نقش پزشکی از راه دور، در زمان شیوع بیماری‌های فراگیر

سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در مقاله ای سلامت الکترونیک راهبردی برای مقابله با بیماری و ویروس های فراگیر مثل کرونا را بررسی کرده است.
در بخش هایی از این مقاله آمده است: در طول تاریخ، همواره شیوع بیماری های عفونی، از شیوع طاعون که نخستین بیماری عفونی فراگیر بود تا کووید ۱۹ که جدیدترین بیماری فراگیر در وسعت جهانی است، خسارت های جبران ناپذیری بر انسان و حیات اجتماعی و اقتصادی او داشته است.
نگاهی به خطر سیر بیماری های فراگیر نشان می دهد فاصله شیوع چنین بیماری هایی در دهه اخیر نسبت به قبل کوتاه تر شده است.
در دوره معاصر، در شرایط تهدید ویروس های فراگیری مانند کرونا یا حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله، خدمات سلامت الکترونیک، امکان مهمی تامین سلامت عمومی، اعم از پیشگیری، رصد، تشخیص، اولویت بندی اقدامات، درمان و پیگیری است.
در واقع زمانی که ریسک بیماری به سطح همه مردم نزدیک می شود، امکان اتصال مردم به شبکه ارتباطی مشترک (اینترنت) که امروز نزدیک به ۶۰ میلیون نفر جمعیت ایران امکان دسترسی به اینترنت و شبکه های ملی و بین المللی اجتماعی دارند، فرصتی مهم برای کاهش توسعه بیماری ها و ارائه خدمات بهداشتی، سلامت عمومی و درمان فراگیر از طریق ارائه دانش های لازم عمومی و فردی به حساب می آید.
در دوره معاصر، در شرایط تهدید ویروس های فراگیری مانند کرونا یا حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله، خدمات سلامت الکترونیک، امکان مهمی تامین سلامت عمومی، اعم از پیشگیری، رصد، تشخیص، اولویت بندی اقدامات، درمان و پیگیری است.
برخی از عناصر سلامت الکترونیک عبارت از کارایی، بهبود کیفیت مراقبت، مبتنی بر شواهد بودن، توانمندسازی مصرف کنندگان خدمات و بیماران، تعامل پزشک و بیمار، آموزش پزشکان، تبادل اطلاعات،  گسترش حوزه خدمات بهداشت و درمان، اخلاقیات و خدمات عادلانه هستند.
نتایج مطالعه سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۱ نشان می دهد سلامت همراه در کشورهای با درآمد بالا برای از میان برداشتن هزینه های مراقبت سلامت همراه به پیش می رود، اما در کشورهای در حال توسعه، برای تأمین دسترسی به مراقبت اولیه ارائه می شود.
روند یکپارچگی راهکارهای سلامت الکترونیک و سلامت همراه در سیستم های سلامت عمومی به دلیل نقش مهمی است که سلامت الکترونیکی و سلامت همراه در تمامی مراحل فرایند ارائه مراقبت سلامت، اعم از پیشگیری، تشخیص، تصمیم گیری، درمان و پیگیری دارد.
ظرفیت سلامت و پزشکی از راه دور، اهمیت مکان و فاصله را کمرنگ کرده و در بسیار از موارد اهمیت مکان و فاصله را از بین برده است. علی رغم توانایی های قدرتمند و فراگیر سلامت و پزشکی جمهوری اسلامی ایران، نیازمند تقویت قدرت سلامت و پزشکی مرتبط با فناوری های جدید هستیم.
بدیهی است هرگز از پزشکی حضوری، عینی و فیزیکی بی نیاز نمی شویم اما بسیاری از عرصه ها در پیوند با فناوری های جدید و بازتعریف مهندسی پزشکی قابلیت نظام مندتر، محاسبه ای تر و کارآمدتر پیدا خواهد کرد.
وی تاکید کرد: اهمیت سلامت و پزشکی دوفضایی در پایش، تشخیص و درمان بیماری های مزمن، مخاطرات ناشی از حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله و بیماری های سرایت بخش مثل همین ویروس جدید کرونا و بیماری کووید ۱۹ روشن و بدیهی است. این ظرفیت امکان مهمی است در جهت تأمین همکاری های مردمی ناظر بر خودمراقبتی عمومی، خدمات مهارتی در قالب پرستاری از راه دور، مشاوره از راه دور و درمان فراگیر و همه مقوله های مرتبط با فضای هوشمند مجازی که یک ضرورت جدی است.
همچنین برخی ربات ها برای حمل زباله های بیمارستانی یا ضدعفونی اتاق های آلوده به کار گرفته می شوند که در کاهش مرگ و میر پرسنل و کادر درمانی مؤثر هستند.