فاطمه دژگانی؛ مادر میراث‌ فرهنگ بومی

فاطمه دژگانی، بانوی محقق و نویسنده هرمزگانی در سال ۱۳۱۵ در محله قلعه‌شاهی بندرعباس به دنیا آمد.

وی در سال ۱۳۳۱ در بهداری مشغول شد و در ضمن کار به تحصیل نیز ادامه داد.

دژگانی سال ۱۳۳۰ ازدواج کرد و ساکن جزیره هرمز شد و در سال ۱۳۳۷ نیز موفق به اخذ دیپلم ادبیات شد و سپس راهی جزیره قشم شد و تا سال ۱۳۶۰ در اداره گمرک قشم کار کرد.

وی از سال ۱۳۷۵ به جمع آوری اطلاعات در زمینه فرهنگ بومی اقدام کرد، نخستین کتاب وی با نام "جن‌زدگان در جنوب" منتشر شد.

دژگانی برای نوشتن و تحقیق از این موضوع از چابهار تا آبادان از ابوظبی تا شارجه و دبی رفت.

دومین کتابی که از وی منتشر شد، "قشم نگینی بر خلیج فارس" نام دارد که در سال ۱۳۴۸ به چاپ رسید.

"«تاسیس قشم از زمان ساسانیان» با موضوع تاریخ قشم، خمیر بهشت گمشده"، "باورهای سینه‌به‌سینه عقاید مردم "، "شعرا و مشاهیر استان هرمزگان"‌، "چیستان در جنوب"‌، "آنچه بر ما گذشت ۳۶ داستان حقیقی"( خاطرات افرادی مسن وهم‌سن و سال‌های خود)، "سفیر عشق قشم سردار قشم غلام شاه ذاکری" ،"زنان پیام‌آور عاشورا بخشی از کتاب‌های وی است.

دهمین و یازدهمین کتاب وی " افول هرمز و تأسیس بندرعباس ۴۰۰ سال قبل" و" ۸۰۰ سال قشم از زمان ساسانیان تا به امروز" از دیگر آثار فاطمه دژگانی است.

مرحوم دژگانی حدود ۲۰ اثر برای شناساندن فرهنگ، آداب و رسوم شهرستان قشم و جنوب کشور به نگارش درآورد.

فاطمه دژگانی، این بانوی محقق و نویسنده هرمزگانی ۲۳ دی ماه ۹۷ در سن ۸۲ سالگی پس از تحمل مدت ها بیماری درگذشت.

زندگینامه کوتاهی از فاطمه دژگانی؛ محقق هرمزگان در کتاب «در یاد ماندگان دیار ما»؛ شرحی بر احوال مشاهیر فرهنگی هنری هرمزگان توسط ماندانا سایه‌بانی چاپ شده است.

در این کتاب ‌همچنین زندگینامه مهین بانو شکیبا؛ نخستین بانوی داروساز بندرعباس در کتاب «در یاد ماندگان دیار ما»؛ روایت شده است.

در کتاب در کتاب «در یاد ماندگان دیار ما» اسامی دیگر بانوان موفق استان هرمزگان در حوزه‌های شعر و ادبیات معرفی شده است که از جمله آن‌ها می‌توان به "فرخنده پیشدادفر" بانوی معلول جسمی موفق در حوزه‌های نویسندگی و پژوهشگری فرهنگی و اجتماعی"، پروانه بیابانی یکی از معروف‌ترین زنان شاعران خطه هرمزگان، مرحومه مریم بهنام پیشکسوت و از مفاخر فرهنگی و مرحومه فاطمه دژگانی"محقق و نویسنده قشمی اشاره کرد.

سخنوران هرمزگان؛ از دیروز تا امروز کتابی دیگر ماندانا سایه‌بانی است که در سال ۹۶ به چاپ رسیده  و در این کتاب سرگذشت شاعران و مشاهیر در استان هرمزگان را برای مخاطبان به رشته تحریر درآمده است.

کتاب سخنوران هرمزگان؛ از دیروز تا امروز  در ۳۵۰ صفحه و در هزار نسخه به چاپ رسیده است.

نویسنده در این کتاب تلاش کرده است ۱۰۷ شاعر و مشاهیر از قرن‌های هفتم تاکنون ساکن در استان هرمزگان را معرفی کند.