نیویورک تایمز: زنان عربستان همچنان محروم از آزادی های اجتماعی

در این گزارش به قلم "ویوین یی" آمده است:
زنان عربستان همچنان در حصار تنگ نظری های جامعه محافظه کار عربستان اند.
چند سالی است که جامعه این کشور شاهد تغییر و تحولی اساسی بوده که در تاریخ این پادشاهی محافظه کار بی سابقه بوده است اما زنان عربستان همچنان برای بهره مند شدن از تحولات امید بخش با یک چالش بزرگتر  ‌"متقاعد کردن خانواده به انطباق خود با این فضای جدید" دست به گریبانند.
عربستان در نگاه غرب، همواره کشوری است که نوعی قرائت فوق محافظه کار از اسلام بر آن حاکم است.

حقوق بشر بطور گسترده در آن نقض می شود به خصوص حقوق زنان. زن در این جامعه مورد ستم مضاعف قرار دارد. همچنین کشوری نگریسته می شود که زنان سرخورده از سلب حقوق بنیادین خود چاره ای جز فرار از کشور نمی یابند.
اما از روزی که "محمد بن سلمان" ولیعهد جوان و حاکم بالفعل عربستان بر مسند قدرت نشسته، این تصویر به طرز چشمگیری متحول شده است.
از سال ۲۰۱۵ که قدرت در پادشاهی عملا" بدست بن سلمان افتاده است، زنان سعودی از حقوق بی سابقه ای برخوردار شده اند. نمونه آن اعطای حق رانندگی، حق مسافرت کردن بدون اجازه یک سرپرست مرد به زنان و... است.
کیفیت تحول زیست زنان در جامعه محافظه کار عربستان در این چند سال اخیر به گونه مشهودی دگرگون شده است.
امروز در کشور عربستان به ویژه در شهرهای بزرگ زنانی را مشاهده می کنیم که آزادانه می توانند در مجامع عمومی معاشرت داشته باشند.  
اما در همین جامعه با وجود آنکه قانون از حقوق زنان دفاع می کند، ‌مردان غالبا" جلوی اعطای این حقوق می ایستند. پدر، برادر، همسر و فرزند پسر که سرپرست قانونی زنان به حساب می آیند؛ معمولا موافق اعطای آزادی های بیشتر به زنان نیستند.

بن سلمان وعده داده است که سیستم حق سرپرستی مردان بر زنان خویشاوند را منسوخ خواهد کرد. اما هنوز در جامعه عربستان، "زن" از نظر فقهی یک "صغیر" به حساب می آید و سرپرستی اش برعهده یک مرد است و در تامین معاش و در بسیاری از شئونات زندگی از خود استقلال عمل ندارد.
در عربستان سیستم نظرسنجی عمومی وجود ندارد و در نتیجه می توان بازخورد جامعه را در مورد تحولات چشمگیری که در وضعیت زنان کشور در حال شکل گیری است جویا شد.
براساس تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۸، مقاومت در برابر موج بی سابقه آزادی های زنان، بیشتر از آنکه ناشی از تفکر شخصی افراد باشد، عمدتا ناشی از ملاحظات اجتماعی است. خانواده های بشدت مذهبی بیش از آنکه خودشان مخالف حضور قوی زن در جامعه باشند، غالبا از آن می ترسند که جامعه حضور قوی زن در بیرون از خانه را یک لکه ننگ برای خانواده به حساب بیاورد.

این تحقیقات نشان داد که امروز بیشتر مردان عربستانی مخالفتی با کار کردن زنان در بیرون از خانه ندارند اما چون نمی دانند بازخورد آن از نگاه سایر مردان جامعه چیست از تن دادن به آن پرهیز می کنند. اگر اطلاع رسانی دقیق انجام و مشخص شود که بیشتر مردان جامعه عربستان امروز موافق فعالیت اجتماعی زنان هستند، این می تواند به اشتغال بیشتر زنان عربستانی کمک کند.

یک مشکل اساسی دیگر این است که شاهزاده "محمد" در عرصه بین الملل یک رهبر بی ثبات و جنجال برانگیز است. او در این ماه دست کم چهار تن از اعضاء خاندان سلطنتی را بازداشت کرد. بن سلمان در حوزه انرژی نیز تصمیمی عجیب گرفت و وارد یک جنگ قیمت شد که بازار جهانی نفت را به لرزه درآورد.

در سیاست داخلی، ولیعهد عربستان به جدّ مصمم و پیگیر است که دستور کار تحولات اجتماعی خود را تمام و کمال اجرا کند.
با این وجود در همین جامعه بشدت محافظه کار عربستان، بسیاری نیز هستند که تغییر و تحولاتی که ولیعهد جوان در کشور ایجاد کرده است را ناکافی می دانند.
شهروندانی که به خارج از کشور سفر کرده و یا از طریق فضای مجازی با جهان خارج ارتباط دارند، این تحولات را ناکافی می دانند و طالب آزادی های بیشتری هستند.
اما آنچه که هنوز مانعی جدی بر سر راه دست یابی زنان عربستانی به حقوق حقه انسانی و اجتماعی آنهاست، شکاف عمیق میان خانواده های سنتی محافظه کار و خانواده های معتدل و مداراپیشه است‌.

۲۰۲۳