واکنش قمی‌ها به قم‌ هراسی کرونایی

واکنش قمی ها از آنجا شروع شد که نه تنها در شبکه های اجتماعی بلکه توسط برخی چهره ها و نمایندگان مجلس نیز این بحث مطرح شده که قم منشاء پیدایش و انتشار ویروس در سطح کشور و در واقع مسوولیت مدیریتی و اخلاقی شیوع این بیماری در سراسر کشور بوده است.

با آنکه انتقاداتی در خصوص نحوه مدیریت این بحران قبل، حین و بعد از کشف بیماران کرونایی در قم در روز ۳۰ بهمن و حتی مدیریت بحران در کشور مطرح می شود و به جای خود قابل بررسی کارشناسی است اما فعالان و کاربران قمی از آنچه موج قم هراسی به این بهانه می خوانند ابراز نگرانی می کنند.

به گفته آنها، وقتی هیچ دلیل قطعی از شیوع کرونا از قم وجود ندارد چرا که قم نه استان مرزی است، نه فرودگاه و بندر دارد چرا باید عده‌ای مدام بر طبل آغاز سرایت این ویروس از قم بکوبند در حالی که کاملا طبیعی است که ویروسی که از مرز هوایی، دریایی یا زمینی وارد کشور شده ، همزمان بجز قم می توانسته به چند شهر دیگر هم رفته باشد، مسافر یا مسافرانی که کرونا را با خود به کشور آورده اند در فرودگاه یا بندر یا گذرگاه مرزی آن را به دهها نفر از شهرهای مختلف منتقل کرده اند. این ویروس یک بار با یک بسته پستی وارد قم و از آنجا به دیگر نقاط کشور شیوع پیدا نکرده است.

به باور ناظران و کارشناسان، حدس و گمان‌های برخی افراد در شیوع کرونا از قم و سرایت آن از این شهر به شهرهای دیگر با واقعیت بیرونی استان قم مغایرت دارد، چراکه قم در مرکز کشور قرارگرفته و علاوه بر اینکه فرودگاه آن هنوز راه‌اندازی نشده، مرز آبی و خاکی با کشورهای دیگر ندارد که گردشگران، طلاب علوم دینی و تجار به‌صورت مستقیم به آن وارد شوند.

اما شناسایی اولین موارد ابتلا به کرونا در این استان و اعلام جسارت آمیز آن کم‌کم افکار عمومی را به این سمت هدایت کرد که قم منشأ، کانون و نقطه آغاز شیوع کرونا در ایران است و از اینجا به بعد بود که قم هراسی کلید خورد و این شهر در تیررس و  آماج انواع نامهربانی و بی‌اخلاقی‌های رسانه‌ای  قرار گرفت،‌ بسیاری از مردم از سر نگرانی و انتقاد از مدیریت بحران و برخی نیز در داخل و خارج با نیت های مختلف و قصد تخریب چهره قم و قمی ها و انتقام از قم/انقلاب/تشیع/روحانیت بر آتش این قمی هراسی نفت ریختند. 

حجم هیجان و احساسات و نبود استدلال‌های شیوع ویروس کرونا از قم به حدی شد که شایعات بسیاری در خصوص اعزام بیماران کرونایی قم به این شهر و آن شهر و یا حساسیت های مردم محلی به مشاهده مسافران قمی یا خودروهای پلاک قم و انتشار وسیع آن در شبکه های اجتماعی، به‌تدریج واکنش مردم و فعالان رسانه‌ای قم را برانگیخت و آن‌ها با استناد به دلایل علمی و موقعیت جغرافیایی قم، در مقام پاسخگویی و رفع شبهات و شایعات اقدام کردند. 

شیوع کرونا از قم نبود

نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی نیز در همین رابطه بیان کرده است: شیوع کرونا از قم نبوده و در قم شناسایی شد، ضمن اینکه اگر به آمار نگاه کنید، وضعیت تهران وخیم‌تر از قم است.

احمد امیرآبادی فراهانی خطاب به یکی از نمایندگان تهران در مجلس اضافه کرده است: پس شما نمایندگان تهران چه اقدامی انجام دادید؟  تعجب می‌کنم سه سال عضو هیئت‌رئیسه مجلس هستید و هنوز یاد نگرفتید ما نماینده کل ملت هستیم.

گفتنی است پیش‌ازاین نماینده تهران پیش در توئیتی خطاب به نمایندگان قم در مجلس شورای اسلامی گفته بود: چرا شیوع کرونا در قم تحت‌الشعاع انتخابات مجلس پنهان شد و چرا این شهر برای پیشگیری از این ویروس قرنطینه نشده است.

