کرونا و پایان استیلای دلار بر اقتصاد جهانی

ضربه سخت

برغم آنکه دولت ترامپ برای مقابله با حرکت شتابنده کرونا و اثرات آن بر اقتصاد کشور یک محرک ملی ۲ تریلیون دلاری تصویب کرد اما این امر به چشم انداز تاریک اقتصاد آمریکا نوری نتابیده است.  

بر اساس آخرین آمارها از آمریکا، تعداد مبتلایان به کرونا با شیب تند در حال افزایش است و  از مرز ۲۸۰ هزار نفر عبور کرده و جان بیش از ۷ هزار و ۴۰۰ شهروند آمریکایی را نیز گرفته است که این آمار بالاترین تعداد در میان کشورهای جهان را شامل می شود و براساس پیش بینی ها این روند صعودی تا پایان آوریل ادامه خواهد داشت و درحالی که هنوز اثرات واقعی کرونا بر اقتصاد جهان ظاهر نشده، گزارش ها حاکی از آن است که بزرگترین اقتصاد جهان یعنی آمریکا به شدت درحال آسیب دیدن است ، بطوری که آخر هفته گذشته ۶/۶ میلیون آمریکایی در اولین هفته دریافت مزایای بیکاری ثبت نام کردند و مستند به گزارش رسانه های آمریکایی،‌ کارفرماها همچنان در حال اخراج کارگران خود هستند.

بانک مورگان استنلی نیز پیش بینی کرده بحران کرونا ضربه ای به مراتب سنگین تر از بحران ۱۹۴۶ به آمریکا خواهد زد و گفته می شود با سقوط تولید ناخالص داخلی در سه ماهه دوم سالجاری میلادی تا ۳۸ درصد، نرخ بیکاری در فصل بهار به بالاترین میزان یعنی ۱۵.۷درصد می رسد و بیش از ۲۱ میلیون شغل حذف خواهد شد، این درحالی است که تا همین حالا هم اقتصاد آمریکا قبل از بسته شدن بازار کسب و کار در ماه مارس بیش از ۷۰۰ هزار شغل ر ا از دست داده است.

بروز این ناپایداری در اقتصاد آسیب پذیر آمریکا، نرخ برابری دلار آمریکا را در فاصله ۲۲ تا ۳۱ مارس بیش از ۲.۵ درصد در مقابل یورو تضعیف کرد تا شکنندگی دلار را بیش از پیش در نیم قرن گذشته به رخ بکشد.

کارشناسان اقتصادی ابراز عقیده کرده اند که این روند نزولی در هفته های آینده ادامه خواهد یافت تا جایی که از افزایش نرخ بیکاری در آمریکا رونمایی کند.

البته کرونای جدید قطعا به غیر از آمریکا بر اقتصاد تمامی کشورها ، اعم از اروپایی و آسیایی اثرات شدید خود را خواهد گذاشت، اما به نظر نمی رسد بزرگی آن به ضربه ای برسد که به اقتصاد آمریکا وارد خواهد کرد.

جنگ نفت/ آیا عربستان ضربه خواهد زد؟

اقتصاد آمریکا در شرایط حاضر صرفا در معرض تهدید کرونا نیست، بلکه بازی متحد قدیمی اش در بازار نفت و کاهش قیمت ها در هفته گذشته تا مرز ۳۰ دلار نیز بر پیچیدگی اوضاع افزوده است.

فشار به اقتصاد آمریکا به دلیل بازی بد سعودی ها در بازار و به تبع آن کاهش قیمت نفت در روزهای گذشته به حدی بود که شماری از اعضای مجلس سنای آمریکا سفیر عربستان در واشنگتن را بخاطر جنگ قیمت‌ نفت بین عربستان و روسیه مورد عتاب قرار داده و تهدید کردند که در صورت ادامه این رویه ، گزینه تغییر در روابط واشنگتن با ریاض را پی خواهند گرفت.

سایت خبری العهد ۱۲ فروردین اعلام کرد که سناتور "تد کروز" گفته که وی و ۱۲عضو مجلس سنا در پیامی به عربستان، از طریق ریما بنت بندر  سفیر این کشور در واشنگتن، ریاض را بخاطر سوءاستفاده از بحران ویروس کرونا از طریق بازی با قیمت‌های نفت در قالب اختلافات با روسیه سرزنش و تهدید کرده اند. آنها اعتقاد دارند بازی با قیمت‌ نفت باعث زیان تولیدکنندگان نفت شیل آمریکایی و خارج شدن آنها از بازار شده است.

البته سعودی ها در ضربه زدن به متحد و برادر بزرگ سنتی خود آمریکایی ها سابقه قبلی هم دارند، بطوری که علاوه بر نقشی که در انهدام برج های دو قلوی نیویورک در سال ۲۰۰۱ میلادی داشتند، سالها سلاح های آمریکایی را در اختیار القاعده به عنوان یک گروه تروریستی قرار می دادند.

گزارشگران سی‌ان‌ان در جریان یک تحقیق در سال گذشته به مدارکی دست یافتند که نشان می دهد برخی از تسلیحات خریداری شده از سوی سعودی ها  تحویل شبه‌ نظامیان (گروه تروریستی) القاعده شده و آنها نیز از تکنولوژی‌های حساس آمریکایی برای هدف قرار دادن نیروهای آمریکایی در مناطق درگیری استفاده می‌کنند.

این گزارش که در فوریه ۲۰۱۹ تقریبا اندکی بیش از یک سال پیش تهیه شده ، تاکید دارد که عربستان سعودی و شرکای ائتلافی‌اش تسلیحات ساخت آمریکا را به تروریست های القاعده، تندروهای سلفی و دیگر گروه‌های ستیزه‌جو در یمن منتقل کرده‌اند و این اقدام تخلف از توافق با آمریکا بوده است.

از همین رو احتمال اینکه این متحد نه چندان قابل اعتماد با بازی خارج از قاعده برادر بزرگتر در بازار نفت به او ضربه بزند ، از نگاه آمریکایی ها دور نیست.

کاهش قیمت در بازار جهانی در حالی که صنعت نفت آمریکا سرمایهگذاری بزرگی بر روی نفت شیل انجام داده ، می تواند به فروپاشی اقتصاد آمریکا و در نتیجه آن فروپاشی دلار در اقتصاد جهانی کمک کند.

پیامدهای اجتناب ناپذیر

در چنین شرایطی که اقتصاد جهانی با آن روبه روست، چند اتفاق در بازارهای مالی و پولی جهان اجتناب ناپذیر است؛

بحران اقتصادی بزرگ حاصل از اثرات کرونا در آمریکا به سقوط ارزش دلار در مرحله اول خواهد انجامید ؛ البته کارشناسان معتقدند که اگر روند مقابله با کرونا خارج از سیاست های ناپایدار و تصمیمات پیش بینی نشده ترامپ ، برنامه ریزی و هدایت شود، احتمال توقف سیر نزولی ارزش دلار وجود دارد که البته با این تیمی که در کاخ سفید جا خوش کرده اند، بعید به نظر می رسد.

اما در مرحله بعد و در صورتی که آمریکایی ها نتوانند خود را  جمع کنند، حتی فروپاشی هژمونی دلار بر اقتصاد جهانی را هم در پی خواهد داشت؛ این موضوعی است که همین حالا هم بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان آن را خیلی دور از دسترس نمی دانند.