گزارشگری متفاوت سی‌ان‌ان و فاکس‌نیوز از استیضاح ترامپ

این همان حقیقتی است که نخبگان آمریکا از آن به عنوان «حقیقت شکاف سیاسی» یاد می‌کنند. برای فهمیدن این شکاف می‌توان نحوه پوشش اخبار اولین روز استیضاح در کمیته قضایی مجلس نمایندگان را در این دو شبکه در نظر گرفت.

شان هنیتی مجری برنامه شبکه فاکس‌نیوز در نخستین روز از برنامه استماع علنی شهادت شاهدین مرتبط با  استیضاح برنامه‌اش را با این جمله‌ها شروع کرد: « امروز یک روز عالی است. یک روز عالی برای ایالات‌متحده، برای کشور و برای رئیس‌جمهوری - و یک روز افتضاح برای دموکرات‌های سوسیالیست رادیکال فاسد افراط‌گرایی که برای سه سال هیچ کاری نکردند و متحدین برجسته آنها که به اوباش رسانه‌ای معروفند.»

وولف بلیتزر مجری و گزارشگر سی‌ان‌ان هم نخستین روز جلسات بررسی استیضاح در کمیته قضایی مجلس را با این جملات شروع کرد: «بالاخره زمانش فرا رسید. جلسه علنی حضور شاهدان در کمیته قضایی همان‌قدر که تاریخی بود دراماتیک هم بود.»

همین دو نظر متفاوت از دو رسانه یک کشور و درباره یک رویداد، بازتاب دهنده موجی است که مردم آمریکا در آن مجبورند شبکه تلویزیونی را که به طرز فکر و اعتقاد آنها نزدیک است انتخاب کنند و تا آخر پای برنامه‌هایش بنشینند.

یکه تازی فاکس‌نیوز

وقتی ریچارد نیکسون بین سال­های ۱۹۷۳ و ۱۹۷۴ قرار شد به خاطر رسوایی واترگیت در مقابل کمیته قضایی مجلس قرار گیرد، اتحاد حزب جمهوری­خواه در حمایت از رئیس‌­جمهوری ناگهان در هم شکست. در آن زمان بیشتر آمریکایی‌­ها منابع خبری یکسانی را دنبال می­‌کردند که حقایق سیاسی مشترکی را در دسترس عموم قرار می­‌داد. به عبارتی، در آن زمان حقیقت امر اهمیت داشت.

دستیاران نیکسون در آن زمان برنامه‌ای طراحی کردند تا بتوانند به واسطه برنامه‌های تلویزیونی حس همدلی را در مردم ایجاد کنند، اما شبکه فاکس‌نیوزی که امروز کار می‌کند آنچنان حمایتی از ترامپ انجام داده که نیکسون در زمان خودش هرگز از سوی هیچ رسانه تصویری و نوشتاری نداشته است.

در نخستین روز از جلسات استماع شهادت افراد در مقابل کمیته قضایی مجلس، تعداد بینندگان شبکه فاکس‌نیوز ۲.۹ میلیون نفر بود (۵۷ درصد بیشتر از تعداد بینندگان سی‌ان‌ان) اما آنچه که بینندگان فاکس‌نیوز از نخستین جلسه دیدند و شنیدند به مراتب متفاوت از آن چیزی بود که سایر شبکه‌ها پوشش دادند.

وقتی همه شبکه‌های خبری آمریکایی تصمیم گرفتند برنامه‌های جلسات علنی کمیته قضایی را ساعت‌ها بدون تغییری و زنده پخش کنند، شبکه فاکس‌نیوز تصمیم گرفته بود تا شیطنت‌هایی را ضمیمه شیوه پوشش‌اش از جلسات‌ کند.

ارائه نکات مورد بحث جمهوری‌خواه‌ها به عنوان حقیقت

این که شبکه‌ها برای افرادی که از نظر افکار عمومی شناخته شده نیستند، نکته‌هایی درباره بیوگرافی آنها ضمیمه برنامه کنند، کاری معمول است. اما برای افرادی همچون جورج کنت، بیل تیلور و ماری یووانوویچ که به عنوان مامورین سرویس‌های خارجی برای شهادت فراخوانده شده‌اند شاید حذف این نکته بیننده‌ها را از موضوع دور کند. در این موارد، شبکه فاکس‌نیوز موارد اندکی از بیوگرافی این افراد را مدنظر قرار داد و به جای آن دست روی مسائلی گذاشت که عموما در میان جمهوری‌خواهان طرفدار دارد و اگر ببینده‌ای در جریان نباشد ممکن است از طریق این اطلاعات گمراه شود.