وی همچنین مدعی شده است که تمام ایران از بی‌مبالاتی و قصور در عدم کنترل اولیه ویروس در قم، گرفتار شده‌اند.

علما همیشه سردمدار توصیه به رعایت قانون بودند

آیت‌الله علیدوست مدرس حوزه علمیه و عضو جامعه مدرسین نیز در واکنش موج قم هراسی گفته است:اخیر نادانان یا بدخواهان حوزه علمیه روحانیت و مرجعیت، در حد نسبتاً گسترده‌ای در فضای مجازی وانمود کرده‌اند که مسوولان امر و کارشناسان خواستار قرنطینه قم هستند.

وی ادامه داده است: این افراد مدعی شدند که این اولیای حوزه و مراجع تقلیدند که مخالف قرنطینه قم هستند، این دشمنی و تهمت ناروا را باید زدود، بزرگان دین همیشه جز سردمداران توصیه به رعایت قانون و احترام به نظر کارشناسان بوده‌اند.

ادعای قم به‌عنوان منشأ کرونا دروغ است

یک فوق تخصص جراحی توراکس نیز در انتقاد به ادامه قم هراسی در سطح جامعه گفته است:اینکه قم به‌عنوان منشأ ویروس کرونا مطرح شد دروغ بود، قم اولین شهری است که ویروس را شناسایی کرد و متوجه خطر شد.

دکتر محبی ادامه داده است: برای اولین بار در قم ویروس را شناسایی کردیم و به وزارت بهداشت خبر دادیم و الا در شهرها بود و کسی خبر نداشت و در اصل باید مسئولین مدیون متخصصین شهر قم باشند.

کرونا یک واقعیت اجتماعی است

عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم معتقد است:  کرونا ویروس جسوری است و احتمالاً چند وقتی میهمان ناخواسته و ناخوانده‌ی ما خواهد بود. این بیماری بی‌گمان دگرگونی‌های اجتماعی‌ای را به همراه خواهد داشت، که اگر مدیریت نشوند ممکن است از خود ویروس خطرناک‌تر باشند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین محراب صادق نیا ادامه داده است: دوستی می‌گفت دیروز در یک پمپ‌بنزین در حکیمیه‌ی تهران، شاهد بوده است که چطور مردم به یک ماشین نمره ۱۶ که در حال سوخت‌گیری بوده است پرخاش می‌کرده‌اند که اینجا چه می‌کنی؟ مواجهه با این بیماری افزون بر کارهای درمانگری و بهداشتی، نیازمند یک مدیریت کلان‌تر و پروژه‌ای است. کرونا را باید به‌مثابه یک واقعیت اجتماعی دید.

صبوری مادر انقلاب

یکی از مدرسان و فعالان رسانه‌ای حوزه علمیه قم نیز در انتقاد به فشارهای اخیر به جامعه روحانیت و مراجع تقلید، نوشته است: قم مادر انقلاب است و به وظیفه مادری، بلا و زخم‌زبان و غیره را به جان خرید و باشهامت و صداقت اعلام کرد ویروس منحوس را شناسایی کرده تا همه مردم هوشیار شوند و جدیت در شناسایی‌ها صورت گیرد تا فرزندان وطن بیشتر گرفتار نشوند،

تکرار یک ادعای بی‌اساس

کاربر دیگری نیز با دلخوری از هجمه سنگین بر استان قم نوشته است: اصلاً بیایید از زاویه دیگری به این ماجرا نگاه کنیم؛ ما اهالی قم می‌پذیریم که منشأ ویروس کرونا شهر ما بوده، شما بیایید برای ما چگونگی‌اش را روشن کنید. یک حرف بی مبنا را آن‌قدر تکرار نکنید که دیگر کسی جرئت رد کردنش را نداشته باشد.

وی اضافه کرده است: اما مردم ایران! بدانید اگر ویروس کرونا به دلیل دقت عمل کادر درمانی شهر من در قم یافت شد، معنایش این نیست که قم منشأ ویروس بوده. معنایش این است که در شهرها و استان‌های دیگر  اهمال‌کاری شده و برای فرافکنی همگی قم را نشانه گرفته‌اند.

فعال رسانه‌ای دیگر قمی نیز مدعی شده است: نشانه‌های این ویروس تا چهارده روز خاموش است یعنی پروسه ورود ویروس حداقل برای یک ماه قبل از اولین اعلام ظهور آن بوده است.

