"تاج محل" نگین آثار باستانی هند ، شکوه معماری اسلامی
#
دهلی نو ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 08/07/83
خارجی.فرهنگی.هند.تاج محل.
"تاج محل" نگین آثار باستانی هند و شکوه معماری اسلامی سیصد و پنجاهمین
سال تولد خود را این روزها در "اگرا" در ایالت اتارپرادش هند جشن می گیرد.
برنامه های فرهنگی، نمایشگاه صنایع دستی و تجاری ، شب های شعر صوفیانه،
برنامه های موسیقی و فرهنگی سنتی در شهر تاریخی آگرا و دیگر مناطق مختلف
ایالت اتارپرادش هند برگزار خواهد شد.
جشنواره تاج محل طی ماه های متمادی برگزار خواهد شد.
هرچند در روزهای اخیر برگزاری این جشنواره با ایراد دیوان عالی هند در
مساله حفاظت از این بنا با مشکل مواجه شده امابا اقدامات انجام شده توسط
دولت ایالتی و دولت مرکزی ، موانع موجود در سر راه برپایی این جشنواره در
حال رفع شدن است.
تاج محل نگین اثارباستانی هند است، چرا که وسعت کار انجام شده و زیبایی
خیره کننده آن بیشتر هر از اثار باستانی دیگر در هند است.
بنای تاج محل به هنگام طلوع و غروب خورشید و یا شبهایی که ماه کامل است
به علت تابش نورماه و تلالو آن بسیار زیبا می شود و " رابیندرانات تاگور "
شاعر فقید هند و برنده جایزه نوبل در توصیف این شاهکار، آن را به مثابه
اشکی بر گونه ابدیت خوانده است.
بنای این اثار تاریخی نشان دهنده ترکیبی از معماری اسلامی و ایرانی است
که به دستور شاه جهان پنجمین پادشاه گورکانی هند (1076 ـ 1036هجری ) به
عنوان مقبره همسر خود ارجمند بانو بیگم ملقب به "ممتاز محل" در ساحل رود
"یامونا" در شهر اگرا ساخته شده است.
ممتاز محل دختر "یمین الدوله اصف خان" از نوادگان شاه "اسماعیل صفوی" و
وزیر "جهانگیر خان" پدر شاه جهان بود.
برای ساختن بنای تاج محل 5 میلیون روپیه شاه جهانی صرف شده و ساختن ان
16 سال (1041تا1057هجری ) طول کشید، معمار بنا استاد "احمد لاهوری" و
سرپرستان بنا "مکرمت خان" و "میر عبدالکریم" بوده اند.
خطاط بنای تاج محل استاد "عبدالحق" معروف به "امانت خان شیرازی" از
اساتید خط زمان شاه جهان بوده است.
مجموعه تاج محل شامل دو بخش محوطه ورودی یا صحن جلوخانه که شامل بازار
چهارسو و چهارسرا و سه دروازه ورودی است که همه از سنک سرخ ساخته شده است.
بخش دوم شامل محوطه اصلی به نام صدردروازه و چهار باغ بسیار زیباست، در
مرکز محوطه اصلی ، حوضی مرمرین با اب نماها در چهار سمت و فواره های زیبا
در وسط اب نماها قراردارد.
در انتهای باغ که به رودخانه یامونا متصل می شود، بنای اصلی مقبره بر
روی سکویی بلند قراردارد. در دو طرف بنای مقبره دو ساختمان دیگر که یکی
تسبیح خانه و دیگر مسجد از سنک مرمر سرخ است ، قرار دارد.
بنای اصلی مقبره بر روی یک سکو به ارتفاع 12 متر و طول 95 متر از سنک
مرمر سفید ساخته شده است، در چهار گوشه ان چهار منار خوش ترکیب هر یک به
ارتفاع 41 متر قراردارد.
به گفته کارشناسان، مناره های تاج محل افزون بر زیبایی و ظرافت بگونه ای
طراحی شده اند که دارای مقاومت زیادی در مقابل زلزله است. علاوه بران مناره ها
به ظاهر انحرافی به سمت مقبره دارند ولی دراصل انحنایی وجود ندارد.
در وسط این سکو، بنای اصلی مقبره با طرح هشت ضلعی مشابه مقبره های
ایرانی ساخته شده است، در چهار طرف این بنا ، چهار ایوان عظیم به ارتفاع
34 متر و در غرفه هایی در دوطبقه در هشت ضلع قراردارد.
در بالای بنا یک گنبد عظیم و زیبا که ارتفاع ان از سطح زمین به 97 متر
می رسد قرار گرفته که با چهار گنبد احاطه شده است.
داخل بنا و زیر گنبد اصلی سنک دو قبر قراردارد که سنک کوچک متعلق به
قبر ممتاز محل و سنک بزرگتر قبر شاه جهان است.
قبر اصلی شاه جهان و همسرش در طبقه زیرین بنا قرار دارد.
نمای ایوان های خارج و طاقهای داخل با آیات و سوره های قرآن کریم با خط
ثلث عالی کار امانت خان شیرازی بر روی سنک مرمر سیاه بر زمینه سفید نوشته
شده است.
معماران و سازندگان این بنای زیبا و افسانه ای از اطراف و اکناف ممالک
اسلامی به ویژه ایران به هند دعوت شده اند.
خطاطان وطراحان از شیراز، کارگران سنک کار از قندهار، خاتم کاران و
ظریف کاران از سمرقند، سنک تراشان از بخارا، کاشیکاران از بغداد، بناها
از مولتان و دهلی و طراحان باغ و باغبانان این بنا از کشمیر بودند.
آساق/310/1443/1513