سیلاب‌ها ۳۵ هزار میلیارد تومان به کشور خسارت وارد کردند

محمود نیلی احمدآبادی در نشستی که امروز دوشنبه در فضای مجازی برگزار شد، به ارائه گزارشی از خسارت سیلاب ها پرداخت.

رییس دانشگاه تهران و رییس هیأت ویژه گزارش ملی سیلاب ها در این نشست گفت: هیات وظیفه خود می‌دانست به رغم شرایط خاص کشور به دلیل شیوع ویروس کرونا، گزارش نهایی را به اطلاع مردم شریف ایران و ریاست محترم جمهوری برساند.

وی ادامه داد: وظیفه هیات پاسخگویی به سوالاتی بود که توسط نهاد ریاست جمهوری برای هیات ارسال شده بود و هیات نیز در دی‌ماه ۹۸ پاسخ به سوالات را برای ریاست جمهوری ارسال کرد. اما هیات تصمیم گرفت که یک گزارش نهایی تهیه کند. البته محتوای گزارش فقط برای ریاست جمهوری ارسال شده و پس از دریافت نظر ایشان، در خصوص شیوه انتشار برای مردم تصمیم‌گیری می‌شود.

نیلی با ارائه توضیحاتی در خصوص این گزارش گفت: در گزارش نهایی، یافته‌های هیات، خلاصه مدیریتی، روایت سیل که البته پیش از این در یک گزارش مفصل ارسال شده بود، گزارش تحلیل، ارزیابی و آسیب شناسی وجود دارد. همچنین سازماندهی، مقررارت، استانداردهای و دستورعمل‌ها، فرآیندها، تجهیزات و فناوری، آموزش، توانمندسازی، نتایج، فرماندهی، تحلیل‌های اجتماعی و اقتصادی از دیگر بخش‌های گزارش است.

وی افزود: این گزارش حاصل تلاش محققان و کارشناسان کشور است و امید است با مطالعه دقیق این گزارش دیگر شاهد آسیب‌ها و خسرات‌ها در کشور نباشیم.  اما سوال اینجاست که آیا یافته‌های این هیات می‌تواند پاسخگویی سایر مشکلات کشور در زمینه‌های مشابه مانند مشکلات و بحران های سیل در سال ۹۷ و ۹۸  باشد یا خیر؟

نیلی با تاکید بر اینکه گزارش هیات در مصادیق دیگر نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد، اظهار داشت: ۱۴ کارگروه،  سیل را در سه استان گلستان، خوزستان  و لرستان و دلایل شکل گیری سیلاب در موقعیت‌های منطقه‌ای و شهری به شکل جزیی، بخشی و کلان بررسی کردند و یافته های آن استخراج شد. البته  این گزارش چارچوب کلی برای جلوگیری از آسیب‌ها و صدمات در کشور است و مدیریت سیلاب این ظرفیت را دارد که سبب بهبود در سایر حوزه‌ها شود.

وی توضیح داد: هرگونه اصلاح در نظام فنی و اجرایی کشور، سبب بهبود ساخت و سازها، ارتقاء برنامه‌ریزی، طراحی و اجرای طرح های عمرانی، ارتقاء تاب آوری در برابر زلزله، ‌کاهش هزینه‌های دولت و ارتقاء سلامت در نظام برنامه ریزی و توسعه می‌شود.

رییس دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه اصلاح در ساختارهای هواشناسی از جمله مسائلی است که ارتباط مستقیم در مدیریت سیلاب دارد، گفت: بهبود خدمات هواشناسی در بخش کشاورزی، حمل و نقل و تحلیل های هواشناسی، ‌محیط زیست، تغییر اقلیم، جلوگیری از آلودگی شهرها از مسائلی است که مصادیق آن را می توان در گزارش سیلاب ها مورد استفاده قرار داد.

رییس هیأت ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها با بیان اینکه صرف توجه به زمان بروز بحران و تکیه بر یافته‌های همان موقع می‌تواند سبب خسران شود، یادآور شد: شاید همین موضوع ویروس کرونا هم توسط یافته‌های هیات پس از برون رفت از این بحران مورد استفاده قرار گیرد.  البته مهمترین اصل برای جلوگیری از دیگر خسارت‌ها بهبود و اصلاح حکمرانی است که می‌تواند به خوبی از آسیب‌ها و صدمات و تحمیل هزینه‌ها بکاهد.

