"چشمه قصابان"؛ گوشت قربانی صنعت همدان

در ۱۱ کیلومتری شهر همدان منطقه ای به نام "چشمه قصابان" وجود دارد که از صنعتی بودن فقط نامش را یدک می‌کشد چرا که نه مجوزهای لازم شهرک صنعتی را دارد و نه زیرساخت‌هایش را.

با این همه ۱۴۰ کارخانه کوچک و بزرگ مستقر در این ناحیه با دست و پنجه نرم کردن با مشکلات قد و نیم قد در حال گرداندن بخشی از چرخ اقتصاد استان هستند.

هرچند بیشتر واحدهای صنعتی همدان با مشکلاتی نظیر بدهی‌های بانکی و کمبود نقدینگی مواجه هستند اما اهالی چشمه قصابان مشکلات دیگری هم دارند که سرگردانی و بلاتکلیفی سردسته آنها است.

چشمه قصابان که این روزها لکه صنعتی نامیده می شود، سالیان گذشته در میان بافت مسکونی روستایی شکل گرفته و سالهاست متقاضی تبدیل شدن به شهرک صنعتی است تا از مواهب آن بهره مند شده و از سردرگمی خلاص شوند.

تقاضای این صنعتگران را از رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت همدان پیگیری کردیم و او در پاسخ به ایرنا گفت: درصدد ساماندهی لکه های صنعتی استان هستیم تا واحدهای تولیدی از امکانات ویژه شهرک های صنعتی برخوردار شوند اما دست و بال ما از لحاظ قانونی بسته است و راهکار مناسبی برای این منظور نداریم.

آب پاکی صنعت روی لکه‌ها 

حمیدرضا متین با بیان اینکه در چشمه قصابان صنایع مطرحی همچون ریخته گری، سنگ بری، شیمیایی، صنایع فلزی و پلاستیک وجود دارد که تنوع زیادی هم دارد گفت: این صنایع از ما مجوز و پروانه بهره برداری دریافت می کنند و بین آنها با بقیه صنایع استان تبعیض قائل نشده و همه را با چشم عدالت نگاه میکنیم اما در تغییر ماهیت لکه های صنعتی نمی توانیم دخالت کنیم.

متین می گوید: "ازندریان" هم به درد چشنه قصابان مبتلا است و ۲۹ واحد تولیدی پودر مواد معدنی در این لکه صنعتی  فعالیت دارند که به صورت تک محصولی پودر سیلیس و فلدسپات تولید می کنند.

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت همدان سرو سامان بخشیدن به دو لکه صنعتی یاد شده را با توجه به تعدد، پراکندکی و تنوع آنها سنگ بزرگی می داند که برداشتنش از عهده او و شرکت شهرک های صنعتی استان برنمی آید.

متین آب پاکی را روی دست این لکه ها می ریزد و می گوید که در حال حاضر نمی توانیم کاری برای ساماندهی این صنایع انجام بدهیم و آنها را از این بلاتکلیفی خلاص کنیم.

چشمه قصابان لابه لای چرخ‌های تناقض 

مدیرعامل شرکت شهرک های صنتعی همدان نیز پاک کردن لکه ها و تبدیل شدن آنها به شهرک‌ صنعتی را کار زیبا و پسندیده ای دانست و درخواست صنعتگران مستقر در این نواحی را درست و به‌جا، اما چشمه قصابان و ازندریان را فاقد شرایط لازم برای تبدیل شدن به شهرک صنعتی دانست.

محمدرضا بادامی تاکید کرد: ساخت و ساز واحدها در این مناطق بدون طرح و نقشه صورت گرفته و بر هیچ اصول شهرک سازی استوار نیست و با ویژگی های آن همخوانی ندارد.

به گفته وی  اسناد این املاک باید به دولت منتقل، تجمیع و سپس طی تشریفات و قوانین موجود تفکیک شود؛ کاری که به گفته بادامی شدنی نیست و مالکان هرگز راضی به اینکار نمی شوند.

مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان همدان توپ را به زمین شهرداری "بهار" انداخت و مدعی شد که این شهرداری برای املاک واقع شده در چشمه قصابان پروانه ساخت و ساز صادر می کند و عوارض می گیرد، اما خدماتی به ساکنان آن ارائه نمی دهد، چون در محدوده خدمات شهری نیستند.

بادامی این تناقض را منشا بسیاری از گرفتاری و دلخوری صنعتگران این ناحیه می داند که نیازمند شفاف سازی است.

از اینجا رانده از آنجا مانده

رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی همدان که چشمه قصابان را مانند کف دستش می شناسد، هم بر این تناقض صحه می گذارد و می گوید: شهرک بهاران در مجاورت چشمه قصابان واقع شده و اهالی این شهرک از کوچه و خیابان های این منطقه تردد می کنند و به قول معروف بار ترافیکی بهاران بروی شانه های این منطقه است؛ باری که هر روز بر اصطحلاک و فرسودگی زیرساختهای چشمه قصابان می افزاید.

علی اصغر زیردست که قصد میانجی‌گری دارد پیشنهاد می کند حالا که هیچ قانونی و مصوبه ای شهرک شدن چشمه قصابان را نمی پذیرد، فرمانداری بهار یا همدان این منطقه را زیر چتر خود گرفته و با اعتبارهای دولتی دستی به سر و روی این لکه صنعتی بکشند که سهم عمده ای در اشتغال و تولید استان دارد.

تشکیل هیات امنایی از بین صاحبان صنایع مستقر در چشمه قصابان هم به گفته زبردست می تواند بهبودی این منطقه را شتاب ببخشد.

اصلاح تقسیمات کشوری علاج چشمه قصابان

اما فرماندار شهرستان بهار معتقد است که درد "چشمه قصابان" با این مُسکن ها دوا نمی شود و علاج آن را باید نزد تقسیمات کشوری جستجو کرد.

احسان قنبری می گوید: اگر طرح جامع شهر بهار تدوین شود می توان ریشه تمام دردهای چشمه قصابان را خشکاند؛ طرحی که از پارسال در انتظار ابلاغ آن هستیم.

او کمی تاریخچه چشمه قصابان را عقب تر می برد، به روزگاری که این منطقه روستایی از توابع بخش بهار بود و با ارتقای بهار به شهرستان، این روستا به بخش مرکزی همدان الحاق می شود و این شروع درماندگی اهالی چشمه قصابان است که حالا تبدیل به لکه صنعتی شده اند.

قنبری می گوید: قدم چشمه قصابان را به روی چشم گذاشته و مشتاق بازگشت آن به اصلش هستیم و تنها در این صورت گرفتاری های این منطقه حل می شود.

جدایی از بهار و اتصال به همدان و یا بر عکس، تبدیل به یک شهرک صنعتی مستقل، اضافه شدن به شهرک صنعتی بهاران و یا استقلال چشمه قصابان با تشکیل هیات امنا گزینه هایی روی میز مسوولان همدان برای پاسخگویی به نیازهای صنایع مستقر در لکه صنعتی چشمه قصابان است.

باید منتظر بمانیم و ببینیم چه تصمیمی برای این لکه صنعتی گرفته می شود؛ بی تردید پایان دادن به درد و رنج های صنعتگران نیازمند بهترین تصمیم است.