وی ادامه داده است: مگر قم فرودگاه دارد که فرد حامل کرونا از آن وارد این استان شود، بهتر مسوولان است در این زمینه شفاف‌سازی کنند.

 یک ایران به دور قم

کاربر دیگری با انتشار یادداشت تفصیلی ابتدا به جایگاه و سابقه تاریخی قم از نظر دینی و انقلاب اسلامی پرداخته و نوشته است: شمنان انقلاب اسلامی چند دهه است که به انحاء مختلف سعی کرده اند حیثیت و شخصیت این شهر مقدس را ترور کنند.. اما قم به برکت حضور حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها و مسجد مقدس جمکران و به یمن حضور مراجع بزرگ تاریخ شیعه و به برکت انفاس مطهر روحانیت اصیل انقلابی و شهدای گرانقدر، انقلابی و عدالتخواه ماند.

روحانیت شیعه همواره در همه حادثه ها از جنگ گرفته تا سیل و زلزله و بیماری و ... یار و غمخوار توده های ملت و علمدار حرکت های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بوده است و ملت هم همیشه برای روحانیت اصیل و انقلابی جایگاهی ویژه قائل بوده است. جالب است بدانید آمار شهدای روحانی، ۱۲ برابر سایر اقشار جامعه است(به نسبت جمعیت، مقایسه با سایر اقشار دانشجو، معلم، کارمند، کارگر و ...).

حالا که جهان درگیر #کرونا ویروس شده که چین منشأ اصلی آن است و متأسفانه کشور ما نیز به این مسئله دچار شده است، برخی جریانات سیاسی در داخل و خارج از کشور به دروغ اعلام کرده اند که قم منشأ کرونا است و آن را بهانه ای برای خالی کردن عقده هایشان قرار داده اند... باید به دشمنان ایران و اسلام گفت که شما نخواهید توانست که قم را ترور کنید. یک ایران به دور قم، شهر کریمه اهل بیت (س) پروانه وار می چرخد و نقشه های شما نقش برآب است.

به نوشته این کاربر، کرونا اولین بار توسط پزشکان قمی تشخیص داده شد نه مرکزیت آن، بلکه به گفته سازمان بهداشت جهانی تاجر عربستانی از فرودگاه امام خمینی(ره) تهران عامل ویروس به ایران، تهران و سپس سرایت آن به قم و دیگر استان‌ها بوده است.

در ادامه واکنش فعالان و کاربران، مسوولان استان قم نیز به موج قم هراسی واکنش نشان دادند.

بهرام سرمست استاندار قم در انتقاد از قم هراسی ایجادشده به‌واسطه شیوع کرونا گفت: کشف اولین مورد ابتلا به کرونا در قم صورت گرفته است و این به معنای این نیست که شیوع این بیماری از قم صورت گرفته است.

وی تاکید کرد که کشف اولین مورد کرونا در قم به معنای منشاء شیوع در کشور نیست.

مدیرکل پدافند غیرعامل قم نیز با تاکید بر این که قم منشاء شیوع کرونا در کشور نیست، گفت: برخلاف شایعات مطرح شده در فضای مجازی، تا پیش از روز ۳۰ بهمن ماه هیچگونه مورد مثبتی کرونا در قم شناسایی نشده بوده است.

"مهدی متقیان" با بیان اینکه همزمان با شیوع بیماری کرونا در چین، آموزش های عمومی در قم آغاز شد گفت: با توجه به احتمال ورود این ویورس به ایران، اقدام های آموزشی و پیشگیرانه برای مقابله با این ویروس در دستور کار قم قرار گرفت.

وی گفت: دو هفته قبل از مثبت شدن اولین نمونه کرونا در قم، اقدام های پیشگیرانه و آموزشی در استان آغاز شد که برای بسیاری از ادارات قم نیز جای تعجب داشت.

مدیرکل پدافند غیرعامل قم با بیان اینکه کشف اولین مورد کرونا در قم به معنای منشاء شیوع در کشور نیست، افزود: در واقع سرعت عمل و تیزبینی کادر درمانی قم در پیگیری تست ۲ مورد مشکوک در قم موجب شد تا با شناسایی سریع، مانع از شیوع گسترده تر این بیماری در کشور شود.

