پس از شیوع کرونا در اواخر بهمن ماه سال گذشته (نیمه دوم فوریه) در منطقه خاورمیانه دولت‌ها برای جلوگیری از ورود این ویروس تمهیداتی را از جمله توقف پروازها و بستن مرزهای زمینی اتخاذ کردند و رفت و آمدهای دیپلماتیک نیز به حداقل رسید و اکنون تحولات در زمان همه گیری کرونا طوری رقم خورده است که نگرانی ها و آینده مبهمی را برای ادامه روابط نزدیک کشورها با یکدیگر به وجود آورده است.
مهران کامروا استاد دانشگاه جرج تاون در قطر معتقد است که فعلا نمی‌توان صحبتی از همکاری‌های عمیق منطقه ای یا روابط دو جانبه به میان آورد.
وی با اشاره به افزایش تعداد مبتلایان به کرونا و فوتی‌های ناشی از آن، گفت: هنوز این بیماری در حال رشد است و نمی‌شود پیش بینی کرد که روابط بین کشورهای منطقه چطور خواهد شد، ولی اگر به منطقه خاورمیانه یا مناطق دیگر مثل اروپا نگاه کنیم؛ از وقتی ویروس شیوع پیدا کرده است حاکمان کشورهای مختلف چه دموکراتیک و چه غیر دموکراتیک، همگی مرزهای خود را بسته اند و برخی نیز اجازه پرواز به هواپیمایی های دیگر را نمی‌دهند.
کامروا با توصیف اینکه شیوع کرونا روابط را کمی مشکل تر کرده، گفت که این ویروس تا حالا عواقب خوبی برای همکاری منطقه‌ای نداشته است.
مدیر مرکز مطالعات منطقه و بین‌الملل دانشگاه جرج تاون در قطر در پاسخ به اینکه تاثیرات کرونا بر روابط کشورهای منطقه خاورمیانه چه خواهد بود؟، ادامه داد: خیلی مشکل می توان وضع منطقه را پیش بینی کرد، فعلا برای یک یا دو سال آینده شرایط به حالت عادی برنمی‌گردد و تغییری در روابط شکل نخواهد گرفت و همچنین رهبران به کشورهای دیگر سفر نمی‌کنند و ملاقات نخواهند داشت.
وی بیان کرد: روابط تجاری و گردشگری نیز فعلا برقرار نخواهد شد و تنها رابطه در سطح مهاجرت کارگران هست که مدیریت آن بسیار آسان تر از مهاجرت طبقه‌های اجتماعی دیگر است، بنابراین فعلا نمی‌توان صحبتی از همکاری های عمیق بین کشورهای منطقه یا روابط دو جانبه به میان آورد.
نگرانی‌های امنیتی در خاورمیانه
با وجود اعمال محدودیت‌های رفت و آمد و توقف پرواز میان کشورها، فعلا تبادل کمک‌های بشردوستانه بین کشورها جریان دارد، اما در این خصوص باید به دو نکته توجه کرد اول اینکه این تبادل کمک ها تا جایی ادامه خواهد یافت که کشورهای ارائه کننده کمک ها خود نیازمند کمک نشده اند و دوم اینکه بروز سرقت محموله‌های کمکی توسط برخی کشورها در اروپا و آمریکا (بطور مثال تاجران ایالات متحده سفارش ماسک‌هایی که فرانسه به چین داده بود را در فرودگاه خریداری کردند یا در اروپا جمهوری چک محموله ارسالی چین برای ایتالیا را مصادره کرد) این نگرانی را ایجاد کرده است که نمونه این اتفاقات نه تنها جریان کمک رسانی به کشورهای نیازمند را قطع کند، بلکه در مناطق دیگر از جمله خاورمیانه باعث افزایش تنش ها شود.
کامروا در این باره اظهار داشت: "نمی‌توان تصمیمات و اقدامات رهبران کشورهای دنیا را پیش بینی کرد. هر دولتی تمهیدات متفاوتی در مدیریت بحران دارد و دولت ها سیاست‌های متفاوتی اتخاذ می کنند. تا حدی می توان گفت رهبریت هر کشوری مجموعه ای از رفتار ها و اخلاق هایی را بروز می دهد که در سلسله مراتب سیستم پیدا می شود. همانطور که می‌بینیم اخلاق و شخصیت مخصوصی که دونالد ترامپ (رئیس جمهوری آمریکا) دارد در سطوح مختلف نظام امریکا می توان دید. همانطور که مشاهده می شود در چند مورد ماسک ها و دستگاه های تنفس مصنوعی خریداری شده توسط دیگر کشورها را به نفع خود مصادره کرده است."
به گفته وی، کشورهایی مثل عربستان و قطر سعی می کنند به طرق قانونی به احتیاجات خود دستیابی داشته باشند، اما مشخص نیست تا چه حد این روند ادامه داشته باشد.
این استاد دانشگاه جرج تاون در قطر با اشاره به اینکه تصمیمات بستگی به رهبری کشورها دارد، افزود: کشوری مثل قطر که سعی کرده رفتار اخلاقی در عرصه بین المللی داشته باشد، به کارهایی که از لحاظ بین‌المللی قانونی بودن آن مشخص نیست و حتی شاید غیر قانونی باشد دست نمی‌زند ولی خوب از فردی مثل (بنیامین) نتانیاهو (نخست وزیر رژیم صهیونیستی) و افرادی که برای نتانیاهو کار می کنند یا از او الهام می گیرند دست زدن به هر کاری بعید نیست.
مقامات رژیم صهیونیستی روز ۱۹ مارس (۲۹ اسفند ۹۸) از واردات ۱۰۰ هزار کیت آزمایش کرونا توسط موساد و آژانس‌های امنیتی به فلسطین اشغالی از کشورهای خلیج فارس خبر دادند، همچنین گفته می شود موساد برخی تجهیزات پزشکی دیگر را نیز وارد کرده است. نفتالی بنت وزیر جنگ اسرائیل در پاسخ به این پرسش که « آیا موساد دست به سرقت زده؟» گفت: قطعا به این سوال پاسخ نخواهم داد. اما همه ما با بی‌رحمی و البته جدیت و هوشمندی تلاش می‌کنیم.
کامروا در نتیجه گیری خود گفت: شاید با مرحله‌ای مواجه شویم که کشورهای منطقه به نتیجه برسند که تنها راه مبارزه موثر با ویروس کرونا همکاری است، ولی فعلا به آن مقطع نرسیده ایم و کشورها اولین اقدام را بستن مرزها و منع تردد دانسته اند و به نظر اوضاع مثبت نخواهد بود.
نظر شما