سیاست فشار حداکثری‌آمریکا علیه ملت ایران هر روز ابعاد تازه ای پیدا می‌کند. رژیم ترامپ با ایجاد مجموعه‌ای تحت عنوان برنامه اقدام علیه ایران و تبدیل سفارتخانه‌های این رژیم در سراسر جهان به ستادهای این کارزار از هیچ اقدامی علیه ملت ایران فروگذار نکرده است. وجه اصلی سیاست این رژیم فشار اقتصادی بر علیه ایران بوده است به طوری که با اعمال سیاست "ناگزیرسازی"- بین انتخاب همکاری با ایران و یا همکاری با آمریکا، و تهدید و ارعاب شرکت‌ها و کشورهای همکار ایران، آنها را از همکاری با تهران منع می‌کند. قطع صادرات نفت ایران، جلوگیری از دسترسی ایران به شبکه معاملات بانکی و پولی، به راه انداختن تب ایران هراسی ناشی از پایان محدودیت تحریم تسلیحاتی ایران در سال آینده بخش‌هایی از این سیاست فشار حداکثری بوده است.
نکته قابل تامل اینکه آمریکا طی دهه‌های اخیر برخی اصول و ارزش‌ها به نوعی خط راهنمای سیاست خارجی آمریکا بوده است. روسای جمهور آمریکا حتی اگر در عمل تعهدی به این ارزش‌ها نداشتند برای حفظ ظاهر هم شده از این شعارها و ارزش‌ها تبعیت می‌کردند با این حال ترامپ و همکاران وی در این زمینه هرگونه ملاحظه را کنار گذاشته‌اند و بدون هیچ گونه پرده‌پوشی خلاف این ارزش‌ها و اصول گام برمی‌دارند. اتخاذ این رویه و نقض آشکار و فاحش قوانین و مقررات بین المللی باعث شده دولت کنونی آمریکا عملا به عنوان یک دولت یاغی در نظام بین الملل عمل کند. رژیم ترامپ به موازات فشارها علیه ایران، سیاست منزوی کردن دستگاه دیپلماسی و مشخصا محمد جواد ظریف را دنبال کرد به طوری که طی ماه‌های اخیر با اعمال تحریم و محدودیت‌های سفر به‌آمریکا و تهدید به مسدود کردن صفحات اجتماعی وی تلاش کرد مانع از شنیده شدن "صدای ایران" شود هرچند شکست چنین سیاستی از همان ابتدا معلوم بود و حضور و گفت و گوهای رسانه های مطرح بین المللی با محمد جواد ظریف شکست این سیاست‌ها را نشان داد. از سوی دیگر این واقعیت را هم نباید نادیده گرفت ترامپ با وجود همه ابزارهایی که دارد نمی‌تواند به طور کامل در فضای سیاسی آمریکا اختناق ایجاد کند.
چندی پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه کریس مورفی سناتور ایالت کنتیکت در سنای ایالات متحده آمریکا که برای شرکت در کنفرانس امنیتی مونیخ به آلمان سفر کرده بود، به هتل محل اقامت محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان رفته و با او دیدار کرده است.
کریس مورفی در توییتی نوشته بود: «اگر ترامپ تمایلی به گفت‌وگو با ایران ندارد، بنابراین کس دیگری باید این کار را بکند. به باور من این خطرناک است که با دشمنان خودتان دیالوگ و گفت‌وگو نکنید.»
دیدار سناتور مورفی با ظریف با انتقاد تند ترامپ روبرو شد و حتی اظهاراتی مبنی بر عدم تبعیت از قانون لوگان از سوی برخی دولتمردان آمریکایی مطرح شد. با این وجود مورفی روز یکشنبه ۴ اسفند با دفاع از دیدار خود با محمد جواد ظریف گفت که مذاکره نکردن دولت ترامپ با ایرانی‌ها خطرناک است.
مورفی در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان، سخنان ترامپ را که گفته بود که سناتور مورفی قانون لوگان را نقض کرده است، رد کرد و گفت: «من به عنوان یک عضو کمیته روابط خارجی و عضو کمیته فرعی سنا در امور خاورمیانه و مبارزه با تروریسم، وظیفه دارم با سران دیگر کشورها گفت‌وگو کنم، حتی اگر دشمن باشند. واقعیت این است که صحبت نکردن دولت ترامپ با ایرانی‌ها حتی خطرناک است. سیاست ترامپ درقبال ایران کاملا فاجعه‌بار بوده، چراکه اکنون ایران قدرتمندتر از زمان پیش از ریاست جمهوری ترامپ است. من در حال مذاکره با ایرانی‌ها نیستم اما عاقلانه و منطقی است که یک نفر به حرف آنها گوش کند تا شاید ابزاری برای رفع یک بحران باشد.»
