آبی از غرب برای ترکیه نخواهد جوشید

عمر چیلیک سخنگوی دولت و حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه روز جمعه گفت که، همه مواضع زمینی و هوایی سوریه اکنون هدف نظامی و دشمن جمهوری ترکیه محسوب می‌شوند.

وی این سخنان را پس از آن به زبان آورد که یک کاروان نظامی ارتش ترکیه در ادلب هدف جنگنده های روسیه قرار گرفتد و بر اساس اعلام استانداری هاتای در جنوب ترکیه، ۳۳ نظامی ترک در این حمله کشته شدند.

ترکیه بلافاصله پس از این حمله و در کنار مواضع اعلامی خواستار نشست اعضای شورای آتلانتیک شمالی ( ناتو) شد و فریدون سینیرلی اوغلو سفیر و نماینده دائمی این کشور در آمریکا نیز خواهان دخالت شورای امنیت در موضوع ادلب شد.

بر این اساس روز گذشته و به درخواست ترکیه نشست شورای آتلانتیک شمالی (ناتو) در سطح نمایندگان دائمی این شورا برگزار شد و بساط اوزترک، نماینده دائم ترکیه در ناتو اطلاعاتی را درباره آخرین تحولات ادلب به متحدان در این سازمان داد.

همچنین فریدون سینیرلی اوغلو نماینده دائم ترکیه در سازمان ملل نیز در جمع اعضای شورای امنیت با تاکید براین که «ترکیه خواهان جنگ نیست» ،‌تاکید کرد که آنکارا خواهان جنگ نبوده اما اگر امنیت ‌کشور تهدید شود لحظه‌ای درنگ نمی‌کند.

وی خطاب به اعضای شورای امنیت با بیان این که ترکیه به منظور جلوگیری از وقوع درگیری نظامی حداکثر خویشتن‌داری را نشان می‌دهد، تاکید کرد: همه این تلاش‌های ترکیه به نمایندگی از جامعه بین المللی به منظور حفاظت جان میلیون‌ها غیرنظامی از جمله زنان و کودکان صورت می‌گیرد. همه شما از ما بخاطر تلاش‌های وصف ناپذیرمان تشکر می‌کنید، اما انتظار قدردانی از شما را نداریم بلکه می‌خواهیم در این مسئولیت سهیم شوید. سرنوشت میلیون‌ها غیرنظامی مسئولیت مشترک ماست. وقت آن رسیده که جلو جنایات جنگی و رفتار بی پروای حکومت سوریه را که به طور مستقیم صلح و امنیت بین المللی را تهدید می‌کند، توسط شورای امنیت گرفته شود و پایان یابد .

همزمان و پس از تماس های برخی مقامات آنکارا یا واشنگتن، آمریکا نیز اعلام کرد که در کنار ترکیه خواهد بود.

وزارت امور خارجه آمریکا با صدور بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن حمله هوایی به محل استقرار نیروهای ارتش ترکیه در ادلب سوریه اعلام کرد: "ما در کنار ترکیه هم پیمان و متحد خود در سازمان ناتو ایستاده‌ایم. ما از رژیم اسد، روسیه و نیروهای تحت حمایت ایران می‌خواهیم که فوراً به این حملات ناجوانمردانه پایان دهند".

در این بیانیه همچنین آمده است که آمریکا از گزارش‌های رسیده از منطقه مطلع بوده و برای شفاف سازی بیشتر با مقامات ترکیه در تماس است. 

وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا همچنین تاکید کرد: "ما با مقامات ترکیه در تماس هستیم تا این تحولات را تأیید کنیم و شفافیت بیشتری در مورد اوضاع فعلی ارائه دهیم.

