زندگی با کرونا؛ توقف یا حرکت

مقابله با کرونا از روز گذشته (شنبه ۲۳ فرودین) وارد مرحله جدیدی شده و طرح فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی در سراسر کشور بجز استان تهران آغاز شده است؛ مرحله‌ای که علاوه بر تاکید بر اصول بهداشتی و ضرورت حفظ جان و سلامت مردم، مشاغل کم‌خطر فعالیت خود را بر اساس ضوابط و مقررات ستاد ملی مبارزه با کرونا به شکل تدریجی آغاز می‌کنند.

رییس جمهوری چهارمین هفته فروردین را آغاز مرحله سخت مبارزه با کرونا عنوان کرده است. در این مقطع علاوه بر رعایت سختگیرانه پروتکل‌های بهداشتی در سطح جامعه، باید آرام آرام چرخ اقتصاد کشور در بخش‌های مختلف، فعالیت‌های خود را برای عبور از بحران ناشی از این بیماری آغاز کنند تا در ماه‌های آینده معیشت و نیازمندی‌های روزمره مردم دچار مشکل و کمبود نشود.

دولت در دو ماه اخیر تلاش کرده است اقدامات لازم برای مقابله با کرونا و ابعاد و آثار آن را بر اساس نظرات کارشناسان و متخصصان حوزه‌های مختلف بهداشت و سلامت اقتصاد و صنعت اولویت بندی کرده و اداره امور را پیش ببرد. همانطور که بارها مقامات عالی کشور بویژه رییس جمهوری تاکید کرده‌اند اولویت اصلی و اساسی حفظ سلامت مردم بوده و در صورت تضاد بین اولویت‌های چندگانه سلامت مردم ارجح بوده است.

واقعیت این است که کووید - ۱۹ پدیده جدیدی است و دولت‌های مختلف در دنیا در مبارزه با آن در حال آزمون و خطا هستند. با این حال هنوز چشم انداز و تصویر روشنی از زمان اتمام این تهدید جهانی پیش رو دیده نمی‌شود بر همین اساس اکنون این دغدغه مهم پیش روی دولت‌های مختلف مطرح است که چگونه بتوانند ضمن حفظ سلامت شهروندان اقتصاد و معیشت آنها را هم تامین کنند. این را هم نباید فراموش کرد که هر کشوری دارای شرایط منحصر به فرد خود بوده و مقدورات و محضورات کشورها در این زمینه باید مد نظر قرار گیرد. همین امر مد نظر دولت در مقطع کنونی مبارزه با کرونا بوده است.

در واقع در حالی که در هفته‌های نخست مواجهه با کرونا،  تصمیم‌گیری‌ها بیشتر بهداشت محور و متمرکز بر دستورالعمل‌های محدودیت ساز و کنترلی همچون ماندن در خانه، تعطیلی فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی برای قطع زنجیره انتقال کرونا بود، در این مقطع دولت‌ها به دنبال حفظ و تامین توامان سلامت و معیشت شهروندان هستند.

در کشورمان نیز مشورت‌های رییس جمهوری با فعالان اقتصادی، بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت صمت، راه و شهرسازی و کار، منعکس کننده رویکرد دولت برای مقابله با کرونا است و هدف این است که در کنار حفظ سلامت شهروندان، اقتصاد کشور هم  حرکت طبیعی خود را آغاز کند تا مشکلات در تامین نیازها و معیشت مردم به حداقل برسد.

رییس جمهوری در دو هفته اخیر علاوه بر گزارش‌گیری‌های روزانه از روند عملیات درمانی و مبارزه با کرونا از وزیر بهداشت، مراکز درمانی و استانداران، جلسات بیشتری با مردان اقتصادی کابینه برگزار کرد که منجر به تصمیمات اقتصادی مهمتر و پررنگ‌تر شد. بسته‌های حمایتی از صنایع آسیب دیده، ارائه وام‌ها و تسهیلات ارزان قیمت به واحدهای تولیدی، توجه به طرح‌های بزرگ، راه اندازی کارگاه‌های تولید و صنعت در سراسر کشور و جلوگیری از توقف کامل کار و تلاش در کشور در اولویت همزمان با حفظ سلامت مردم قرار گرفت.

روحانی این بار ارزش «تلاشگران تولید» را با «مدافعان سلامت» همتراز ستود و علاوه بر قدردانی از کادر درمان کشور، توجه جامعه را به یک ضرورت بسیار مهم و اهمیت کار صنعتگران، تولیدکنندگان، مهندسان، کارگران و معلمان در کشور برای عبور از بحران و کار مضاعف پس از آن، جلب کرد.

فرایند شروع کار و اشتغال البته بی‌محابا نیست. دولت رسته‌های شغلی را به دو گروه کم خطر و پر خطر طبقه‌بندی کرد، رسته‌های پرخطر را همچنان تعطیل و تسهیلاتی را به منظور تضمینی بر جبران خسارت آنها قرار داد، اما رسته‌های کم خطر را با الزام به رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی به آغاز فعالیت و کار دعوت کرد.

