با اعلام پیروزی «محمد اشرف غنی» در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان که واپسین روزهای بهمن‌ماه نتیجه آن مشخص شد، وی قصد دارد مراسم تحلیف خود و معاونانش را طی روزهای آینده برگزار کند. «عبدالله عبدالله» رقیب انتخاباتی اشرف غنی که در جایگاه دوم قرار گرفته نیز اعلام کرد کمیسیونی برای برگزاری مراسم تحلیف وی به‌عنوان رئیس‌جمهوری تشکیل‌شده است. مقامات آمریکایی از اشرف غنی خواستند تا مراسم تحلیف ریاست جمهوری خود را به تعویق بیاندازد. هفته گذشته عبدالله حدود دو ساعت پس از اعلام نتیجه انتخابات با اعضای ارشد تیم انتخاباتی‌اش در یک نشست خبری ظاهر شد و نتیجه انتخابات را رد کرد. وی مدعی شد که این نتیجه غیرقانونی است. در شرایط کنونی افغانستان، هرگونه اقدام نسنجیده از سوی گروه‌های درگیر می‌تواند خشونت را تشدید و آتش جنگ داخلی این کشور را شعله‌ور سازد.
انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان ششم مهرماه امسال برگزار شد و اعلام نتایج آن چند ماه به درازا کشید. در دور پیشین انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان (فروردین و خرداد ۱۳۹۳) نیز اعلام نتایج به تقابل دو نامزد اصلی یعنی اشرف غنی و عبدالله منتهی شد. چاره‌جویی‌ها برای پایان اختلافات و جلوگیری از بن‌بست سیاسی، به ریاست‌جمهوری اشرف غنی انجامید و عبدالله در سمت ابداعی رئیس اجرایی افغانستان قرار گرفت.
منازعات انتخاباتی در کابل
همچنان که اشاره شد، آمریکا از اشرف غنی خواسته تا مراسم تحلیف ریاست جمهوری خود را به تعویق بیندازد، زیرا این مراسم می‌تواند اعتراضات انتخاباتی را تشدید کند و پروسه صلح به رهبری آمریکا را به خطر اندازد. برگزاری چهارمین دور انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان و اعلام نتایج این دور از انتخابات با چالش‌های جدی در این کشور روبه رو است.
رقابت اشرف غنی و عبدالله در این دور از انتخابات نتوانست ساز و کار انتقال قدرت در این کشور بحران‌زده را به خوبی عملیاتی کند. بعد از اعلام نتایج انتخابات که با تأخیر چندماهه برگزار شد، اشرف غنی از سوی کمیسیون انتخابات در این کشور به‌عنوان پیروز انتخابات معرفی شد، اما عبدالله و تیم انتخاباتی وی حاضر به پذیرش نتیجه انتخابات نشدند و اعلام کردند در شمال این کشور که از پشتوانه قومی نیز برخوردارند تشکیل دولت موازی می‌دهند.
برخی شخصیت‌های سیاسی موثر این کشور از جمله ژنرال «عبدالرشید دوستم» و «محمد محقق» نیز از اقدام عبدالله حمایت کرده‌اند. این عوامل باعث می‌شود که در صورت ادامه این اقدامات پرتنش از سوی دو طرف، آتش درگیری در این کشور شعله‌ور شود.
این بحران افغانستان در حالی تشدید می‌شود که آمریکا بعد از ۱۱ دور مذاکرات صلح با طالبان در این هفته موفق به توافقی شده که طالبان هیچ گونه اقدام نظامی علیه نیروهای آمریکا در افغانستان انجام ندهد. از نگاه بسیاری از ناظران، مقامات آمریکایی به رغم تلاش برای توافق با طالبان می‌کوشند که با ایجاد نوعی بی‌ثباتی همانند گذشته، خود را ناجی ملت افغانستان قلمداد کرده و حضور نظامی خود در این کشور را توجیه کنند.
