و گوی دوجانبه با «آبه شینزو» نخست وزیر و سایر مقامات عالیرتبه ژاپن با هدف گسترش و تعمیق روابط تجاری و اقتصادی با این کشور، از کوالالامپور عازم توکیو شد.

روحانی ابتدا به مالزی سفر و در اجلاس «کوالالامپور ۲۰۱۹» شرکت کرد؛ این اجلاس به عنوان یکی از مهمترین رویدادهای جهان اسلام در رسانه‌های مختلف آسیایی انعکاس داشته است. برخی  از آن‌ها از این حرکت به عنوان ابتکار ماهاتیر برای طرح مسائل جهان اسلام  و یافتن راهبردها و ایده های جدید در رفع آن‌ها یاد کرده‌اند. گزارش ایرنا از این اجلاس و ابعاد اهمیت آن را اینجا بخوانید.

رییس جمهوری در مالزی دیداری هم با ایرانیان مقیم این کشور داشت که در این جلسه با تاکید بر اینکه‌آمریکایی‌ها ناچارند از مسیری که در پیش گرفته‌اند برگردند، گفت: با مقاومت و ایستادگی مردم در برابر تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی حداکثری دشمنان، تاب‌آوری ما در برابر فشار خارجی از نظر اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دفاعی بسیار بیشتر از گذشته است.

متن کامل خبر این دیدار را اینجا بخوانید.

از جمله برنامه های روحانی در مالزی دیدار با ماهاتیر محمد نخست وزیر وقت این کشور بود که در این دیدار گفت:‌ بسیاری از مشکلات مسلمانان به دلیل دخالت‌های آمریکا است

رییس جمهوری کشورمان در دیدار با پادشاه مالزی هم با بیان اینکه حل مشکلات جهان اسلام بدون همبستگی و همکاری کشورهای مسلمان مقدور نیست، گفت: فلسطین از زخم های مزمن جهان اسلام است که در اجلاس سران کوآلالامپور باید مورد توجه جدی قرار گیرد.

سخنرانی در افتتاحیه اجلاس کوالالامپور از جمله مهمترین برنامه های روحانی بود که در این نشست با بیان اینکه جهان اسلام در سطوح ملی و بین‌المللی با چالش‌های نوظهوری روبه رو است، گفت: جهان اسلام باید تدابیری برای رهایی از سلطه دلار و سیستم مالی آمریکا پیش بینی کند.

همچنین رییس جمهوری کشورمان در جریان سفر به مالزی در میزگرد اولویت‌های توسعه و چالش‌ها در اجلاس سران کوآلالامپور ۲۰۱۹ نیز سخنرانی داشت که با بیان اینکه همه ما برای گشودن مسیر عزت و سربلندی امت اسلامی مسوولیت تاریخی بر دوش داریم، تاکید کرد: اسلام نه تمدن برخوردها بلکه تمدن تحمل، دعوت و همزیستی است.

دیدار با رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه  و نیز امیر قطر از جمله دیگر برنامه های روحانی در حاشیه اجلاس مالزی بود.

روحانی پس از آن مالزی را به مقصد توکیو ترک کرد تا دیدار تاریخی خود را با نخست وزیر ژاپن انجام دهد؛ آبه اولین نخست وزیر ژاپن است که در سال ۲۰۱۹ میلادی پس از ۴۰ سال از سال ۱۹۷۸ میلادی به ایران سفر کرد و این نقطه عطفی در مناسبات طرفین محسوب می شود.

در این میان سفر رییس جمهوری ایران به ژاپن در روزهای پایانی سال ۲۰۱۹ میلادی نیز باعث شد تا مسیر آغاز شده برای گسترش روابط در عرصه های مختلف هموار تر شود این سفر در واقع شروع دور دوم از تلاش های دیپلماتیک دو کشور شرق و غرب آسیا برای پیشبرد مناسبات در مسیری پایدار محسوب می شود.

گفته می‌شود کاهش تنش در خلیج فارس از مهمترین موضوعات مورد بحث در توکیو بوده و دو طرف گام‌هایی را در این زمینه برداشته‌اند. توکیو اعلام کرده است نیروهای اعزامی خود را با هدف همکاری و مشارکت در ائتلاف دریایی آمریکا به خلیج فارس اعزام نمی‌کند بلکه تنها با هدف تأمین امنیت حمل و نقل انرژی این اقدام را انجام می‌دهد.

