مصطفی محقق روز پنجشنبه به مناسبت روز پنجم دی روز ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی و شانزدهمین سالروز وقوع زلزله ۶.۶ ریشتری بم در استان کرمان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: ارکان سرمایه اجتماعی به زبان ساده شامل اعتماد اجتماعی، توافق اجتماعی و نظم اجتماعی است که موجب مشارکت وسیعتر و معنادارتر آحاد جامعه از جمله جوانان و داوطلبان در اقدامات ملی و محلی مربوطه می شود.
وی در پاسخ به این سوال که ویژگی های جامعه تاب آور و آماده در برابر حوادث و بلایا چیست، توضیح داد: در چنین جامعه ای افراد به جای اقدامات فردی مانند حمل اقلام امدادی اهدایی به صورت شخصی و تحویل آن به نیازمندان و آسیب دیدگان کمک های خود را با اعتماد به سازمان های مسئول تحویل می دهند و اطمینان خاطر دارند که کمک های آنان به صورت مناسب و کارآمد به آسیب دیدگان می رسد.
محقق ادامه داد: در جامعه تاب آور و آماده، درک متقابل و توافق دسته جمعی بر سر راه های مناسب برای کاهش خطر حوادث و امدادرسانی و بازسازی پس از حوادث و نظم و هماهنگی کافی برای اجرای مطلوب راه حل های توافق شده وجود دارد. جامعه تاب آور و آماده نسبت به اطلاع رسانی در زمان وقوع حوادث هوشیار و حساس است و هر خبری را نمی پذیرد و آن را باز نشر نمی کند. جامعه آماده تنها اطلاعات و اخباری را می پذیرد که شامل چهار ویژگی اساسی به موقع بودن، دقت، مرتبط بودن و قابل اعتماد بودن را داشته باشد.
هماهنگ کننده ارشد سازمان ملل متحد برای توسعه مدیریت اطلاعات بلایا در آسیا و اقیانوسیه اضافه کرد: یک جامعه تاب آور و آماده در برابر حوادث و بلایا، حفظ و ارتقاء کرامت، ایمنی، سلامت و رفاه آحاد خود را برترین ارزش، آرمان و اولویت خود در تمام زمینه ها و سطوح زندگی فردی و اجتماعی می داند وتحت هیچ شرایطی حاضر نیست به این اصول بنیادین خدشه ای وارد گردد.
محقق توضیح داد: در چنین جامعه ای اصولا سیستم های اجتماعی برای سلامت و ایمنی و رفاه افراد ایجاد شده و متقابلا افراد جامعه نیز بیش از سیستم های اجتماعی، نگران ایمنی و سلامت جسمی و روانی خود و همنوعان خود هستند و آن را بر دیگر اولویت های مادی و اقتصادی ترجیح می بخشند. در چنین جامعه ای لذت و رضایت بخشی درونی یاری رسانی به افراد آسیب دیده در حوادث و تصادفات و اتفاقات ناگوار جایی برای تردید در تصمیم گیری برای کمک رسانی باقی نمی گذارد و ضمیر افراد به جای دوری از صحنه حادثه یا تهیه عکس و فیلم آنان را به سوی یاری رساندن به انسان های آسیب دیده یا آسیب پذیر سوق می دهد.
وی گفت: یک جامعه تاب آور آگاهی و دانش کافی از محیط زندگی خود و خطرات و آسیب پذیری های موجود و بالقوه دارد. افراد جامعه تاب آور شناخت خوبی از عوامل تاثیرگذار بر سلامت و ایمنی در محیط های سه گانه طبیعی، مصنوع یا ساخت بشر و اجتماعی دارند و تاثیرات آن در تصمیم گیری برای برنامه ریزی امور زندگی در نظر گرفته می شود. اما مهمتر از آن تبدیل آگاهی و دانش به تغییرات عینی و رفتاری در زندگی فردی و اجتماعی است.
محقق افزود: در چنین جامعه ای سازمان های مسئول ایمنی و سلامت افراد خود پیش از همگان الگوی رفتارهای صحیح کم خطر و ایمن هستند و بطور مثال مراکز و ساختمان های خود را در مناطق امن و کم خطر بنا می کنند و نسبت به ایمنی و آموزش و توانمند سازی کارکنان خود کوشا هستند و می دانند که بدون داشتن مهارت، ظرفیت و توانایی درونی و توانمند و تاب آور ساختن پرسنل خود نمی توانند در کاهش خطر و کمک رسانی به افراد جامعه چندان موثر واقع شوند.
این مقام ارشد سازمان ملل در مدیریت اطلاعات بلایا تصریح کرد: جامعه تاب آور و آماده از ارتباط ریشه ای و اساسی میان خطر حوادث و روش های توسعه اقتصادی و اجتماعی آگاهی دارد و می داند که ریشه و علل اصلی حوادث و بلایا در الگوها و روش های ناصحیح توسعه مانند گسترش بی رویه و بی برنامه مناطق شهری و سکونتگاه های انسانی و رشد حاشیه نشینی های پرخطر، ایجاد و توسعه ناصحیح زیرساخت ها، بهره برداری غیرمعقولانه از منابع طبیعی و مدیریت غیرکارآمد آب و منابع انرژی و امثال آن قرار دارد.
محقق ادامه داد: چنین جامعه ای می داند طبیعت در وقوع حوادث و بلایا واقعا بیگناه است و بهترین و موثرترین راه حل برای کاهش خطر حوادث و افزایش تاب آوری و ایمنی در جامعه، کاهش آسیب پذیری های فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی از طریق اصلاح نگرش، الگو و روش های توسعه اقتصادی و اجتماعی و مدل نوین زندگی دسته جمعی است.
وی اظهار داشت: جامعه تاب آور و آماده دارای سازمان های کارآمد پاسخگویی و امدادی و نیز مردم آموزش دیده و آماده است. در چنین جامعه ای سازمان های مسئول پاسخگویی به حوادث و امدادرسانی به مردم از حساسیت و اهمیت فوق العاده ماموریت خود آگاهی دارند و دارای بالاترین ظرفیت های سازمانی در کشور شامل رهبری، مدیریت، ساختار و سازمان، روش ها و استانداردها، ابزارها، منابع و ظرفیت ها و پایش و ارزیابی هستند.
محقق با بیان اینکه مردم در جامعه تاب آور و آماده آگاهی کافی از خطرات حوادث در محیط زندگی خود دارند و مهارت های اولیه و اساسی برای آمادگی در برابر حوادث را کسب می کنند، افزود: در جامعه آماده مردم نسبت به تغییرات و تحولات محیطی پیرامون خود حساس هستند، اخبار و گزارش ها و تحلیل روندها را پیگیری و مطالعه می منند و روحیه و ظرفیت مطالبه گری از سازمان های مسوول در چارچوب قوانین و سیستم های اجتماعی مورد توافق را دارند و با رفتارهای صحیح اصلاحی نسبت به کمبودها و ضعف های سازمان های مسئول عکس العمل سازنده نشان می دهند.
وی خاطرنشان کرد: جامعه تاب آور و آماده نگاهی جهانی و فرامرزی به ریشه های خطر حوادث و بلایا و نیز راه های مقابله با آن دارد. نسبت به تغییرات و تحولات خطر حوادث و بلایا در سطح منطقه ای و بین المللی به ویژه در کشورهای همسایه حساسیت نشان می دهد، از تجارب دیگر کشورها بهره می جوید و بر اساس اصول اخلاقی و ارزش های بشردوستانه دست یاری برای کمک رسانی به افراد آسیب دیده در دیگر کشورها و جوامع می گشاید.
نظر شما