برغم این پاسخ ها و واکنش ها، موج قم هراسی در حالی همچنان توسط عده‌ای دنبال می شود که چندی پیش "سعید نمکی" وزیر بهداشت به‌صراحت در جمع خبرنگاران بیان کرده بود که به چیزی به‌عنوان قرنطینه شهرها اعتقاد نداریم و این روش را علمی نمی‌دانیم.

وی تاکید کرده است که مثال عینی علمی نبودن قرنطینه کلی شهر "ووهان" چین است که به به‌رغم قرنطینه آن، ویروس به بقیه شهرهای این کشور سرایت کرده است.

با این حال برغم وجود انتقاداتی در خصوص نحوه مواجهه و مدیریت موضوع کرونا در قم و کشور  اینجا و آنجا مطرح می شود، ریچارد برنان رئیس هیات اعزامی سازمان جهانی بهداشت در سفر اخیر به قم نیز از مدیریت بحران کرونا در کشور و قم قدردانی کرد و در خصوص قم نیز گفت که این استان در زمینه مبارزه با ویروس کرونا تلاش‌های جدی انجام داده است.

نفی قم هراسی به معنای انکار کاستی‌ها و ضعف‌ها نیست

در همین چارچوب یک فعال رسانه ای به خبرنگار ایرنا گفت که نگرانی های بجا درباره قم هراسی های بی منطق و اغراق شده در برخی محافل و شبکه های اجتماعی به معنای نادیده گرفتن کاستی ها، ضعف ها و یا کم و کیف مدیریت بحران در قم و کشور نیست و این بحث مستقل و حتی ضروری است که باید از سوی کارشناسان،‌ دست اندرکاران و رسانه ها دنبال شود و اگر نهاد یا مسوولی در قم یا کشور در این زمینه کوتاهی کرده است، حتما باید مورد رسیدگی و برخورد قرار گیرد. 

به گفته وی، مردم باید بدانند تبعات قم هراسی، به قم و موضوع کرونا محدود نمی ماند و در واقع تکه ای از پازل تخریب همه جانبه کشور و سرمایه های ملی و وحدت و همبستگی اجتماعی و ایجاد تفرقه و دشمنی میان فرزندان این سرزمین است که بعضا در پوشش نقدهای دلسوزانه نیز دنبال می شود اما مردم و رسانه ها باید میان این دو بخش تفکیک قائل شوند و ضمن ادامه نقد و مطالبه گری از مسوولان، مراقب موج های تخریبی و تفرقه آمیز آن نیز باشند. 

وی افزود: مسلم است که ایجاد تفرقه و کم‌رنگ کردن انسجام ملی خطر بزرگی برای کشور و در این شرایط نباید با دامن زدن به برخی مسائل واهی که قطعیتی نسبت به آن‌ها شکل نگرفته است، بحران ها را تشدید کرد. 

کیانوش جهانپور رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت روز دوشنبه درباره آخرین آمار ابتلای قطعی و فوت ناشی از ویروس کرونا در کشور بیان کرد: از ظهر دیروز تا امروز و بر اساس نتایج آزمایشگاهی، ۵۹۵ مورد بیمار جدید مبتلا به کووید ۱۹ در کشور شناسایی شد و کل مبتلایان به این بیماری در کشور به ۷۱۶۱ نفر افزایش یافت.

وی ادامه داد: خوشبختانه تا کنون دو هزار و ۳۹۴ نفر از بیماران مبتلا به کووید ۱۹ بهبود یافته و ترخیص شده‌اند.

جهانپور گفت: متاسفانه در طول ۲۴ ساعت گذشته، ۴۳ نفر از مبتلایان جدید کووید ۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جان باختگان این بیماری در کشور به ۲۳۷ مورد رسید.

مردم باید مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی را جدی بگیرند؛ استفاده از ماسک، پرهیز از روبوسی و دست دادن و سایر مواردی که در این خصوص توصیه‌شده، بیش‌ازپیش مورد تاکید کارشناسان است.

شهروندان قمی برای طرح هرگونه پرسش در مورد ویروس کرونا می‌توانند با شماره تلفن‌های ۳۶۶۲۰۰۲۳، ۳۶۶۲۰۹۹۹، ۳۶۷۰۶۰۳۰ و ۳۶۷۰۴۳۶۸ (با پیش‌شماره ۰۲۵) تماس بگیرند و یا برای کسب آخرین اخبار از دانشگاه علوم پزشکی قم به کانال آن به نشانی webdaqom@ در فضای مجازی (پیام‌رسان‌های ایتا و تلگرام) و یا تارنمای آن به نشانی ایترنتی www.muq.ac.ir مراجعه کنند./