کاروانسراها در هر منطقه‌ای به ۲ شکل درون شهری و برون شهری وجود دارند که در روزگاران کهن بارانداز و استراحتگاه کاروان‌ها و کاروانیان به شمار می‌آمدند.
به گفته کارشناسان تاریخ، این کاروان سراها محل تعامل اندیشه‌ها و تبادل و تقابل آداب و رسوم اقوام و ملل مختلف بوده که بی‌تردید این تماس و تلاقی انسان‌ها و اندیشه گوناگون، تاثیر شگرف بر زندگی مردمان داشته است.
اهمیت کاروانسراها به اندازه‌ای است که بسیاری از صاحبنظران احداث و ایجاد آنها در ایران را پیروزی بزرگ معماری ایران می‌دانند و بر این باورند در هیچ جای دنیا کاربرد و ویژگی‌های خاص معماری این بناها را نمی‌توان دید.
خراسان جنوبی در تاریخ کهن خود رباط‌ها و کاروانسراهای تاریخی متعددی دارد که زمانی اقامتگاه تجار و مسافران خسته از راه بود و اینک بعد از گذشت سال‌ها هنوز ذوق، هنر و معماری عصر خویش را برای همگان به تصویر می‌کشد. بناهایی که هنوز هم می‌توانند به عنوان مراکز اقامتی باصفا و زیبا با بافت سنتی خود مطرح و پذیرای مسافرانی باشند که به تاریخ کهن سرزمین خود علاقه‌مند هستند و اقامت در چنین بناهای زیبای تاریخی را به استراحت در هتل‌های امروزی ترجیح می‌دهند تا با تماشای آن سمفونی گذشته را به یاد آورند.
کاروانسرای کلمرد به ۲ شکل قدیم و جدید در مسیر جاده قدیم طبس به یزد قرار دارد کاروانسرای قدیمی بر اثر گذر زمان از بین رفته و تنها خرابه‌ای از آن به جای مانده، اما کاروانسرای جدید کاملا سالم، در کنار جاده‌ای که اکنون کم تردد است، شکوه خاصی دارد.
۲ سوی ورودی کاروانسرا در خارج بنا ایوانچه‌هایی وجود دارد که در هر طرف ۶ عدد از آنها موجود است و در پای سکوی هر کدام افساربندی ایجاد شده که جای بستن دهانه اسب و شتر کاروانیان بوده است.
اجاق‌ها یا بخاری‌های دیواری این بنا در برخی از ایوانچه‌های حیاط و هشتی ورودی در گوشه‌ها پیش‌بینی شده‌اند.
پشت بام این کاروانسرا به زیبایی آجر فرش شده که جلوه‌ای خاص به آن بخشیده است. روی برخی از آجرها سازندگان آن تاریخ‌هایی با انگشت نگاشته و سپس خشت‌ها را در کوره به صورت آجر درآورده‌اند که دارای تاریخ است. برخی از تاریخ‌های موجود روی این آجرها مربوط به سال های ۱۳۱۹ و ۱۳۰۱ هجری قمری است.
کاروانسرای قدیمی ۸۵۵ مترمربع مساحت دارد و وسعت کاروانسرای جدید سه هزار و ۱۸۴ مترمربع است. افزایش مساحت بین ۲ کاروانسرا با یک کاربری در مدت ۱۰۰ سال اتفاق افتاده و نشان می‌دهد که مسیر طبس - یزد پر رفت و آمده بوده لذا نیاز به افزایش وسعت کاروانسرا احساس شده است.
فضای آرام و طبیعت دست نخورده کاروانسرای کلمرد باعث شده است که این منطقه به عنوان بکرترین کاروانسرا در کویر مرکزی ایران مورد توجه گردشگران و توریست‌ها قرار بگیرد.
آسمان صاف و عاری از هر گونه آلودگی بر بلندای این کاروانسرا باعث شده که فضای مناسبی برای رصد آسمان و ستارگان فراهم آید.
از جاذبه‌های طبیعت گردی و توریست‌گردی این منطقه می‌توان به ماسه زارهای کویر حلوان که برای کویرنوردی مناسب و همچنین ارتفاعات جعبه ای برای کوهنوردی و صخره نوردی اشاره کرد که در مجاورت کاروانسرا قرار دارند.
ارتفاع یکسان دور تا دور بنای این کاروانسرا، بادگیرها و ایوانچه‌های داخلی و خارجی، اجاق‌ها و بخاری‌های دیواری و پشت بام آجر فرش شده از ویژگی‌های خاص و منحصربفرد کاروانسرای کلمرد به شمار می‌آید.
نام این کاروانسرا بر اساس سنگ نوشته‌ای در یکی از ورودی‌ها کلمرز بوده که به مرور زمان به کلمرد مشهور شده است.
این کاروانسرا اکنون با امکانات رفاهی به اقامتگاهی مناسب با ظرفیت ۲۲ سوئیت برای توریست‌های داخلی و خارجی تبدیل و به یکی از بزرگترین و بکر ترین اقامتگاه‌های استان خراسان جنوبی معروف شده است.
فاصله اقامتگاه بوم‌گردی رباط کلمرد با شهر طبس ۸۰ کیلومتر است.
خراسان جنوبی به مرکزیت بیرجند ۱۱ شهرستان دارد و طبس در ۲۷۰ کیلومتری غرب مرکز استان است.