مثلا در مورد بیل تیلور (دیپلمات با سابقه آمریکا در اوکراین) نکته‌هایی که این شبکه در باکس گرافیکی همراه تصویر او در جلسه علنی کمیته قضایی ضمیمه کرده بود به این شرح است: ۲۳ اکتبر ترامپ او را به این خاطر که خیلی ترامپی نبود اخراج کرد. جمهوری‌خواه‌­ها می­‌گویند که تیلور اطلاعات دست اولی درباره ماجراهای اوکراین ندارد.

در مقابل، سی‌ان‌ان تنها به دادن اطلاعات کلی قبل از  شروع جلسه شنود و ارائه ای تصویری کامل از او در جلسه اکتفا کرد.

پیام های بازرگانی میان پخش زنده

این جلسات حساس در اکثر شبکه‌­های خبری به صورت زنده و همزمان بدون حتی پخش یک آگهی بازرگانی دنبال می­‌شد. در سی‌ان‌ان، ام­اس­ان­بی­سی و سی­اسپن معمولا پیام­‌های بازرگانی و تبلیغاتی را در فرصت­های تنفس در جلسه استماع پخش می‌کردند، اما رویه شبکه فاکس‌نیوز متفاوت بود. وقتی آدام شیف (رئیس کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان) در حال آغاز پرسیدن سوالاتش از شاهدین بود، ناگهان برنامه برای پخش یک پیام بازرگانی کوتاه قطع می‌شد.

رویکردهای متفاوت مجری‌های بزرگ شبکه

روند کار در برگزاری میزگرد و بحث در شبکه سی‌ان­ان این گونه بود که هر دو طرف موافق و مخالف استیضاح فرصتی برای ارائه نظرهای خود داشته‌باشند. اما مجری­‌های مشهور که برنامه­‌های پر بیننده­ای در فاکس‌نیوز دارند، حمایت­‌های بی قید و شرط خودشان را از ترامپ با شدتی بیشتر از گذشته ادامه دادند. تاکر کارلسون، شان هنیتی و لورا اینگراهام همه وقت خود را در برنامه­‌ها صرف این می­‌کردند تا به شاهدهای جلسات استیضاح حمله کنند. یکی از این برنامه­‌ها که بازخوردی بسیار داشت، تمرکز زیاد لورا اینگرام روی قمقمه آبی بود که جورج کنت (معاون دستیار وزیر امورخارجه آمریکا در امور اروپا و اوراسیا) به همراه داشت.

رسانه‌ای برای گمراهی

سال ۲۰۱۲ تحقیقی درباره شبکه فاکس‌نیوز نشان داد این شبکه برای اطلاع‌رسانی به آمریکایی­‌ها خیلی خوب نیست و «تاثیری منفی بر معلومات فعلی مردم آمریکا می­‌گذارد.»

این تحقیق دانشگاهی نشان داد کسی که به صورت معمول این شبکه را تماشا می‌کند میزان اطلاعاتش در زمینه اتفاقات داخلی و خارجی از کسی که کمتر پیگیر اخبار از طریق شبکه­های تلویزیونی است کمتر است. به عنوان مثال، کسی که بیننده همیشگی یک برنامه کمدی مثل The Daily Show است و اطلاعاتش پیرامون اخبار را از این برنامه می­‌گیرد، خیلی بیشتر از ببینده‌­های فاکس‌نیوز درباره اتفاقات اطراف خود اطلاعات دارد.

با این حال، اگرچه شبکه فاکس‌نیوز بینندگانش را مطلع نمی­‌کند، اما برای رای­‌دهندگان و طرفداران قطعا خوب عمل می­‌کند. دو تن از محققان دانشگاه استنفورد سال ۲۰۱۷ در یک بررسی دریافتند که اگر فاکس‌نیوز نبود میزان رای جمهوری­خواه‌ها در سال ۲۰۰۰ به میزان ۰.۴۶ درصد، در سال ۲۰۰۴ به میزان ۳.۶ درصد و در سال ۲۰۰۸ به میزان ۶.۳ درصد کمتر از میزان مشارکتی می­شد که در آن سال‌ها از سوی جمهوری­خواهان انجام شد.

