از ابتدا تا آخرین نقطه کوچه در دقایق نخستین عبور عقربه‌های ساعت از نیمه‌های شب که مردمک چشم قدرت تشخیص می‌دهد موتورسیکلت و خودرو سواری پارک شده است، این صف طولانی پارک وسایل نقلیه نماد بیرونی ازدحام بیماران مشکوک به مهمان ناخوانده و بی‌نام‌ونشان کرونا در درمانگاه خیریه امام صادق(ع) قم است.
زیربنای این درمانگاه نسبت به خدماتی که در آن صورت می‌گیرد بسیار کوچک و محدود است، از درب اصلی که وارد درمانگاه می‌شویم، تمام تقریبا ۴۰ صندلی انتظاری که در سالن قرار داده‌اند پرشده است و بسیاری از بیماران درحالی‌که سرفه‌های ممتدشان تمامی ندارد در سالن و در فاصله ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متری از دیگران ایستاده‌اند یا برای کاستن از شدت درد گلو و سینه خود به این‌طرف و آن‌طرف قدم می‌زنند.
آن‌هایی هم که در صندلی‌های انتظار نشسته‌اند فاصله‌شان از یکدیگر کمتر از ۱۰ سانتی‌متر است و عده زیادی هم درحالی‌که ماسک نزده‌اند مانند ترمز ناگهانی خودرویی که در دل یک غروب سرد پاییزی عابری پیاده ناگهان در مقابلشان سبز شود از عمق جان سرفه‌های جانکاه سر می‌دهند که سنگینی سرفه‌شان مانند کف آسفالت جان انسان را می‌خراشد.
صف انتظار طولانی است به سمت پذیرش می‌روم و نوبت می‌گیرم، شماره ۱۰۵، نوبت ۴۱ داخل اتاق پزشک است و تنها یک پزشک عمومی مشغول مداوا و تشخیص احتمالی کرونا از این تعداد انسان مضطرب است، از مشاهده وضعیت درمانگاه از تصمیمی که گرفتم پشمیان می‌شوم، دوست دارم برگردم منزل و به لطف یک قرص مسکن مهمان خواب ناخوانده شوم، احساس می‌کنم وارد کارخانه تولید اولیه این ویروس شده‌ام، اینجا اگر کرونا هم نداشته باشی همه‌چیز برای سرایت به تو فراهم است.
پزشک متخصص در درمانگاه نیست
دختر جوان که سرفه‌های شدید دارد و به خاطر حالت تهوع مدام به سمت حیاط می‌رود و می‌آید سرانجام با ناراحتی مجبور می‌شود مرکز درمانی را ترک کند، همسرش که از نبود امکانات و پزشک متخصص عصبانی است، با کادر درمان بگومگو می‌کند اما شلوغی و ازدحام بیماران سبب می‌شود تا نتواند کاری از پیش ببرد و باحالتی از ناامیدی و خشم به سمت همسرش می‌رود.
از مسئول پذیرش می‌پرسم چقدر زمان می‌برد تا نوبتم شود؟ با یک حساب سرانگشتی می‌گوید بین ۲ تا ۲ و نیم ساعت، احساس خوبی ندارم چشم‌هایم مانند این روزهای آسمان شهرمان می‌بارد ولی گلویم مثل کویر لوت خشک‌شده و از درد به خود می‌پیچید، فقط می‌دانم نمی‌توانم این حجم از سرفه را در یک فضای ۱۵۰ تا ۲۰۰ متری را تحمل می‌کنم، فکر می‌کنم ذرات معلق کرونا در هوا در فکر شبیخون به صف انتظار هستند.
قدم‌زنان از درمانگاه خارج می‌شوم و اندکی در خیابان قدم می‌زنم، به فداکاری و جان‌برکف بودن پرستاران شهرم فکر می‌کنم، به این می‌اندیشم که امروز صحنه جهاد تغیر یافته و آن‌ها در خط مقدم دفاع از مردمان سرزمینمان قرارگرفته‌اند، دوست دارم در تمام بیلبوردهای تبلیغاتی شهرمان نام و یاد پرستاران نقش ببندد.
