سهم اندک مازندران از صنعت "حلال"

صنعت حلال در دنیای امروز، با دارا بودن حدود ۲ میلیارد مخاطب از مسلمانان نقش اثرگذار در زمینه‌های غذایی،گردشگری، دارویی و آرایشی دارد زیرا بنابر آمارهای رسمی و غیر رسمی گردش مالی این صنعت برابر با حدود سه تریلیون دلار و رشد سالانه ۲۰ درصدی همراه است و به همین دلیل مورد توجه بسیاری از شرکت‌ها و کشورهای جهان اعم از مسلمان و غیر مسلمان قرار گرفته است.

همچنین بنابر برآوردهای موسسات غربی و به خصوص برخی از موسسات آمریکایی در حال حاضر صنعت حلال حدود ۱۷ تا ۲۰ درصد از صنعت غذایی کل جهان را به خود اختصاص داده است و هر ساله با کاهش مناقشات داخلی کشورهای اسلامی و همچنین رشد گردشگری در میان کشورهای مسلمان در حال افزایش است.

جالب است بدانید که ارزش گردش مالی در بازار جهانی مواد غذایی و نوشیدنی‌های حلال در سال ۲۰۱۶ به ۲۰ میلیارد دلار رسید که ایالات متحده، بیشترین سهم را از این بازار در دست داشت. پس از آن، به ترتیب، آمریکای شمالی، اروپا، آسیا و اقیانوسیه، آمریکای جنوبی و در آخر خاورمیانه و آفریقا بازیگران بعدی در این صنعت به حساب می­ آیند.

علاوه بر این گردشگری حلال از دیگر بخش های صنعت حلال است که در حال حاضر تقریبا بیشتر سهم صنعت گردشگری حلال دنیا در دست سه کشور مالزی ، اندونزی و ترکیه قرار دارد.

صنعت حلال در ایران و استان مازندران نیز همراه با حرکت جهانی آن از یک دهه اخیر آغاز شده است و همواره مورد حمایت مسئولان اقتصادی و فرهنگی و حتی مسئولان کلان کشور نیز قرار گرفته است .

صنعت حلال اشاره دارد به اینکه هرگونه فعالیت اجتماعی - اقتصادی ، تولیدات صنعتی و بومی و ارائه خدمات باید بر اساس مبانی شرعی و اسلامی تعریف شده و به دست مردم برسد.

بر اساس تعریف بالا استان مازندران بیشترین ظرفیت را برای ورود به صنعت حلال دارد، زیرا هم از نظر صنعت غذایی یکی از مهم‌ترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی ، لبنی و دامی است و هم از نظر گردشگری از مهم ترین مقاصد گردشگران خارجی مسلمان به کشور محسوب می شود که حلال بودن خدمات گردشگری برای انان از اهمیت برخوردار است.

استان مازندران بزرگ ترین تولید کننده محصول لبنی در خاورمیانه و همچنین مهم ترین تولید کننده دام و طیور کشور است که همه این تولیدات می تواند زیر مجموعه حلال قرارگرفته و برای میلیون ها گردشگر مسلمان جهان جذابیت ایجاد کند.

همچنین از انجا که تمامی خدمات عمومی و گردشگری کشور و به تبع مازندران بر پایه شریعت اسلام تعریف می شود خدمات حلال نیز در استان مازندران جزء ذاتی زیرساخت به حساب می‌آید و به طورکل می توان گفت مازندران و در سطح کلان تر کشور ایران بدون برچسب حلال ، حلال است.

اما تازه ترین گزارش ها نشان می دهد که در میان سه هزار واحد صنعتی، حدود سه هزار واحد پذیرایی رسمی، صدها واحد اقامتی رسمی و غیر رسمی و دیگر خدمات و تولیدات استان مازندران فقط ۲ واحد صنعتی دارای نشان حلال هستند.

اداره کل استاندارد مازندران اعلام کرده است که کشتارگاه صنعتی بابل طیور و کشتارگاه صنعتی میانکاله تنها واحدهای صنعتی دارای نشان حلال هستند و باقی صنایع و خدمات استان فاقد این نشان می باشند. 