نکته قابل تامل اینکه طی ماه‌های اخیر ترامپ و همکارانش به موازات افزایش فشارها با ایران دم از گفت و گو و مذاکره می‌زنند و در حال جا انداختن این مسئله هستند که ایران از مذاکره و گفت و گو رویگردان است. و در این بین به مقاماتی چون سناتور مورفی و جان کری وزیر خارجه پیشین‌آمریکا را متهم به سنگ اندازی در مسیر مذاکرات آمریکا با ایران عنوان می‌کنند. اکنون با اتهام‌زنی‌ها علیه سناتور مورفی و گفت و گوی وی با ظریف مشخص شد که ترامپ در ادعاهای خود چقدر صادق است. دست بر قضا ادعاهای ترامپ درباره گفت و گو و مذاکره با ایران این بار در خود آمریکا و در میان سیاستمداران آمریکایی زیر سوال رفته است. گذشته از این سیاست‌های ترامپ از سوی بسیاری از سیاستمداران‌آمریکایی زیر سوال رفته است که این امر در مناظره‌های انتخاباتی آمریکا نمود یافته است. در این زمینه اخیرا نامزدهای پیشتاز حزب دموکرات که برای کسب نامزدی حزب و رقابت با دونالد ترامپ در انتخابات نوامبر ۲۰۲۰ تلاش می کنند به سیاست آمریکا در قبال ایران پرداختند و خروج ترامپ از توافق اتمی را دلیل تشدید تنش با ایران دانستند.
پیت بوتجج، شهردار سابق شهر «سات بند» ایندیانا و سناتور ایمی کلوباچر اعلام کردند که تحریم ایران عملا ارتباط با این کشور را قطع کرده و آمریکا را در شرایط خطرناک‌تری قرار داده و تاکید کردند که برای حفظ برجام تلاش خواهند کرد.
سناتورها ایمی کلوباچر، برنی سندرز، الیزابت وارن به علاوه جو بایدن، پیت بوتجج و تام استیر در این مناظره شرکت داشتند. همه آنها از کشتن قاسم سلیمانی انتقاد کردند و از دولت ترامپ این سوال را مطرح کرده اند که آیا برای مدیریت تبعات این حمله، استراتژی مشخصی دارد یا نه.
چندی پیش نیز «جو بایدن» نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا سیاست دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در قبال ایران را فاجعه بار توصیف کرد. او از تصمیم ترامپ برای خروج از برجام انتقاد کرد و افزود: ترامپ وعده داد که خروج از این توافق به نوعی به یک توافق بهتر منجر می‌شود. اما در عوض، آنچه که قابل‌پیش‌بینی بود، رخ داد: ایران در حال تقویت قابلیت هسته‌ای خود است. طنز تلخی است که وزارت خارجه آمریکا اینک از ایران می‌خواهد به همان توافقی که دولت ترامپ خارج شده است، پایبند باشد.
سیاست فشار حداکثری ترامپ نه تنها در کسب اهداف خود شکست خورده بلکه در راستای منافع دو قدرت بزرگ چین و روسیه عمل کرده است که در راهبرد امنیت ملی دولت ترامپ بنا بر مقابله با آنها بوده است. واشنگتن در قبال ایران از قدرت اقتصادی خود به عنوان اهرم فشاری برای مجبور کردن ایران به پیروی از سیاست هایی استفاده کرده که در واقع بسیار پرریسک و خودنابودگر است.
در هر صورت سیاست فشار حداکثری و لوازم و لواحق آن مانند محدودیت‌های رسانه‌ای و منزوی سازی ایران و دیپلمات‌های ایرانی و مشخصا وزیر امور خارجه امروز در آمریکا به چالش کشیده شده است. نزدیک به دو سال است که ترامپ پیگیر اجرایی کردن سیاست فشار حداکثری است با این حال تاکنون این سیاست آورده‌ای برای ترامپ به همراه نداشته و از این به بعد هم نخواهد داشت. موضوع ایران و برجام علیرغم هیاهو و هزینه های گزافی که‌آمریکا در این زمینه صرف کرده است نه تنها دستاورد قابل اعتنایی برای ترامپ در رقابت‌های انتخاباتی نخواهد بود حتی به نظر می‌رسد ممکن است تبدیل به پاشنه آشیل ترامپ در این رقابت‌ها شود.
نظر شما