هنوز داغ جانباختگان حادثه انفجار کپسول گاز در تالار عروسی «مانگه‌شه‌و» سقز که موجب فوت ۱۲ نفر و مصدومیت بیش از ۴۰ نفر شد به پایان نرسیده بود که حادثه‌ای دیگر در شهرستان مریوان باعث رنجش خاطر و داغدار کردن دوباره هموطنان شد.
این بار مرگ تراژدی ۲ برادر کوله‌بر «فرهاد و آزاد خسروی» در گردنه «تته» منطقه هورامان کردستان، ضمن داغدار کردن هموطنان، بار دیگر زندگی و مرگ کوله‌بران را در رسانه‌های داخلی و خارجی به موضوع روز تبدیل کرد و پس از این حادثه پیام‌های تسلیت و ابراز همدردی از سوی بسیاری از شخصیت‌های سیاسی، مدنی و ... منتشر شد.
اما انتشار این مطالب در رسانه‌ها و گرمی تمام پیام تسلیت شخصیت‌ها، نتوانست حتی کمی از سرما و سنگینی کوه برف جسدهای منجمد «فرهاد و آزاد» بکاهد و دردها و رنج‌های کوله‌بران در معابر مرزی قبل و بعد از این مرگ تراژدی همچنان ادامه دارد.
کوله‌بران هر بار بر اثر سقوط از ارتفاع، ریزش بهمن، سرمازدگی، انفجار مین به جای مانده از دوران جنگ تحمیلی و تیراندازی نیروهای مرزبانی، جان خود را از دست می‌دهند و پس از هر حادثه فوت کوله‌بران، انگار مسوولان ذیربط نیز تنها با ابراز تاسف از مرگ آنان، وظیفه اصلی خود که حفظ جان هموطنان است را فراموش می‌کنند.
مرزنشینان در استان‌های غربی کشور به دلیل شرایط خاص مرزی و کوهستانی بودن منطقه بهره چندانی نه از کشاورزی و دامداری و نه از فرصت مرز نبرده‌اند و به دلیل نبود سرمایه‌گذاری در این مناطق، از چند دهه قبل به کوله‌بری روی آورده‌اند.
واژه «کولبری» که اکنون به عنوان شغل پرخطری تبدیل شده‌است برای نخستین بار توسط «عطا نهایی» در رمانی به نام «ته‌نگانه» با عنوان «کول‌چی» وارد ادبیات این منطقه شد و سپس در رسانه‌ها با عنوان «کوله‌بری» شناخته شد.
زندگی سخت در جوار مرزها و پیاده‌روی‌های چندین ساعته در میان کوهستان‌های سخت‌گذر، کوله‌بران را به انسان‌های سخت‌کوشی تبدیل کرده‌است اما آنان و خانوادهایشان نیز مانند هر ایرانی دیگر حق زندگی کردن بدون دغدغه و این رنج‌های نامعمول را دارند.
دولت برای کاستن از رنج کوله‌بران قصد داشت با دایر کردن بازارچه‌های مرزی و تبدیل کوله‌بران به پیله‌ور از درد و رنج‌های مرزنشینان بکاهد به همین منظور در ۱۶ استان مرزی کشور ۵۷ بازارچه مشترک مرزی (فعال و غیرفعال) با هفت کشور تاسیس شد اما توسعه صادرات غیرنفتی و بهبود وضعیت مرزنشینان به عنوان اهداف اصلی تاسیس بازارچه‌ها هنوز محقق نشده‌است.
مرزهای غربی کشور به مسافت هزار و ۴۵۸ کیلومتر یکی از طولانی‌ترین و مهمترین مرزهای ایران با کشور عراق است که از استان خوزستان شروع و استان‌های ایلام، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان‌غربی را شامل می‌شود.
مساله مرز و معیشت مرزنشینان در مرزهای غربی کشورمان متفاوت‌تر از سایر مرزهای ایران است و به همین خاطر باید تصمیم‌گیری‌ها در مورد این مناطق متناسب با مسایل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی این منطقه باشد و کپی‌برداری از نسخه‌های دیگر، جوابگوی نیازهای این منطقه نیست.
مناسبت‌های فرهنگی و خویشاوندی ۲ طرف مرز، وضعیت کنونی اقلیم کردستان در مقایسه با دیگر مناطق عراق، کوهستانی بودن و سخت‌گذربودن مناطق مرزی و آثار بجای مانده در دوران جنگ تحمیلی و مین‌گذاری‌ها و ... مساله مبادلات مرزی را در این مناطق پیچیده‌تر کرده‌است.
مساله کوله‌بری در آذربایجان‌غربی در مقایسه با سایر استان‌های غربی کشور نیز متفاوت‌تر است و این استان با داشتن ۹۶۷ کیلومتر مرز با کشورهای عراق، ترکیه و آذربایجان در واقع دروازه کشورمان به اروپا به شمار می‌رود.
در آذربایجان‌غربی علاوه بر ۹ گمرک رسمی و هفت بازارچه مرزی شامل بازارچه‌های ساری‌سوی در ماکو، صنم بولاغی در پلدشت، سرو در ارومیه، کیله در سردشت، تمرچین در پیرانشهر، ناویه‌خان در اشنویه و رازی در خوی در مجاورت مرزهای ترکیه، عراق و جمهوری‌آذربایجان راه‌اندازی شده‌است.
اما علاوه بر مبادله کالاها در این مبادی رسمی و قانونی باز هم کوله‌بری و ترددهای غیررسمی در مرزهای این استان نیز وجود دارد و کوله‌بران به‌ویژه در مناطق مرزی سردشت و پیرانشهر قربانی حوادث ناگواری از جمله ریزش بهمن، سقوط از ارتفاع، تیراندازی مرزبانی و ... می‌شوند.
شاید مرگ دردناک ۲ برادر کوله‌بر «فرهاد و آزاد خسروی» در گردنه «تته» منطقه هورامان کردستان، تلنگری دیگر را به جامعه وارد کند که مسوولان به جای ابراز تاسف از مرگ کوله‌بران، به دنبال راهکارهای عملی برای پایان رنج کوله‌بران و خانواده‌های آنان باشند.
اما مساله مهم این است که با وجود اینکه تمامی راهکارها برای ممانعت از کوله‌بری در معابر غیرقانونی اندیشده شده‌است و کوله‌بران مزد بسیار کمی از رنج بسیار سخت این شغل پرمخاطره بدست می‌آورند اما چرا از مرگ نمی‌هراسند؟
نظر شما