آیا صنایع مازندران غیر حلال هستند؟

معاون ارزیابی انطباق اداره کل استاندارد مازندران در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: خیر. اصلا فعالیت صنعتی و خدماتی غیرحلال در ایران تعریف نشده است و فعالیت غیر شرعی به صورت رسمی در مازندران و کل کشور وجود ندارد.

خدیجه شهمیرزادی ادامه داد: تمامی فعالیت های صنعتی ، تولیدی و خدماتی ما به طور طبیعی بر اساس قوانین اسلامی و شریعت ارائه می شوند و کاملا بر انها نظارت می شود.

چرا باید صنعت حلال داشته باشیم؟

معاون اداره کل استاندارد مازندران اظهار داشت: نشان حلال یک نماد تشویقی است و نه یک برچسب ضروری و نداشتن این برچسب در ایران به معنای غیر حلال یا غیر شرعی بودن نیست.

شهمیرزادی افزود: نشان حلال معمولا کاربردی برای جامعه محلی ایران ندارد و از نظر مصرف داخلی برای کشورهایی کاربرد دارد که تولیدات عمده انها مغایر با قوانین شرعی و اسلام است.

وی ادامه داد: کاربرد اصلی نشان حلال شناسایی یک محصول و خدمات برای جامعه هدف است تا از برخورداری و یا مصرف آن اطمینان داشته باشد.

معاون استاندارد مازندران مثال زد و گفت: برای مثال شاید هر شهروند ایرانی از حلال بودن گوشت مصرفی خود اطمینان داشته باشد، اما نمی توان صرفا با توسل به اسلامی بودن کشور یک گردشگر خارجی را قانع کرد که گوشت مصرفی ما به صورت حلال ذبح و توزیع می شود.

شهمیرزادی ادامه داد: اما نشان حلال این اطمینان خاطر را در گردشگر خارجی یا محصول ایرانی در کشورهای اسلامی و غیر اسلامی ایجاد می کند که موازین اسلامی در تولید آن رعایت شده است.

وی به بیان اینکه نشان حلال معمولا به معنای مستندسازی برای یک محصول یا خدمات است، افزود: اما اهمیت نشان حلال برای جامعه غیر ایرانی اعم از گردشگران خارجی و مشتریان خارجی محصولات ما به اندازه نشان استاندارد از اهمیت برخوردار است.

ناکامی حلال در مازندران

معاون استاندارد مازندران با اشاره به اینکه باید گفت که دریافت نشان حلال برای تولیدکنندگان و خدمات دهندگان ایرانی مسئله ای آسان است، افزود: قوانینی که برای دریافت نشان حلال لازم است اصلا پیچیده نبوده و در بسیاری از نهادهای خدماتی و تولیدی به صورت پیش فرض انجام می شود.

شهمیرزادی گفت: این قواعد شامل اجرای برخی از دستورالعمل ها مانند وجود ناظران حلال، استقرار محیط های پاکیزه که با نظارت همراه است و برخی دیگر از شرایط است که در استان مازندران به صورت روزمره انجام می شود.

وی اظهار داشت: اما به دلیل همین روزمرگی و عدم نگاه کلان در تولیدکنندگان و محصولات مازندران هیچگاه تقاضا برای نشان حلال با استقبال روبرو نشد و در حال حاضر فقط ۲ واحد صنعتی دارای نشان حلال بوده و ۶ واحد فراورده لبنی و کشاورزی نیز برای دریافت این نشان تقاضا دادند.

شهمیرزادی با اشاره به اینکه دریافت نشان حلال هزینه زیادی نیز بر دوش تولیدکنندگان و خدمات دهندگان تحمیل نمی‌کند، گفت: اما رغبتی تاکنون برای دریافت این نشان در استان مازندران دیده نمی‌شود.

وی علت این امر را نگاه محلی به صنعتی همچون گردشگری ، تولیدلبنیات ، کشاورزی و دیگر حوزه های اقتصادی عنوان کرد و گفت: باید طرز تفکر بخش های اقتصادی نسبت به این مسئله تغییر کند.

در پایان باید گفت در حالی که نوشابه های آمریکایی چندین دهه با نام حلال در بازار های جهانی توزیع می شوند و کشورهای اسلامی با وجود دین رسمی اسلامی رو به گردشگری حلال اورده اند، بخش های اقتصادی استان غنی همچون مازندران رغبتی برای دریافت نشان حلال ندارند.