ساعت ۲:۳۰ بامداد است و درمانگاه شلوغ‌تر از دو ساعت قبل از آن شده است، تراکم و تجمع بیماران زیاد است، تخت خالی وجود ندارد و افراد یک‌به‌یک بین ۲ تا ۵ دقیقه نزد پزشک ویزیت شده و در صورت داشتن علائم حاد به مراکز دیگر معرفی می‌شوند اینجا هیچ تجهیزاتی که نشان دهد فردی که سرفه‌های شدید یا تنگی نفس دارد آیا مبتلا به کرونا، آنفولانزا یا سرماخوردگی شدید است وجود ندارد و تنها پزشک شیفت نسخه‌ای عمومی برای اکثر افراد می‌پیچد و به‌این‌ترتیب فقط ضریب برخورد و در معرض قرار گرفتن افراد سالم و مشکوک بیشتر می‌شود.
به‌رغم تردد بی‌شمار بیماران مشکوک اثری از ضدعفونی یا اندیشیده شدن تمهیداتی که از احتمال سرایت کرونا بکاهد مشاهده نمی‌شود، با نسخه‌ای که از داروخانه تهیه می‌کنم راهی منزل می‌شوم.
به دلیل تازگی شیوع این ویروس و بمباران بی‌ضابطه و افراط گونه رسانه‌های داخلی از شیوع این بیماری در چین بدون اطلاع‌رسانی دقیق از واقعیت نه‌چندان خطرناک کرونا، مردم در نوعی از هراس و دلهره قرارگرفته‌اند و همین مساله بر ابعاد کنترل و خدمات‌رسانی در بیمارستان‌ها دامن زده است.
تخت خالی وجود ندارد
دو روز می‌گذرد اما بوی بهبود از اوضاع موجود نمی‌شنوم، این بار به بیمارستان تازه تاسیس شهدا می‌روم، اینجا هم‌دست کمی از مراکز دیگر ندارد، صندلی‌های انتظار پر است و بیماران زیادی در صف انتظار نشسته‌اند، اینجا امکانات بیشتری دارد از یکی از کارکنان درمان می‌پرسم اوضاع کنترل کرونا چطور است، می‌گوید همین چند ساعت پیش دو بیمار بسیار مشکوک به کرونا را به دلیل پر بودن تخت‌ها به اجبار از بیمارستان مرخص کردیم.
گفتم تکلیفشان چه می‌شود، آیا به بیمارستان فرقانی یا کامکار معرفی‌شان کردید؟ گفت: نه تخت‌های آنجا هم پر است، گفتیم بروید در خانه‌هایتان استراحت کنید چون شرایط قم برای بستری کردن این افراد هم یک ظرفیت تعریف‌شده دارد.
نزد یکی دیگر از کارکنان رفتم از او هم درباره وضعیت کرونا در این مرکز درمانی پرسیدم و جواب داد: اینجا کشور چین نیست که امکانات به حد کافی باشد، اگر فردی می‌خواهد براثر این بیماری تلف نشود باید خود مراقب سلامتیش باشد و به کادر درمانی به دلیل کمبود امکانات دل نبندد.
کادر پزشکی و پرستاران به قدرت و ایثار مثال‌زدنی مشغول خدمت‌رسانی هستند اما اینجا همه امکاناتی که وجود دارد به‌صورت مشترک استفاده می‌شود، یکی از کارکنان هم می‌گوید: مراکز درمانی قم به دلیل استفاده مشترک بیماران مشکوک از تجهیزات موجود و تجمعات چند ده‌نفری خودشان کانون سرایت کرونا است و در هیچ کجای شهر مانند مراکز درمانی احتمال همه‌گیری این ویروس وجود ندارد.
یکی از پزشکان بیمارستان شهدا نیز می‌گوید: کرونا بیماری وحشتناکی که در برخی رسانه‌ها بیان می‌شود نیست اما اینکه تعداد مبتلایان به این ویروس در کشور ما و به‌ویژه قم به‌سرعت در حال افزایش می‌باشد به این دلیل است که ما امکانات لازم را نداریم و بیش از اینکه امیدمان به تجهیزاتمان باشد به لطف خدا و گرم‌تر شدن جو زمین دل‌بسته‌ایم.
