او گرچه در دوره خدمت خود مسئولیت‌های متعددی از جمله سفارت در کویت، عراق و پاکستان و نمایندگی ایران را در سازمان ملل متحد در نیویورک و ژنو تجربه کرده بود اما زندگی حرفه‌ای او در مقام ریاست اداره نهم با دو حادثه بزرگ تلخ و شیرین در تاریخ معاصر ایران پیوند خورده است؛ نخست مسئله جدایی بحرین و دیگر بازپس‌گیری جزایر سه‌گانه از سوی ایران. در هر دوی این وقایع، زنده‌یاد زندفرد نقش مستقیمی در مذاکرات میان طرف‌های درگیر، به‌خصوص بریتانیا ایفاء کرد.
آشنایی من با ایشان بر سر موضوع بحرین و مطالعه در این حوزه بود. زنده‌یاد زندفرد خود در کتابی با عنوان «یادی از آن استان آشنای گمشده» مفصل به موضوع بحرین پرداخته و شرح ماجرای تجزیه بحرین و مذاکرات آن را نگاشته است؛ همچنین در گرماگرم تلاش‌های وزیر خارجه وقت - اردشیر زاهدی - برای اعاده حاکمیت ایران بر بحرین که مورد قبول محمدرضاشاه قرار نگرفت، کتابچه‌ای حاوی ادله و مستندات مالکیت ایران بر این سرزمین، زیر نظر او تهیه شد که از قضا مورد استناد فراکسیون پارلمانی حزب پان‌ایرانیست در استیضاح دولت هویدا قرار گرفت. با وجود این، مرحوم زندفرد هرگز از صحبت دوباره درباره آن ماجرا سر باز نزد. در آخرین مورد درست چندماه پیش از درگذشتش از او درخواست کردم روبه‌روی دوربین نشسته و درباره بحرین به پرسش‌های تازه‌ای پاسخ دهد. با وجود کهولت سن و ضعف بنیه و البته به شرط کوتاهی زمان گفت‌وگو، این درخواست را اجابت کرده و در نهایت در روز موعود شوق، حوصله و دقت نظری که همواره در منش ایشان دیده می‌شد، موجب شد گفتگوی طولانی و مفصلی انجام شود؛ گفت‌وگویی که بخش‌هایی از آن به زودی در مستندی درباره جدایی بحرین که در مرکز مستند حوزه هنری مراحل پایانی ساخت را می‌گذراند، منتشر خواهد شد.
آنچه از گفت‌وگوهای متعدد خصوصی و رسانه‌ای با فریدون زندفرد، در طول سال‌های آشنایی دستگیر من شد، پی‌بردن به سه ویژگی برجسته ایشان در مواجهه با مسائل بود که بارزترین نمود خود را زمانی می‌یافت که سخن از بحرین و جدایی آن از مام میهن بود؛ زمانی که سخن از این واقعه تلخ می‌رفت از یک سو به‌وضوح می‌شد افسوس و اندوه ناشی از حس عمیق میهن‌دوستی و آرمان‌گرایی ملی را در نم اشک چشمان و لرزش صدایش دریافت و در عین حال در برابر سخت‌ترین پرسش‌ها منش محتاط، خردمندانه و آرام یک دیپلمات را همچنان مشاهده کرد؛ و در نهایت تأکیدش بر لزوم پرسش‌گری پیوسته از سوی پژوهشگران درباره این ماجرای حسرت‌بار تاریخ معاصر و پرداختن به امروز و آینده سرزمین بحرین جالب توجه بود.
نظر شما