رونمایی از دو کتاب کودک همراه با تجلیل از «فرهاد حسن‌زاده»

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، سالن غدیر مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری شامگاه سه‌شنبه (۲۹ بهمن) پذیرای مراسم رونمایی از کتاب‌های موش سر به هوا نوشته فرهاد حسن‌زاده (نویسنده و روزنامه‌نگار، متولد ۱۳۴۱) و آسمان و پرنده‌ها نوشته فریده فرجام، به همراه نکوداشت حسن‌زاده یکی از شش نامزد نهایی جایزه هانس کریستین اندرسن ۲۰۲۰ بود.

حسن‌زاده با نویسندگانی چون ماریا کریستینا راموس (آرژانتین) María Cristina Ramos، بارت مویرت (بلژیک)Bart Moeyaert، مَری اودِ موری (فرانسه)Marie-Aude Murail، پیتر اسوتینا (اسلوانی)Peter Svetina و ژاکلین وودسون (آمریکا) Jacqueline Woodson رقابت خواهد کرد.  نویسنده و تصویرگر برگزیده امسال جایزه هانس کریستین آندرسن، به عنوان مهم ترین جایزه حوزه ادبیات کودک و نوجوان، در نشست خبری IBBY در نمایشگاه بین المللی کتاب بولونیا ۳۰ مارس ۲۰۲۰ (۱۱ فروردین ۱۳۹۹) اعلام می شود و جایزه آنها در کنگره بین المللی IBBY در مسکو ۶ سپتامبر ۲۰۲۰ (۱۶ شهریور ۱۳۹۹) اهدا می شود. 

این مراسم با حضور فاضل نظری مدیرعامل کانون پرورش فکری و نویسندگان و مترجمانی همچون عباس جهانگیریان، محسن هجری، شهرام اقبال‌زاده، فریدون عموزاده خلیلی، محمدکاظم اخوان، داود امیریان، مهدی حجوانی، مجید عمیق و مینو کریم‌زاده برگزار شد.

روح‌الله کاظمی‌زاده مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون در این مراسم گفت: امروز از دو نسل میزبانی می‌کنیم؛ از فریده فرجام که اولین کتاب کانون را پدید آورده است تا فرهاد حسن‌زاده که کودکان و نوجوانان با کتاب‌هایش آشنا هستند و از خواندن‌شان لذت می‌برند. مجموعه انتشارات کانون، روی ریل چاپ و نشر جدی قرار گرفته است. حساسیت‌ها برای این‌که همواره مراقب آرم مرغک کانون باشیم زیاد است برای همین ممکن است قدری تأخیر در انتشار کتاب‌ها باشد ولی نتیجه، بسیار خوب است.

در بخش دیگری از برنامه، شکوه حاج‌نصرالله عضو شورای کتاب کودک و فرهاد حسن‌زاده روی صحنه رفتند. در این بخش حاج‌نصرالله درباره دلایل انتخاب حسن‌زاده از سوی شورای کتاب کودک برای جایزه هانس کریستین اندرسن توضیح‌هایی ارائه داد.

وی گفت: انتخاب نامزد برای جایزه جهانی اندرسن از سوی شورای کتاب کودک انجام می‌شود. در شورا به دو گروه تصویر و داستان تألیف اعلام می‌شود تا نامزدهای خود را معرفی کنند. در مرحله پایانی و بعد از ارزیابی‌های مختلف، افرادی که در ادبیات کودک و نوجوان فعال هستند نامزد نهایی را انتخاب می‌کنند.

هماهنگی با ادبیات کودک و نوجوان جهان، فعالیت مستمر، کیفیت بالای آثار و دیدن جهان از نگاه کودکان از جمله ویژگی‌های نامزد نهایی انتخاب شده از سوی شورا برای جایزه جهانی اندرسن هستند.

حاج‌نصرالله یادآور شد: حسن‌زاده یک ربع قرن در زمینه ادبیات کودک فعالیت می‌کنند و آثارشان کیفیت بالایی دارند. ایشان ۳۰ جایزه ملی دریافت کرده‌اند. حاصل کارش در ۷۰ مقاله و ۱۵ پایان‌نامه در سطح کشور بازتاب داشته است. زیست متنوعی که داشتند باعث شکل‌گیری فرم‌ها و زبان شده است.

وی تأکید کرد: او از تابوهای مختلف عبور کرده است. اقلیم‌های مختلف نیز در آثارشان دیده می‌شود و خلاقیت فرمی ایجاد شده در آثارش مخاطب را جذب می‌کند. حسن‌زاده ترویج کتاب‌خوانی می‌ کند. ساعت‌ها در کانون اصلاح تربیت با بچه‌ها کتاب‌خوانی داشت و ماحصل این تجربیات در قالب یک کتاب درآمده است.

کسانی که می‌خواهند پرونده یک نویسنده یا تصویرگر را جمع کنند و به عنوان نامزد نهایی معرفی کنند، نگاه اجتماعی دارند.

حاج‌نصرالله در پایان گفت: فرهاد حسن‌زاده یک نویسنده حرفه‌ای است که به تکثر و ترویج کتاب‌خوانی اهمیت می‌دهد. وی برای کودکان پیش از دبستان تا بزرگ‌سالان کتاب نوشته است.