تاکید رییس جمهوری و دولت بر توجه و تمرکز بر راهبرد «جان و نان مردم» در شرایط بحران کرونا در کشور یک نکته قابل تامل است که بیان می‌کند بالاخره از بیماری کرونا عبور خواهیم کرد، و شکست این ویروس منحوس اعلام خواهد شد و لبخند و شادی و سلامت دوباره به جامعه باز می‌گردد؛ اما آیا می‌توان غم ورشکستگی صاحبان مشاغل و بیکاری هزاران بیکار را هم به سادگی نظاره کرد. کارگاه تولیدی و صنعتی که برای سرپا باقی ماندن و حفظ سرمایه و کارگر خود باید تولید کند، محصول خود را بفروشد، چگونه می‌تواند از خود حفاظت کند، فروشگاه و شبکه توزیع چگونه می‌تواند ضررهای ناشی از بحران و رکود کرونا را جبران کند.

صنعت حمل و نقل و پروژه‌های بزرگ کشور از جمله طرح‌های راه سازی و ریلی، پالایشگاهی، گرمسیری، کشاورزی و انرژی و هزاران طرح زیربنایی را تا کی می‌توان متوقف نگاه داشت و خسارات ناشی از آن را تا چه میزان می‌توان جبران کرد. دولت در شرایطی که با سنگین‌ترین و سخت‌ترین تحریم‌های ظالمانه مواجه است، تا چه میزان و تا چه زمان می‌تواند با تزریق بسته‌های حمایتی و تسهیلات ارزان بقای امروز و آینده صنایع کشور در دوران بحران و پس از خروج از آن را تضمین کند.

رییس جمهوری و دولت با نیم‌نگاهی به فردای پایان کرونا، توجه جامعه را به ریل‌گذاری برای تداوم زندگی معطوف کرده و تلاش می‌کند با اولویت حفظ جان و سلامت مردم، جامعه را با تمرکز بر ضرورت‌های زیرساختی برنامه ریزی شده آرا آرام به مسیر تحقق «جهش تولید» بازگرداند.

همین رویکرد باعث شده که روحانی خواستار فراهم کردن ساز و کار عرضه سهام بنگاه‌های دولتی، نهادهای عمومی و نیروهای مسلح در بورس شده و دستور دهد موانع و تسریع و تسهیل در ترخیص کالاهای پزشکی مانده در گمرک در کمترین زمان ممکن رفع شود؛ راه‌اندازی و رونق بورس یعنی تقویت نبض اقتصاد کشور.

از طرفی رییس جمهوری از وزیر بهداشت نیز خواسته است علاوه بر نظرات دقیق بر طرح فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی، تولید و تامین ملزومات مورد نیاز از جمله مواد ضدعفونی کننده و بهداشتی و تجهیزات و کالاهای بهداشتی نظیر ماسک و دستکش را نیز با تمام توان پیگیری کند که به مفهوم تقویت نظام تولید حتی در بخش بهداشت است.

روحانی به وزیر جهادکشاورزی هم که تازه رای اعتماد نمایندگان مجلس را گرفته، دستور داد پیشبرد سریع «طرح گرمسیری» را با تمام توان پی‌گیری و آمادگی‌های لازم برای کشت بهاره کشاورزان، توسعه گلخانه‌ها و لزوم توجه به توسعه آنها، توسعه پرورش ماهی در دریا، ایجاد کند. توجه به اقتصاد کشاورزی به عنوان زنجیره نخست امنیت غذایی مردم.

تاکید بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در سیستم حمل ونقل عمومی و تردد در جاده‌ها و فاصله‌گذاری هوشمند و ارزیابی ضرر و زیان شرکت‌های حمل و نقل ریلی، جاده‌ای و دریایی در دوران کرونا و ایام تعطیلات نوروز از دستورات روحانی به وزیر راه و شهرسازی بود. توسعه و نگهداری خطوط مواصلاتی تضمین امینت زیربنایی کشور.

پیشبرد امور آموزشی و تحقیقاتی با تمرکز بر بستر فضای مجازی و آموزش از راه دور دانش آموزان و تحقق شعار «تعطیلی مدرسه در دوره مبارزه با بیماری کرونا، تعطیلی آموزش نیست» از رویکردهای دولت برای دوران کرونا است. آموزش و فضای مجازی ارکان توسعه علمی و اجتماعی.

رییس جمهوری همچنین بر ضرورت تبادل تجربیات و بهره‌گیری از طرح‌ها و تجارب سایر کشورها در زمینه تولید داروها و تجهیزات مورد نیاز در مبارزه با ویروس کرونا و توسعه فعالیت شرکت های دانش بنیان در این بخش تاکید دارد. شرکت های دانش بنیان محور توسعه و پیشرفت.

طی روزهای اخیر برخی از منتقدان در حال  ایجاد دوگانه سلامت – معیشت بودند و تلاش کردند دولت را با این انگاره بی‌توجه به سلامت مردم نشان دهند. ولی رویکرد دولت تامین توامان سلامت و معیشت با اولویت سلامت بوده است و اساسا این دوگانه‌سازی‌ها موضوعیت ندارد و  دولت نمی‌تواند در موضوع معاش و معیشت شهروندان مسامحه کند.

واقعیت این است که تحریم‌های آمریکا امکان استفاده از ظرفیت‌های بین المللی و حتی منابع ایران در سایر کشورها را نمی‌دهد. به طوری که حتی تقاضای ایران از صندوق توسعه ملی هم با کارشکنی‌های آمریکا مواجه است. این در حالی است که اقتصادهای قدرتمند دنیا هم در مواجهه با کرونا با مشکلات عدیده مواجه هستند. بدیهی است که عبور از این شرایط نیازمند بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه موجود در کشور است و انتظار می‌رود هر ظرفیت بالقوه‌ای به فعلیت درآید.