آبی برای ترکیه از ناحیه غرب نخواهد جوشید

موضوع آن است که تحولات اخیر در شمال سوریه که به طور عمده در سایه اخبار گسترده و سراسری شیوع بیماری کرونا، آرام و تقریبا بی سر و صدا رخ داد، موجب شد تا بار دیگر این پرسش به طور جد مطرح شود که، نیروهای ترکیه در کجا مورد حمله قرار گرفته اند و اساسا ترکیه در شمال سوریه به دنبال چیست و چه اهدافی را دنبال می کند؟موضوع آن است که تحولات اخیر در شمال سوریه که به طور عمده در سایه اخبار گسترده و سراسری شیوع بیماری کرونا، آرام و تقریبا بی سر و صدا رخ داد، موجب شد تا بار دیگر این پرسش به طور جد مطرح شود که، نیروهای ترکیه در کجا مورد حمله قرار گرفته اند و اساسا ترکیه در شمال سوریه به دنبال چیست و چه اهدافی را دنبال می کند؟

صرف نظر از پاسخ های متعدد و گوناگونی که بسیاری از کارشناسان و تحلیل گران به پرسش فوق داده و عمده آنها نیز حضور نیروهای ترکیه در خاک سوریه را مورد انتقاد قرار داده اند، یک نکته قطعی و حتمی در این ماجرا وجود دارد و آن هم این است که، بدون تردید اگر ترکیه به واسطه چراغ سبزها و یا نسخه های احتمالی و حمایتی غربی ها به ویژه آمریکا وارد خاک سوریه شده و توقع دارد آنها هم سر بزنگ ها!‌ به داد انکارا برسند، کاملا در اشتباه بوده و تجارب و سوابق گذشته نیز موید این مطلب است که غرب هرگز حاضر نخواهد بود برای این موضوع دستکم در شرایط کنونی هزینه ای بدهد.

و ترکیه نیز به خوبی بر این موضوع واقف است که، تنها حمایت و محکوم کردن نمی تواند پشتوانه محکمی برای برون رفت از مشکلات شمال سوریه باشد.

 در ماده ۴ پیمان نامه آتلانتیک شمالی اینگونه آمده است: زمانی که متحدی، تهدیدی را علیه تمامیت ارضی، استقلال سیاسی یا امنیت خود حس کند، می تواند با دیگر متحدان خود در ناتو مشورت کند.

ترکیه آخرین با در سال ۲۰۱۵ خواهان اجرای این بند شده بود که به دنبال آن ناتو تدابیری را برای مقابله با تهدید ترکیه از طرف سوریه اتخاذ کرده بود. 

تردیدی نیست که حضور نیروهای ترک در خاک سوریه هرگز دفاع از تمامیت ارضی ترکیه تلقی نمی شود و حقوق بین الملل نیز بر این موضوع صحه می گذارد.

آمریکا نیز خود درگیر مشکلات عدیده ای است که پیشتر هم نشان داده و دونالد ترامپ هم دوست روزهای سخت نیست و شخصی نمی باشد که بتوان روی آن زیاد حساب باز کرد.

ترکیه چه باید بکند؟

بازگشت به حقوق بین الملل و اعتماد به همسایگان و نیز ادامه رایزنی برای حل سیاسی مسایل موجود در شمال سوریه از جمله راهکارهایی است که ترکیه به عنوان یک کشور بزرگ و قدرتمند باید آنها را در برنامه های خود بگنجاند.

کشورهای بزرگ منطقه و نیز بازیگران اصلی در سوریه بسیار مطمئن تر از غربی ها خواهند توانست به ترکیه چه در حوزه ارضی و چه در حوزه های امنیتی که آنکارا در آنها احساس ناامنی می کند، اطمینان بدهند. چرا که به نظر بیشتر کارشناسان در واقع این کشورهای غربی و به ویژه آمریکا است که به خاطر منابع نفتی و سایر مسایل مورد علاقه خود سوریه را با خلق داعش و سایر تروریست های دیگر به محل منازعه تبدیل کرد.

بنابراین به نظر می رسد که حل مشکلات شمال سوریه و به ویژه در ادلب، بیش از آنکه نیازمند نشست فوق العاده اعضای ناتو باشد، نیازمند نشست فوق العاده کشورهای ضامن صلح سوریه یعنی روسیه، ایران و ترکیه با حضور سوریه خواهد بود تا نقشه راه جدیدی را برای بازگرداندن آرامش به شمال سوریه ترسیم کنند و بدون تردید سه کشور مهم و تاثیر گذار یاد شده به خوبی خواهند توانست با کمترین هزینه مشکلات منطقه را راسا حل و مرتفع سازند.