تلاش سی‌ان‌ان در دو جبهه

شبکه سی‌ان‌ان در دهه ۱۹۸۰ کارش را شروع کرد. (فاکس‌نیوز ۱۰ سال بعد تاسیس شد.) خط مشی این شبکه آن بود که از همان ابتدا رویکرد سیاسی مشخصی را پیش نگیرد. در سال‌های جنگ خلیج فارس هم این شبکه به «اورژانس خبری ملی» در آمریکا تبدیل شد. بعد از آن سی‌ان‌ان به شبکه‌­ای مرجع در زمینه اخبار مربوط به حملات تروریستی و نتایج انتخابات تبدیل شد. اما به مرور رسانه‌­های آمریکایی رویکردهای سیاسی در پیش گرفتند و این برای سی‌ان‌ان بدون خط سیاسی یک نقطه ضعف بود. سال ۲۰۱۳ این شبکه جف زاکر مدیر قبلی شبکه ان­بی­سی را استخدام کرد تا کار را پیش ببرد. با وجود در پیش گرفتن رویکردهای مشخصا سیاسی، این شبکه در اکتبر سال ۲۰۱۹ سومین شبکه اطلاع رسانی آمریکاییدر جذب مخاطب بود و بعد از شبکه های فاکس‌نیوز و ام­اس­ان­بی سی قرار گرفت.

شاید سی‌ان‌ان مخاطب عام را نسبت به سایر شبکه­‌ها از دست داده باشد اما یک ویژگی مثبت به دست آورده و آن تبدیل شدن به قطبی­‌ترین (polarized) شبکه سیاسی در میان شبکه­‌های خبری است.

مورنینگ کانسالت (Morning Consult) یک سازمان رصد رسانه در آمریکا است که روی رسانه­‌های مورد علاقه دموکرات­‌ها و جمهوری­خواه‌ها و میزان اشاعه آنها تحقیقاتی انجام می­‌دهد. مطابق پژوهشی که این سازمان در سال جاری میلادی درباره رسانه­‌های آمریکایی انجام داده میزان مطلوب بودن سی‌ان‌ان درمیان دموکرات‌­ها ۵۵ واحد است در حالی که میزان مطلوبیت فاکس‌نیوز در میان جمهوری‌خواه‌ها ۵۳ واحد است. با توجه به میانگین اشاعه اخبار در تعداد کل مخاطبین این نتیجه حاصل شد که سی‌ان‌ان توانسته اعتماد جبهه مخالف را به دست بیاورد و اخبار آن با رویکردی مثبت که ناشی از اعتماد است از سوی مخالفینش  که اعتقادی به آن ندارند هم رصد می شود.

 جدول زیر، تیتر روز مربوط به دو سایت سی‌ان‌ان و فاکس‌نیوز را در تاریخ مشترک و درباره یک موضوع واحد نشان می دهد.

جنگ افکار عمومی

برخورد میان دو جریان فکری محافظه‌­کار و لیبرال از دیرباز در ایالات متحده آمریکا وجود داشته و پیشینه‌اش به قدمت تاریخ این کشور است. در حال حاضر جریان فکری محافظه‌­کار توانسته محتوای مورد نظرش را در شبکه فاکس‌نیوز در طرفداری از جمهوری‌خواهان انتشار دهد و در مقابل جریان لیبرال در آمریکا جذب سی‌ان‌ان شده‌ که نمایندگی اردوگاه دمکرات ها تبدیل شده است. با حضور دونالد ترامپ در راس قوه مجریه و پیش آمدن بحث استیضاح او، این دو جریان جبهه‌ای تازه برای به چالش کشیدن اصول و دیدگاه های طرف مقابل پیدا کرده‌اند.

این استیضاح هر نتیجه ‌ای که داشته باشد، تغییری در روند مچ اندازی این رسانه‌ها ایجاد نمی‌کند چرا که دو جریان‌ فکری چیره در آمریکا با وجود اشتراک نظر در آزادی های تصریح شده در قانون اساسی، در حال حاضر سخت‌ترین موضع‌ها را نسبت به نمادهای یکدیگر دارند. با توجه به حضور جنجالی رئیس‌جمهوری آمریکا در شبکه اجتماعی توئیتر و در پیش بودن انتخابات ریاست‌جمهوری، پیش‌بینی می‌شود که این رویارویی در سال آینده شدیدتر شده و وضعیت دوقطبی در جامعه نخبگان آمریکا که مخاطبان این رسانه ها هستند، تشدید شود.

هر چند احتمال ظهور جریان سوم رسانه‌ای قوی را نمی‌توان مردود دانست، بحث تامین مالی فعالیت های این رسانه‌ها در فضای مکتوب، امواج رادیو و تلویزیونی و فضای مجازی نظیر رسانه‌های اجتماعی در میانه حضور قوی رسانه های جریان اصلی، جای وسیعی برای حضور پررنگ و شنیدن صدای آنها باقی نمی گذارد. در نتیجه، انتظار می‌رود دیدگاه‌های رسانه‌های جریان اصلی در آینده قطبی‌ شده باقی بماند و در مقاطع زمانی مانند انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰  یا با حضور شخصیت های سیاسی جنجالی و فراسیستمی مانند ترامپ، این پدیده ملموس‌تر و جدی‌تر خواهد بود.