در مقابلِ ابراز نگرانی‌های نخست وزیر ژاپن نسبت به تحولات خلیج فارس، حسن روحانی هم خروج آمریکا از برجام را عامل اصلی این تنش می‌داند. در مذاکرات چند ساعته در توکیو، دولت ژاپن پیشنهاد تازه‌ای را در مورد مقابله با تحریم‌ها ارائه کرد؛ ایران هم برنامه خود برای مقابله با مجازات‌های آمریکا را توضیح داد؛ ضمن اینکه پس از پایان گفت وگو ها هر دو کشور بر ادامه رایزنی‌ها تاکید کردند. 

براساس اعلام رسانه های ژاپن، از جمله کیودو (خبرگزاری رسمی این کشور)، آبه و روحانیدر مذاکرات خود در توکیو در مورد برجام و اختلاف تهران و واشنگتن بر سر این قرارداد بین المللی بحث و رایزنی کردند.

رییس جمهوری کشورمان در جریان این سفر به توکیو با شماری از مدیران ارشد بخش‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ژاپن در توکیو نیز دیدار و در این نشست اعلام کرد که درهای ایران به روی دولت و شرکت‌های ژاپنی برای مشارکت و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ اقتصادی باز است و ایران و ژاپن به عنوان دو دوست قدیمی، نباید اجازه دهند که کشور ثالثی در روابط دوستانه آنها اخلال ایجاد کند.

چگونگی میزبانی ژاپن از رییس جمهوری کشورمان هم در این سفر خبرساز بود به طوری که معاون ارتباطات دفتر رییس جمهوری با اعلام اینکه نخست وزیر ژاپن در این میزبانی سنگ تمام گذاشت در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: یلدا⁩، سنتی مشترک میان ⁧ژاپن⁩ و ایران است ⁧آبه⁩ شینزو نخست وزیر ژاپن ترجیح داد به افتخار میهمان ویژه‌اش رییس جمهوری اسلامی ایران، یلدا را به سنت ایرانی و با انار دانه شده و هندوانه جشن بگیرد.

در باب اهمیت این سفر تاریخی خبرها و رویدادهای بسیاری شکل گرفتند از جمله آنکه یک روز پس از سفر روحانی به توکیو، «بوریس جانسون» و «آبه شینزو» نخست وزیران انگلیس و ژاپن در تماس تفلنی درباره تقویت همکاری‌های امنیتی و دفاعی رایزنی کردند. همچنین آبه پس از پایان سفر روحانی به توکیو، به صورت تلفنی با دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا گفت‌وگو کرد.

در کنار تحلیل بسیاری از مسوولان و تحلیلگران کشورهای مختلف، بسیاری از رسانه های جهان این سفر را دارای ابعاد و اهمیت بسیار زیادی توصیف و تحلیل های مختلفی ارائه کردند؛ تحلیل و مواضع رسانه های غربی را اینجا ، گمانه زنی رسانه های آمریکایی از این سفر را اینجا  و بازتاب فعالیت رسانه های ژاپنی را اینجا می‌توانید مطالعه کنید.

«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان نیز ابعاد مختلف این سفر تاریخی را به شرح این لینک توضیح داد.

«سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه که در سفر به ژاپن رئیس جمهوری اسلامی ایران را همراهی می کرد نیز در مصاحبه ای با شبکه «ان. اچ. کی» با اشاره به سفر روحانی به توکیو گفت: ایران قصد دارد روابطش را با ژاپن مستحکم کند و همه راه ها را باز نگه دارد.

روحانی پس از بازگشت از سفر ۵ روزه به کشورهای مالزی و ژاپن در شرق آسیا در بدو ورود به تهران در فرودگاه بین المللی مهرآباد درباره دستاوردهای این سفر گفت: اجلاس مالزی و کوآلالامپور شیوه نوینی برای اجتماع مسلمانان، متفکران اسلامی و سران کشورهای اسلامی بود و متفکران اسلامی از هشتاد کشور  و دو هزار مهمان برای حضور در این اجلاس دعوت شده بودند.سران ایران، ترکیه و قطر در این اجلاس مهمان بودند و ماهاتیر محمد نخست وزیر مالزی نیز در آن حضور پیدا کرد. 

وی همچنین با اشاره به دیدارهای  خود با آبه شینزو نخست وزیر ژاپن گفت: امسال سه دیدار مهم با هم داشتیم. این دیدارها هم در رابطه با روابط دوجانبه و روابط سیاسی و اقتصادی که بین دو کشور وجود دارد و هم روابط فرهنگی بحث شد.شبی که مهمان آقای آبه بودیم که جلسه‌ای هم ایرانی‌ها به مناسبت شب یلدا با عده‌ای از ژاپنی‌ها داشتند و خود آنها هم در مراسم شام به این مراسم یلدا احترام کردند و میوه‌هایی را در سفره خودشان تزیین کرده بودند. 

مشروح کامل سخنان روحانی درباره این سفر را اینجا می‌توانید مطالعه کنید.