درودیوار این بیمارستان پر از بروشورهای تبلیغی درزمینهٔ فرهنگ‌سازی در جلوگیری از ابتلا به بیماری کرونا است و کادر درمانی نیز باوجود تمام خطراتی که معرض آن قرار دارند باروحیه‌ای مثال‌زدنی روح امید و نشاط را در بین افراد مشکوک زنده نگه می‌دارند، دیر یا زود ما مردم این ویروس ناخوانده را شکست می‌دهیم اما هیچ‌وقت فداکاری‌های کادر درمانی قم را در این شرایط سخت و کمبود امکانات فراموش نخواهیم کرد.
شمار فوتی‌های کرونا در قم به ۲۰ تن رسید
در این شرایط که رییس دانشگاه علوم پزشکی قم خود در حال مبارزه با ویروس کرونا در قرنطینه است، قائم‌مقام این دانشگاه روز گذشته بیان کرد: تاکنون دهها تن از افراد مشکوک یا آلوده به کرونا درمان و ترخیص و همچنین ۲۰ تن نیز براثر ابتلا به ویروس کرونا جان خود را در این استان ازدست‌داده‌اند.
علی ابرازه افزود: طی روز گذشته ۴۹۰ تن به مراکز درمانی قم مراجعه کردند که ۳۰۰ تن از آن‌ها بعد از چند ساعت مرخص شده و حدود ۲۰۰ بیمار هم بستری شدند و تاکنون بیش از ۵۰ مبتلا به کرونا نیز درمان و از بیمارستان مرخص شده‌اند.
وی با اشاره به تلاش‌های این استان برای افزایش ظرفیت تخت‌های مراقبت و بستری بیماران ویروس کرونا از تلاش برای راه‌اندازی بیمارستان امیرالمؤمنین(ع) تا پایان سال خبر داد.
مقابله با کرونا نیازمند مشارکت همگانی است
باوجود تلاش‌های شبانه‌روزی کادر درمان قم آن چیزی که سبب موفقیت استان در مبارزه با این ویروس می‌شود در مرتبه اول خودمراقبتی و قرنطینه خانگی است، همان مساله کلیدی که استاندار قم نیز بر آن صحه گذاشته و اثربخش بودن تمام اقدام‌های ملی و استانی را درگرو رعایت فردبه‌فرد همشهریان در برابر شیوع و سرایت کرونا می‌داند.
استاندار قم بابیان اینکه مهم‌ترین اولویت دولت سلامت عمومی مردم است، سیاست‌های اتخاذشده در این راستا را موردتوجه قرار داد و گفت: مقابله با ویروس کرونا نیازمند مشارکت همگانی است.
وی با اشاره به ارائه آموزش‌های لازم به مردم در راستای جلوگیری از شیوع این بیماری گفت: رعایت بهداشت فردی و قرنطینه نمودن افراد مشکوک، در منازل بهترین راه پیشگیری از این بیماری است.
وی سلامت مردم را مهم‌ترین اولویت مسئولان دانست و خاطرنشان کرد: مردم باید ضمن همراهی و رعایت مسائل بهداشتی فردی و محیطی از حضور در مکان‌های پرازدحام خودداری کنند.
همچنین استاندار قم، با اشاره به سیر صعودی مراجعات مردم به مراکز درمانی این استان گفت: بیمارستان سیار در قم راه‌اندازی می‌شود.
وی افزود: در شرایط کنونی با اوج‌گیری و رشد بستری شدن شهروندان مواجه و در بیمارستان‌های کامکار، فرقانی، علی ابن ابیطالب(ع) و امام رضا(ع) با تکمیل ظرفیت مواجه هستیم، ازاین‌رو نیازمند پیگیری بیمارستان امیرالمؤمنین(ع) و مادر هستیم تا در مدار پذیرش بیماران قرار گیرند.
نظر شما