سپس فرهاد حسن‌زاده گفت: من موقع نوشتن به مخاطبم فکر نمی‌کنم و بعد از نوشتن به مخاطب فکر می‌کنم. همیشه مخاطب را در پیش روی خود می‌بینم و همیشه همراه من است. در شکل‌گیری این موفقیت آدم‌ها و گروه‌های مختلفی کمک داشتند که از همه آنها قدردانی می‌کنم.

تصویرگری کتاب پرنده‌ها و آسمان بعد از مدت‌ها

در ادامه از کتاب پرنده‌ها و آسمان با حضور فریده فرجام‌ نویسنده اثر رونمایی شد. سپس فریده فرجام و محمدعلی بنی‌اسدی تصویرگر کتاب پرنده‌ها و آسمان روی صحنه حضور پیدا کردند.

بنی‌اسدی در این بخش گفت: سال‌هاست کم تصویرگری می‌کنم. بیش از ۱۰۰ کتاب کودک و بزرگ‌سال را تصویرگری کرده‌ام ولی هیچکدام حتی جلد مناسبی ندارد و از این رو تمایل به انجام تصویرگری پرنده‌ها و آسمان را نداشتم. وقتی کتاب را خواندم دیدم که ادبیاتی قدرتمند دارد. وقتی طرح‌ها را ارائه دادم، گفتند خانم فرجام از کار من خوش‌شان آمده بود.

فرجام اظهار کرد: من از زیبایی تصویرگری بنی‌اسدی اشک از چشمانم سرازیر شد. او روح اسطوره‌ای، مدرن و طنز اثر را فهمیده و به شکلی شخصیت‌ها را نقاشی کرده که کاراکترهای انسانی‌شان نیز قابل درک است. در این بخش از مراسم، نوجوانان حاضر در سالن که پرنده‌ها و آسمان را خوانده‌اند به بیان سؤال‌هایی از فریده فرجام پرداختند.

فرجام یادآور شد: من وقتی می‌نویسم به سن فکر نمی‌کنم. من برای نگارش این کتاب به این موضوع فکر می‌کردم که در مدرسه و دبیرستان برخی بچه‌ها، بچه‌های دیگر را مسخره می‌کنند که این موضوع تأثیر منفی دارد. این موضوع را در قالب فانتزی و درباره پرندگان نوشتم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره نگارش این کتاب توضیح داد: من عاشق پرنده‌ها به ویژه یاکریم‌ها شدم. خاطرات و دوران کودکی و برخی اتفاق‌ها در سطح جامعه و علاقه‌ام به پرندگان، انگیزه نگارش این کتاب شد.

در بخش‌ پایانی نکوداشت فرهاد حسن‌زاده با حضور فاضل نظری مدیرعامل کانون، محمدرضا زمردیان معاون فرهنگی کانون، روح‌الله کاظمی‌زاده مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون و فریدون عموزاده‌خلیلی رئیس انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برگزار شد. 

سپس فریدون عموزاده‌خلیلی موسس و مدیرمسئول هفته نامه چلچراغ نویسنده کودک و گفت: چرا فرهاد حسن‌زاده برای ادبیات کودک و نوجوان مهم است؟ خیلی از نویسندگان و شاعران کودک و نوجوان خوب هستند ولی کسی که جهان تازه‌ای به این ادبیات پیوند زده و خلق در ادبیات اصیل را انجام داده، خیلی اهمیت دارد.

خلق جایی بروز پیدا می‌کند که شخصیت شکل گرفته باشد، دوم جهان داستانی ساخته شده است و سوم قصه داستان است. ما نویسندگان کمی داشتیم از دشواری خلق عبور کرده باشند. حسن‌زاده در دوره جدید ادبیات کودک و نوجوان ما شخصیت خلق کرد.

سپس شهرام اقبال‌زاده نویسنده و مترجم ادبیات کودک و نوجوان در سخنانی گفت: حسن‌زاده یک گفتمان روایی و یک جهان ساخته است، جهانی که کودکان شخصیت اول و سوژه اصلی آن هستند. سوژه‌ای که کنش و خلاقیت و توانایی دارند.

او افزود: حسن‌زاده از خشونت نمی‌نویسد. او از جنگ و فقر می‌نویسد و آن‌ها را برجسته می‌کند. او اگر از جنگ می‌نویسد به این دلیل است که جهانی می‌خواهد که به این شکل نباشد. حسن‌زاده در داستان رئال هم جهانی دیگر درست می‌کند. جهانی که سرشار از دوستی و عبور از تابوهاست.

به گفته اقبال‌زاده، ادبیات کودک محورش عشق، صلح و دوستی است. او تصویر شگفتی‌ها را پیش چشم می‌کشد. ویژگی‌های آثار او اقلیمی، ایرانی، انسانی و جهانی است.

او ادامه داد: حسن‌زاده تأثیری از کسی نگرفته است. ردپای نویسنده هم‌اقلیمش احمد محمود را می‌توان در آثار او دید. حسن‌زاده جهان بدیهی می‌آفریند که ویژگی اقلیمی و انسانی بودن آن در جهان، مهم است.

این مترجم خاطرنشان کرد: او اگر ترجمه هم خوانده، خوب خوانده است. حسن‌زاده خوزستانی ایرانی است که دردها در او رسوب کرده است ولی درد را منتقل نمی‌کند. دوستی، محبت، صلح، عشق و خلاقیت در آثارش هست. در بخش پایانی این مراسم نیز کتاب‌های موش سر به هوا و پرنده‌ها و آسمان رونمایی شد.