لزوم تمرکز بر فرهنگ به عنوان پیشران اقتصادی کشور در شرایط کنونی

لادن حیدری روز یکشنبه در آیین اختتامیه جایزه ملی فیروزه اظهارکرد: برای شکل گیری و توسعه بازارهای محلی، ملی و منطقه‌ای و در پی آن برآوردن انتظار رشد گردش مالی این بازارها، نیازمند تعریف و تعیین حدود دخالت دولت و نیز برنامه‌ریزی‌های اصولی و دقیق برای رونق تولید هستیم.

وی افزود: افتخار حضور در محفل کارآفرینان، فعالان اقتصاد فرهنگ کشور و مجریان پنجمین دوره جایزه ملی فیروزه را مغتنم می دانم ، چنین رویدادی، فارغ از دغدغه های فرهنگی و اقتصادی؛ امکان آشنایی با فضاهای ذهنی فعالان این عرصه، تبادل یافته ها و تجربه ها و داوری عملکردها و نهایتا گفتگوی خلاقان و صاحبان ایده و اهل عمل را نیز فراهم می آورد.

حیدری گفت: بی آنکه بخواهم آنچنان که مرسوم است با تفصیل به ضرورت و الزام بخش فرهنگ و هنر در حمایت از تولید خلاق و سرمایه گذاری در توسعه صنایع فرهنگی و نیز چگونگی رشد کسب و کارهای مبتنی بر نوآوری و خلاقیت بپردازم، برآنم تا بر لزوم فعال سازی و تأسیس تشکل های صنفی برای پیوند فعالان این عرصه با هر دو بخش اقتصادی و فرهنگی تاکید کنم و اگر بتوانم در این فرصت مقدور، از لزوم رونق بازار محصولات فرهنگی سخن بگویم.

وی ادامه داد: بی تردید هیچ کالایی چون کالاهای فرهنگی، مصرف کننده را با پرسش از هستی و انسان رویاروی نمی سازد و چنین است که تجارت فرهنگی به واقع داد و ستد اندیشه، خرد و دانش های ضمنی مردم یک سرزمین در بازار متنوع ذائقه های جهانی است. از این رو اقبال به طراحی و تولید کالای فرهنگی، نخبگان این صنعت را در جایگاه ترویج دهندگان اصیل ترین ارزش های یک جامعه قرار می دهد.

حیدری گفت: پرسشی که در آغاز می تواند در برابر این نگاه قرار بگیرد، این است که بازار محصولات فرهنگی ساخت ایران با چه سازوکاری رونق می یابد و چگونه می توان نظام اقتصادی را بر مدار این تولیدات سامان بخشید؟ آیا پس از این همه سال سرمایه گذاری دولتی در بخش فرهنگ و هنر و برگزاری رویداد هایی چنین؛ تجربه کافی برای گشودن سپهر اقتصادی و تولید محصولات فرهنگی و سپردن آن به سرمایه گذاران فراهم نیامده است؟ جدا از تفاوت کالاهای فرهنگی با دیگر کالاهای اقتصادی، آنچه که باعث تناقض در حوزه اقتصاد و تولید محصولات فرهنگی با دیگر عرصه های تولیدی و اقتصادی می شود، چیست؟

آیا سرمایه گذاری و تولید در بازار کالاهای فرهنگی بازگشت سرمایه و تحصیل سود اقتصادی و ارزش افزوده مناسب برای ترغیب سرمایه گذاران و تضمین تولیدات را تامین نمی کند؟ چرا با وجود پیشینة با شکوه و غنی فرهنگی و هنری هنوز کالاهای فرهنگی ساخت ایران، جایگاه مناسب را در بازارهای منطقه ای و جهانی نیافته است و متاسفانه در بازار داخلی نیز چنین است؟ دیگر سوالهایی بود که حیدری نیازمند طرح شدن دانست.