سال‌ها از جنگ داخلی در افغانستان می‌گذرد و آمریکا با حضور نظامی و ادعای ایجاد امنیت نتوانسته صلح پایدار و حتی نسبی در این کشور را به وجود آورد. اکنون سؤال بنیادین از سران واشنگتن این است که تا چه اندازه در حفظ دستاورد بین‌المللی «کنفرانس بن» درباره صلح افغانستان موفق عمل کرده‌اند؟ تحولات اخیر افغانستان نشان می‌دهد آمریکا نتوانسته نقش خود در رهبری ائتلاف صلح افغانستان را به‌خوبی ایفا کند.
شخصیت‌های افغان تلاش دارند تا با وساطت میان غنی و عبدالله مانع درگیری داخلی در این کشور شوند. «زلمی خلیلزاد»، نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان از غنی خواسته است که برنامه تحلیف را تا زمان رسیدن به یک‌راه حل سیاسی به تعویق اندازد. آیا خلیلزاد می‌تواند نقش «جان کری» وزیر وقت امور خارجه آمریکا در فرمول دولت وحدت ملی را ایفا کند؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که شرایط سیاسی کنونی در افغانستان پیچیده و معماگونه است. «حامد کرزی» رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، نیز در دیدار با غنی تلاش دارد از تنش و خشونت در این کشور جلوگیری کند. با افزایش تنش‌ها نهادهای امنیتی و دفاعی افغانستان با انتشار اعلامیه‌ای به افراد و دسته‌های انتخاباتی معترض هشدار داده و خواستار حفظ آرامش و امنیت در این کشور شدند.
افغانستان و دوربرگردان تحولات؟
کارشناسان بر این باورند در گذشته رهبران کشورها و سازمان‌های بین‌المللی دخیل در تحولات افغانستان، حقوق بشر، آزادی‌های فردی، آزادی بیان و تحصیل زنان را نشانه افتخار موفقیت مأموریت خود در این کشور به‌حساب می‌آوردند، اما در شرایط کنونی مساله صلح با طالبان و پایان خشونت‌ها را موضوعی سرنوشت‌سازتر و مهم‌تر برای افغانستان جلوه می‌دهند.
ائتلاف بین‌المللی در افغانستان نیز از سال‌ها پیش به این نتیجه رسیده که شکست نظامی طالبان ممکن نیست و باید با این گروه به یک توافق سیاسی دست‌یافت. مشکل اصلی در رویکردهای ضدونقیض و پراکنده هرکدام از اعضای ائتلاف بین‌المللی و دولت افغانستان نسبت به دست یافتن به چنین توافقی بوده است. تقریباً در هیچ مقطع زمانی میان دولت و کشورهای دخیل در افغانستان بر سر چگونگی پیشبرد روند صلح اجماع و هماهنگی وجود نداشته است. آمریکایی‌ها همواره می‌گفتند که روند صلح باید در مالکیت افغان‌ها باشد، اما در نهایت خود آن‌ها با دور زدن دولت، مذاکره با طالبان را آغاز کردند و همین امر موضع این گروه را به‌شدت تقویت کرد.
بسیاری از افغانستانی‌ها امنیت تحت حاکمیت طالبان را تجربه کرده‌اند؛ امنیتی که با محدودیت‌هایی پیش روی حقوق شهروندی به‌دست‌آمده بود. این تعریف امنیت برای بسیاری از شهروندان افغانستان قابل‌قبول نبود، اما بعد از ۱۸ سال به نظر می‌رسد ائتلاف بین‌المللی تعریف طالبانی از امنیت را برای افغانستان پذیرفته است. اعضای ائتلاف، از جمله ایالات‌متحده و کشورهای عضو ناتو، مهم‌ترین دستاورد مذاکره طالبان و آمریکا را اطمینان یافتن از این مساله می‌دانند که افغانستان بار دیگر به پناهگاه تروریست‌ها بدل نشود و از خاک این کشور امنیت کشورهای غربی و اروپایی تهدید نشود.
نظر شما