کاهش برخی گیاهان دارویی در عرصه‌های طبیعی خراسان شمالی

مسئول بهره برداری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی روز یکشنبه با بیان این مطلب به خبرنگار ایرنا گفت: اگرچه هنوز مطالعات کاملی صورت نگرفته که بتوان از انقراض احتمالی برخی گونه های دارویی این استان سخن گفت اما واضح است که سطح رویش گیاهانی مانند آویشن، کاکوتی ثعلب، بادرنج بویه عشق آبادی و آق‌باش کاهش یافته است.

علیرضا احمدی اسکویی افزود: حتی لاله واژگون نیز در معرض خطر برداشت های بی رویه قرار دارد که جمیعت این گیاه را به شدت کاهش می دهد.

وی گفت: برداشت گونه هایی مانند شیرین بیان، ثعلب و لاله واژگون و در مجموع گیاهانی که ریشه و ساقه آن مورد استفاده قرار می گیرد، به دلیل آنکه این گیاهان را با خطر انقراض مواجه می کند، مطلقا ممنوع اعلام شده است، مگر آنکه در اراضی مستثنیات روییده باشند.

وی با بیان اینکه عملیات توسعه و احیای گیاهان دارویی خراسان شمالی در گستره هزار و ۲۹ هکتار در حال اجراست، اظهار داشت: این عملیات به صورت کپه کاری با توزیع بذر گیاهان در قالب مشارکت های مردمی و دولتی انجام شده است و در عین حال هرگونه برداشت گیاهان دارویی خارج از طرح های توسعه غیرمجاز است.

وی خاطرنشان کرد: بیشترین مساحت کشت گیاهان دارویی در استان به گونه های باریجه و آنغوزه اختصاص یافته است که به دلیل کاربرد فراوان آنها در بخش صنعت و ارزش صادراتی،  دارویی و علمی، بازار فروش این گونه ها رونق دارد.

کارشناس مسوول بهره‌برداری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی افزود: علاوه بر ممنوعیت برداشت گیاهانی همچون شیرین بیان، ثعلب، گونه‌های گیاهی پیازدار و انواع لاله‌ها همچون لاله واژگون، برداشت گونه هایی چون باریجه، کتیرا، زرشک وحشی، آویشن، کلپوره و مرزه کوهی هم مجاز اما مشروط است.

احمدی اسکویی گفت: البته برداشت گیاهان دارویی که ممنوعیتی برای بهره برداری از آن نیست نیز تنها در حد مصرف خانگی و در حد چند گرم تا یک کیلوگرم مجاز است و در غیر این صورت تخلف است و با متخلفان برخورد می‌شود.

بیش از ۳۰ هزار گونه گیاهی در دنیا وجود دارد که از این تعداد هشت هزار گونه در ایران شناسایی شده است.

۲ هزار و ۳۰۰ گونه گیاهی از این تعداد، ارزش دارویی دارد و رویش هزار و ۷۸۲ گونه از این گیاهان منحصر به ایران است.

تنوع گیاهان در ایران سه برابر بیش از تنوع این گونه ها در اروپا است و این مزیتی برای کشور ما به شمار می رود.  

در خراسان شمالی هم ۳۵۰ گونه گیاه دارویی وجود دارد.

سطح زیر کشت گیاهان دارویی در خراسان شمالی هزار و ۲۸۵ هکتار با تولید هزار و ۹۲۰ تن است که معروف ترین آنها زیره سبز، آویشن باغی، باریجه، نعنا فلفلی، خاکشیر، گشنیز، کدو تخم کاغذی و کتان است.

بیشتر این گونه ها قابلیت صنعتی شدن دارند، اما برداشت های غیراصولی از اصلی ترین مخاطراتی است که رویشگاه گیاهان دارویی را تهدید می کند و سبب تخریب عرصه ها و رویشگاه های آن شده است.