معاون وزارت فرهنگ ادامه داد: این پرسش ها دغدغه های یک کارگزار فرهنگی دولت است که افزون بر وظیفه حمایت از صاحبان کسب و کارهای نوین در عصر صنایع فرهنگی و تلاش پیوسته برای بهبود محیط کسب و کارشان، به میزان تأثیرگذاری و تعامل دولت با کارآفرینان و فعالان اقتصادی این بخش نیز می اندیشد. به همین مناسبت است که میخواهم خودم و شما را به پرسشی دیگر دعوت کنم: چرا توسعه صنایع فرهنگی و چگونه اقتصاد فرهنگ؟

حیدری افزود: پاسخ به این پرسش بنیادین از دیدگاه من می تواند افقی روشن فراروی من، همکارانم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیز دبیرخانه جایزه فیروزه به عنوان سیاست گذار و مجری و شما به عنوان طراحان و تولیدکنندگان محصولات فرهنگی و مدیران شرکت های خلاق بگشاید؛ آنگاه است که میتوان مادام، ضرورت ها را شناخت، امکانات را سنجید، برنامه ریزی داشت و فعالیت های اقتصادی را بر بنیان های فرهنگی و هنری جامعه استوار کرد.

وی ادامه داد: فرهنگ نه تنها یکی از مهمترین عناصر هر جامعه است بلکه به دلیل در برداشتن ارزش های ذاتی و زیباشناختی و نیز دیگر ارزش های نامشهود، به مثابه رویکردی بنیادین، نقشی حیاتی در انسجام بخشی و رشد فعالیت های اقتصادی ایفا می کند. از این رو در شرایط دشوار کنونی، توسعة تولیدات و صادرات محصولات فرهنگی و تمرکز بر فرهنگ به عنوان پیشران اقتصادی کشور، سزاوار است. برای پی بردن به ضرورت شناخت و رویکرد مناسب دراین باره کافی است نگاهی دقیق به دگرگونی های روبه رشد در جغرافیای اقتصاد فرهنگ بویژه در کشورهای آسیایی و جهان اسلام داشته باشیم.

حیدری ادامه داد: در کشوری که قدرت با فرهنگ معنا میشود، نباید و نمی توان نسبت به تحولات جهانی این عرصه بی تفاوت بود. اکنون به عصری رسیده ایم که فرهنگ ابزار بهتری را برای تغییرات اقتصادی ارائه می دهد و تولیدات فرهنگی دیگر جوامع با شگفتی موجب رونق زندگی و افزایش خروجی اقتصادی در کشورهای بسیاری است.

وی افزود: شناسایی فرهنگ و هنر به عنوان دارایی ملت ایران، می تواند قدرت فرهنگی این ملت که در طول زمان ایجاد شده است را به قدرتی اقتصادی نیز تبدیل کند. نهال اقتصاد فرهنگ و تولید محصولات فرهنگی، مگر با حضور بخش خصوصی توانمند و احیاء و ایجاد تشکل های صنفی در این عرصه از صنعت ممکن نیست؛ البته نوسازی ساختارهای سیاستی و قانونی نیز همپای این حضور ضروری است.

حیدری گفت: فرهنگ و هنر ایرانی، این قابلیت را دارد که با گوشه گوشه زندگی مردم آمیخته شود، اگر تولیدکنندگان ما ارزش های فرهنگی ایرانی و اسلامی را شناخته باشند و از تجربه و کاربرد آن در عرصه های دیگر نهراسند، به خوبی می توانند؛ فرهنگ را به عنوان بستر فعالیت های تولیدی و اقتصادی خویش نیز برگزینند؛ از سختی ها و کمبودهای کنونی دلسرد نشوند و مهمتر اینکه از آموختن و کشف فضاهای جدید غفلت نورزند و کالاهایی برای ورود و عرضه به بازارهای داخلی و جهانی تولید کنند و افزون بر سرشار کردن سبد کالای خانواده ایرانی از زیبایی های فرهنگی، دریچه تازه ای بر اقتصاد کشور که بی تردید باید میزان وابستگی اش به دلارهای میرای نفتی هر روز کاهش یابد نیز بگشایند.