نیلی با بیان اینکه هیات آمادگی همکاری با قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی را نیز دارد، ‌بیان کرد: حدود ۷۰۰ محقق و کارشناس برای پیاده سازی راهکارهای و طرح های مناسب با هیات همکاری کردند و این تعداد متخصص می‌توانند با دیگر نهادها نیز همکاری کنند.

۱۶ هزارمیلیارد تومان خسارت سیل به زیر ساخت‌های کشور

علی اکبرآقا کوچک رییس کارگروه زیر ساخت‌ها در این نشست گفت: کارگروه هدف خود را برای پاسخ به ۸ سوال رییس جمهور در خصوص زیر ساخت‌ها معطوف کرد تا دلایل روشن شود.

وی گفت: حدود  ۱۶ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان به زیر ساخت‌های کشور در سیلاب ها خسارت وارد شد. در برخی استان‌ها  که سیل خیز نبودند، ۳۰ درصد خسارت گزارش شد که به دلیل سیل‌های محلی و زمین لغزش‌ها این خسارت‌ها وارد شده است.

رییس کارگروه زیر ساخت افزود: زیر ساخت های کشاورزی، ‌راه‌ها و شبکه آب و فاضلاب بیشترین خسارت‌ها را از سیلاب های دریافت کردند. ولی شبکه‌های زیر ساختی مانند پل‌ها، سدها و شبکه های تولید نیرو که با استفاده از استاندارد لازم با پیمانکار کاربلد ساخته شدند، آسیب جدی ندیدند.

وی عدم لایه روبی رودخانه‌ها و ضعف در نگهداری و مرمت زیر ساخت‌ها را از دیگر دلایل بروز سیل عنوان کرد.

رویه‌های مدیریتی و اجرایی در وقوع سیل بسیار اثر گذار بوده است

محمد رحیمیان رییس کارگروه شهرسازی نیز در این نشست گفت:  کارگروه شهرسازی یافته‌های خود را بر  اساس قوانین، تشکیلات، شرح خدمات منطقه ای، شهری و روستایی تشریح کرد. البته نگاه این کارگروه به سیل به عنوان یک بلا نبوده؛ بلکه به عنوان یک پدیده طبیعی به آن نگاه شده است.

وی ادامه داد: رویه‌های مدیریتی و اجرایی دستگاه‌ها برای توسعه شهرها از دیگر یافته‌ها هست که به نوعی اجازه ساخت سکونت گاه‌های غیرمجاز در حاشیه رودخانه‌ها و یا در مسیر سیلاب ها داده است. همچنین بی توجهی به نحوه کاربری ها منجر به تشکیل سیلاب شده و این کارگروه در ۴ محور پیشنهادهای خود را داده است.

رحیمیان افزود:‌ وزارت راه و شهرسازی، بنیاد مسکن، شهرداری و وزارت نیرو، وزارت کشور، نهادهای زیر مجموعه و قانون گذار و مهندسین مشاور لازم است یافته‌های این هیات را برای جلوگیری از وقوع سیلاب به کار گیرند تا همراه با آموزش لازم دیگر شاهد وقوع سیلاب نباشیم.

بهلول علیجانی رییس کارگروه هواشناسی نیز درباره دستاوردهای این کارگروه گفت: مهمترین مسئله گرمایش هوا و خشکسالی احتمالی در سال‌های پیش رو است. از طرفی ماهیت اقلیم کشور بی‌نظم است و به دلیل همین بی‌نظمی باید شرایط هر دوره را به دقت مدنظر قرار دهیم.

وی پیشنهاد کرد که یک سایت برای مدیریت یکپارچه مسائل مربوط به هواشناسی با همکاری همه دستگاه‌ها ایجاد شود.

مهدی هداوند رییس کارگروه سیلاب درباره نقش مقررات و اختیارات حقوقی سازمان‌ها در سیلاب‌های اخیر گفت: بخش زیادی از سازمان‌ها به سؤالات این کارگروه پاسخ ندادند، اما در مجموع از مستندات ارائه شده متوجه شدیم قوانین حقوق زیادی ابهام دارد که حتی سازمان‌ها به این نواقص واقف بودند، اما در  مقام حل آنها برنیامدند.

وی گفت: برای مثال وزارت نیرو در برنامه تعیین حریم بستر با برنامه‌ها خیلی فاصله دارد. همچنین کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری که ساختاری برای اصلاح شهرسازی است، در واقع بزرگترین عامل تخلفات ساختمانی در شهرها  است. زیرا از محل تخلفات جریمه اخذ می‌کنند و با جریمه شهرداری را اداره می‌کنند.