سالگرد این قیام مردم مسلمان افغانستان علیه حکومت کمونیستی وقت و دست نشانده اتحاد جماهیر شوروی (سابق) که به اعتقاد بسیاری از صاحب نظرانی سیاسی معاصر متاثر از پیروزی انقلاب اسلامی و تحولات سیاسی سال ۵۷ ایران بود، به مدت ۴۰ سال هر سال با شکوه خاص پاس داشته شده و می شود.
اما این جشن های فراگیر، این بار به ویژه در مرکز آن در هرات از بیم گسترش احتمالی ویروس مرگبار کرونا همچون هر سال با حضور اقشار مختلف مردم برگزار نمی شود و دولت این کشور امسال به تجلیل از آن به صورت غیر حضوری و صرفا از طریق شبکه های تلویزیونی و رادیویی بسنده کرده است.
البته این جشن ها در هرات و یا افغانستان به مدت ۱۴ سال به صورت امروزی آن برگزار نمی شد اما بعد از ۱۴ سال بود که همه ساله هزاران نفر از مردم این کشور به ویژه هرات در ۲۴ اسفند در منطقه‌ای موسوم به "دشت شهدا" واقع در شمال هرات که محل گورهای دستجمعی شهدای این روز ملی افغان ها است، گرد هم می‌آیند و از این روز تجلیل می‌کنند.
البته بازارها مدارس و ادارات دولتی هرات در این روز تعطیل می شوند.
این جشن ملی و مردمی افغانستان در واقع به مناسب پیروزی "قیام ۲۴ حوت (اسفند) معروف است و در سال ۱۳۵۷ علیه حکومت وقت به رهبری "نور محمد ترکی" از هرات شروع شده بود که البته همین شهر نیز بعدها و به سبب شهادت حدود ۲۶ هزار نفر از شهورندان آن از سوی مجاهدین افغانی به "شهر خون و قیام" نامگذاری شد.
چون در این قیام مردمی که تا ۵ روز به طول انجامید نیمی از مراکز دولتی شهر تخریب شدند و نور محمد تر کی رئیس جمهور مستبد وقت افغانستان با شقاوت تمام از نیروهای هوایی شوروی برای سرکوبی قیام‌کنندکان بهره برده بود.
در واقع این قیام نخستین قیام عمومی مردم در افغانستان در برابر رژیم کودتایی”خلق”/پرچم و حامیان شوروی آن بود. همواره ارقام کشته شدگان این قیام مورد بحث بوده و بانیان و بازماندگان این خیزش مدعی اند که حداقل ۲۴ و حداکثر ۲۶ هزار نفر در این خیزش مردمی کشته شده بودند. اما عده‌ای نیز ارقام ارائه شده کشته شدگان این قیام را رد می‌کنند.
با روی کار آمدن رژیم کودتایی ”خلق”/پرچم در سال ۱۳۵۷، با پشتیبانیی اتحاد جماهیر شوروی (سابق) که خونین‌ترین تصفیه‌هایی نظاممند را با سرکوب‌هایی همراه با اهانت به مردم به دنبال داشت; مردم این کشور را سخت در برابر این رژیم و حامیان شوروی ای آن بر انگیخت.
شماری از مردم در ولسوالی های غوریان و زنده جان هرات در ۱۸ و ۱۹ اسفند سال ۱۳۵۷ خیزش‌هایی را در برابر رژیم مذکور که رهبری اش در آن مقطع با نور محمد ترکی بود، براه انداختند. خیزش قیام کنندگان ولسوالی های "غوریان" و "زنده جان" هرات به دیگر مناطق هرات نیز سرایت کرد.
بدین ترتیب در صبحگاه پنجشنبه بیست و چهارم ماه حوت (اسفند) سال ۱۳۵۷ مردم از روستاها و شهرستان ها به شهر هرات سرازیر شده و تظاهرات بزرگ را در رد کامل رژیم ”خلق”/پرچم به راه انداختند.
رژیم با توسل به نیروهای مسلح (زمینی و حتی هوایی) و عوامل مسلحش در صدد سرکوب مردم بر آمد و با وجود وارد ساختن تلفات سنگین به مردم خود هم متقبل تلفات و خساراتی در برابر مردمی شد که سخت خشمگین بودند و سلاحی هم نداشتند.
سر انجام با طلوع سپیده دم ۲۵ اسفند صدای "الله اکبر" شهر وارد دومین روز نبرد خونین مردم با رژیم وابسته‌ای ”خلق”/پرچم شد. مردم از چهار دروازه شهر، درب قندهار، درب خوش، درب عراق و درب ملک به شهر سرازیر شدند و بخش‌هایی از شهر هرات را تصرف کردند، خبر قیام مردم شهر و اخبار برخی از تحرکات در شهرستان به گوش مردم به ویژه در شهرستان های اطراف رسید.
در این روز نظامیان بسوی مردم آتش گشودند که تعداد زیادی از قیام کنندگان کشته شدند. تعدادی از رهبران آنها هم تصمیم گرفتند تا کنترل رادیو هرات را بدست گیرند، اما موفق نشدند. رادیو هرات در حال پخش برنامه‌های میهنی بود و هر لحظه از شکست قیام خبر می‌داد.
روز یکشنبه ۲۶ اسفند ۱۳۵۷ درحالیکه مردم به قیام شان ادامه می‌دادند، افسران تیپ ۱۷ هرات به مردم پیوستند. این افراد انبار سلاح را باز کرده و جنگ‌افزار و مهمات موجود را بین قیام کنندگان تقسیم کردند و سپس همراه با فرماندهان قیام کنندگان مردمی به پایگاه‌های مقاومت دولت حمله ور شدند و بدین ترتیب قیام به خیزش نظامی نیز تبدیل شد.
روز بعد دوشنبه ۲۷ اسفند قیام به نقطه اوج خود رسید و در روزهای ۲۹ و ۳۰ اسفند نیز بین نیروهای نظامی فرقه که از مردم حمایت می‌کردند و قوای تازه وارد حکومتی از قندهار جنگ‌های سنگینی سرگرفت و با فشار حملات هوایی که از خاک شوروی و فرودگاه صورت می‌گرفت، سرانجام مقاومت قیام فرقه ۱۷ خاتمه یافت و قیام کنندگان منطقه را ترک کردند.
رهبران جهادی افغانستان بر این عقیده‌اند که قیام ۲۴ حوت هرات، سرآغاز قیام‌های دیگر در افغانستان بوده‌است. عده‌ای قیام ۲۴ حوت را مبنای فروپاشی شوروی سابق عنوان می‌کنند. پس از این قیام جنگ‌های وسیعی سراسر افغانستان را فرا گرفت، میلیون‌ها انسان کشته، معلول یا پناهنده شدند .
نظر شما