وی تاکید کرد: اما رابطه دولت با بخش فرهنگ و بازار محصولات فرهنگی نیز بایستی قابلیت نقد و اصلاح داشته باشد. در هم تنیدگی دولت با نها هایی چون اقتصاد و فرهنگ، ناشی از قدرت و حضور پررنگ دولت، بر شکل گیری بازار و نیز چگونگی گردش مالی و بر تمامیتش اثرگذار است. بی تردید تولیدات خلاق و فرهنگی نیز به عنوان بخشی از اقتصاد کشور، از سیاست های اقتصادی در حوزه اقتصاد کلان و اقتصاد فرهنگ متأثر می شود و بر آن اثر میگذارد.

حیدری گفت: هر میزان سرمایه گذاری در تولید محصولات فرهنگی می تواند سهم فرهنگ در اقتصاد کشور را چند برابر کند. این در حالی است که حوزه سیاست گذاری و فعالیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه تاکنون فقط به صدور مجوز و نظارت بر محتوای تولید شده، محدود بوده است. قوانین پرشمار در زمینه آفرینش و تکثیر و دسترسی همگانی، بازار محصولات فرهنگی را رنجور و نحیف کرده است. تدوین و بازخوانی سیاست های فرهنگی، زمینه را برای تولید و تکثیر محصولات و جذب مشتری و رونق بازار هموار  می سازد.  بر این باورم که برای شکل گیری و توسعه بازارهای محلی، ملی و منطقه ای و در پی آن برآوردن انتظار رشد گردش مالی این بازارها، نیازمند تعریف و تعیین حدود دخالت دولت و نیز برنامه ریزی های اصولی و دقیق برای رونق تولید هستیم.

وی تصریح کرد: برای این مهم، دستیابی به اطلاعات دقیق و نیز همسویی و هماهنگی سیاست های حمایتی در اقتصاد خلاق و فرهنگی اولویت دارد و افزون بر تدوین و ابلاغ برنامه عملیاتی؛ بهبود فضای کسب و کارها، تشکیل شوراهای گفتگو با بخش خصوصی و تشکیل فدراسیون های مرتبط با حضور و اراده فعالان این عرصه تولیدی در اتاقهای بازرگانی و اصناف نیز ضروری است.

حیدری گفت: امیدوارم روند امیدبخش این رویداد مهم به گونه ای رقم بخورد که تولیدکنندگان توانمند، فارغ از حلقه های انحصاری واردات، در تعاملی مناسب با مصرف کنندگان و نیز سرمایه گذاران، شکل گیری و رشد گردش مالی بازار محصولاتشان را شاهد باشند. ما هم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با استقبال از تشکیل انجمن های صنفی تولیدکنندگان و مصرف کنندگان محصولات وخدمات فرهنگی، در همین راستا خود را مکلف می دانیم تا ضمن تعامل با این تشکل ها و دیگر بخش های مرتبط دولتی، برای ایجاد فرصت های برابر، وفق ظرفیت های خلاقانه شناسایی شده در دوره های برگزاری این رویداد، موانع و محدودیت ها را برطرف وگشایش هایی نظیر صدور مجوز و رسمیت بخشی قانونی به شرکت های خلاق فرهنگ بنیان در بخش صنعت و اقتصاد و نیزاعطای تسهیلات کارآفرینی را فراهم سازیم.

وی در پایان گفت: اگر تولیدکنندگان ما، نیازهای مردم را شناسایی کنند، از تجربه کردن نهراسند، از سختی ها و کمبودهای سخت افزاری و نرم افزاری دلسرد نشوند و مهمتر از همه دمی از آموختن و کشف فرصت های نوآوری، غفلت نورزند محصولاتشان وارد سبد مصرفی مردم می شود.

جایزه فیروزه (کالای فرهنگی با الگوی ایرانی - اسلامی) هرساله با محورهای نوشت افزار، اسباب بازی و سرگرمی، هدایای فرهنگی، کالاهای فرهنگ محور خانواده، پژوهش های فرهنگی با موضوعات اقتصاد فرهنگ و صنایع خلاق فرهنگی و ایده های استارتاپی برگزار می شود.

موضوعات محوری برگزاری این رویداد شامل نوشت‌افزار، اسباب‌بازی و سرگرمی، هدایای فرهنگی و هنرهای سنتی و کاربردی و کالاهای فرهنگ‌محور خانواده و همچنین اسباب‌بازی و سرگرمی برای کودکان است.