به گزارش روز سه شنبه دانشگاه تربیت مدرس، سمانه پورسعید دانش آموخته مقطع دکتری دانشگاه تربیت مدرس در خصوص این دستاورد توضیح داد: بسیاری از ماهیان به ویژه گونه‌های اقتصادی به دلیل برداشت بی رویه از منابع آبی، آلودگی آبها و تخریب زیستگاه‌ها و مناطق تخم ریزی در معرض انقراض قرار گرفته‌اند؛ از این رو، این موضوع سبب یافتن روش هایی توسط محققان برای جلوگیری از وقوع این رویداد مخرب شده است.
وی افزود: روش‌های نوین زیست فناوری سلولی راهی برای رسیدن به اهداف مختلف از جمله حفظ ذخایر ژنتیکی گونه‌های در معرض تهدید توسعه یافته است که در آن ها به طور عمده از سلول های بنیادی استفاده میشود.
پورسعید درباره چگونگی انجام این پروژه علمی گفت: ابتدا از طریق کشت سلول های بنیادی اسپرماتوگونی ماهی آزاد دریای خزر و پیوند درون صفاقی این سلول‌ها به لاروهای قزل آلای رنگین کمان، ماهی کایمر تولید شد. کایمر به موجودی اطلاق میشود که سلول‌هایی با ترکیب ژنتیکی متفاوت در آن موجود حضور دارند. به عبارت دیگر قسمتی از سلول های موجود کایمر مشتق از سلول‌های داخلی میزبان و بخش دیگر مشتق شده از موجود دیگر است.
دانش آموخته دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: در سال های اخیر ذخایر این گونه ارزشمند دریای خزر بشدت کاهش یافته و امکان صید مولدین و تکثیر مصنوعی آن جهت رهاسازی به دریا و حفظ ذخایر آن محدود شده است. بر همین اساس با پیوند سلول های بنیادی اسپرماتوگونی این ماهی به ماهی قزل آلای رنگین کمان به روش غیر مستقیم از ذخایر ژنتیکی این گونه با ارزش محافظت خواهد شد.
پورسعید به بخشی از نتایج این پژوهش که در مجله بین المللی General and Comparative Endocrinology به چاپ رسیده است، اشاره کرد و گفت: نتایج نشان داد که سلول های بنیادی ماهی آزاد دریای خزر پس از پیوند درون صفاقی قادر هستند به سمت جایگاه ابتدایی ماهی قزل آلای رنگین کمان مهاجرت کرده و با حمایت سلول‌های سوماتیک ماهی میزبان در هنگام بلوغ توسعه و تکامل یابند.
این پروژه در قالب رساله تحقیقاتی سمانه پورسعید دانش آموخته دانشگاه تربیت مدرس با راهنمایی و حمایت محمد رضا کلباسی، حسین بهاروند، سیده نفیسه حسنی و گرو یوشیزاکی به نتیجه رسیده است.
توسعه اوراق فشرده چوبی دوستدار محیط زیست
علی شالبافان، عضو هیات علمی گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ دانشگاه تربیت مدرس و مجری این طرح نیز گفت: یکی از چالش مهم در حوزه صنایع اوراق فشرده چوبی در جهان، انتشار فرمالدهید (مادهای سرطان زا) از محصولات ساخته شده چوبی در هنگام استفاده است.
وی گفت: بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط سازمان جهانی پژوهش‌های سرطان در سال های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۶ و همچنین تایید این اطلاعات توسط سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا در سال ۲۰۱۲، فرمالدهید حتی در غلظت های پایین، از عوامل سرطان زا شناخته شده است و قرار گرفتن در معرض فرمالدهید برای انسان بسیار مضر است.
عضو هیات علمی دانشگاه افزود: در این ارتباط، بازبینی مجدد استانداردهای اروپایی و بین المللی در ارتباط با حداقل سطح مجاز انتشار فرمالدهید از اوراق فشرده چوبی در سال های اخیر انجام گرفته است.
وی ادامه داد: محدودیت های سختگیرانه‌ای در ارتباط با تجارت بین المللی فرآورده‌های مرکب چوبی در آمریکا و اروپا از اوایل سال ۲۰۱۹ در حال اعمال است. تولیدکنندگان صنایع چوبی جهان در تلاشاند تا محصولات با میزان انتشار فرمالدهید کمتر و یا حتی بدون فرمالدهید را تولید کنند.
طبق اظهارات شالبافان، میزان انتشار فرمالدهید از اوراق فشرده چوبی ساخته شده با میزان ۱ درصد (نسبت به وزن خشک ماده چوبی) از جاذب های بر پایه کایتوزان، به کمترین میزان سطح مجاز در جهان رسیده است.
طبیعی و دوستدار محیط زیست بودن، زیست تخریب پذیر بودن، فراوان و در دسترس بودن، عدم کاهش مقاومتهای فیزیکی و مکانیکی فرآورده های چوبی تولید شده از جمله مزایای بارز دیگر جاذب های توسعه داده شده است.
این طرح تحقیقاتی در قالب فعالیت پژوهشی در دانشگاه تربیت مدرس انجام شده و نتایج تحقیق به صورت پتنت بین المللی در موسسه ثبت اختراعات آمریکا (USPTO: United States Patent and Trademark Office) ثبت و به تایید نهایی رسیده است. همچنین از خروجی های تحقیق مقالات علمی متعددی در نشریات و کنفرانسهای تخصصی معتبر صنایع چوب (Journal of Adhesion و International Journal of Adhesion and Adhesives) به چاپ رسیده است. علاوه بر در دکتر شالبافان، هیدی حسن نژاد (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه) و مهدی رحمانی نیا (عضو هیئت علمی گروه صنایع چوب و کاغذ دانشگاه) نیز از جمله همکاران این طرح تحقیقاتی در دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه هستند.
نظر شما