شلاق کرونا بر گرده لاغر اقتصاد عشایر خراسان شمالی

شماری از خانوارهای عشایری استان خراسان شمالی از پایین آمدن قیمت دام زنده در استان انتقاد کرده و گفتند: با وجود اینکه برای پروار دام ها هزینه زیادی متحمل شده اند اما هم اکنون در زمان فروش با قیمت پایین مواجه شده اند.

امیر قدیری یکی از عشایر خراسان شمالی که هم اکنون در بخش مانه از توابع شهرستان مانه و سملقان مستقر است، گفت: متاسفانه شیوع ویروس کرونا باعث افت قیمت دام زنده شد و این پایین آمدن قیمت در حالی است که گوشت در قصابی ها و فروشگاه ها با قیمت بالایی به فروش می رسد و با قیمت کمتر به دست مصرف کننده نمی رسد.

وی افزود: متاسفانه خانوارهای عشایری هم اکنون با توجه به پایین آمدن قیمت دام زنده دچار ضرر و زیان شده اند، فروش دام ها پاسخگوی هزینه های زندگی آنها نیست.

یکی دیگر از عشایر خراسان شمالی نیز از پایین آمدن قیمت دام در استان انتقاد کرد و گفت: متاسفانه قیمت دام زنده در این استان در مقایسه با سایر استان ها پایین است، با این وجود قیمت گوشت قرمز در استان نیز نسبت به سایر استان ها گران تر است.

علی محمد قردانلو، کاهش شدید قیمت دام زنده را ناشی از فعالیت واسطه ها و دلالان در این حوزه دانست و افزود: بیشتر خانوارهای عشایری برای تهیه خوراک دام و سایر نیازها بعضا دام های خود را به واسطه ها پیش فروش می کنند که پس از پروار به ناچار باید هر قیمتی را که پیشنهاد شود بپذیرند.

وی اظهار داشت: بعضا واسطه ها خوراک دام را به صورت قسطی به خانوارهای عشایری می فروشند و در زمان فروش دام ها را با قیمت روز از آنان خریداری می کنند اما خود آنان قیمت ها را هر سال و به بهانه های مختلف پایین می آورند و امسال هم گویا شیوع ویروس کرونا بهانه خوبی دست آنان داده است.

قردانلو با بیان اینکه چرخه اقتصاد عشایر تنها از ناحیه فروش دام تامین می شود، افزود: متاسفانه خانوارهای عشایری با این شرایط همه بدهکار واسطه ها، دلالان و نیز بانک ها خواهند شد.

وی اظهار داشت: برخی از خانوارها نیز برای خرید نهادههای دامی و همچنین گذران زندگی از بانک ها وام برداشته اند که امسال توانایی پرداخت اقساط را نخواهند داشت، به ناچار باید جریمه های سنگین بانکی را پرداخت کنند که این موضوع نیز مشکلات این قشر را دو چندان می کند.

یکی دیگر از عشایر خراسان شمالی نیز با بیان اینکه عشایر هر ساله با افت قیمت تولیدات در زمان فروش مواجه می شوند، افزود: باید مسوولان مربوط برای تامین بازار تولیدات عشایر چاره ای اساسی بیندیشند تا این قشر حاصل دسترنج خود ر ا به جیب واسطه ها نریزند.

مریم میلانلو اظهار داشت: دامداران عشایری با تمامی اعضای خانواده درگیر پروار دام ها هستند و مدام برای یافتن چراگاه به مناطق قشلاقی و ییلاقی سفر می کنند که زندگی کوچروی باعث ایجاد مشکلات مختلفی از جمله مسایل آموزشی، بهداشتی و رفاهی برای آنان می شود، اما با وجود تحمل زحمات زیاد، در آخر درآمد کافی برای گذران زندگی ندارند.

وی افزود: اگر خانوارهای عشایر هر ساله با کمبود نقدینگی مواجه شوند به اجبار باید بره های نارس و همچنین تعداد زیادی گوسفند خود را بفروشند که در نهایت موجب از دست دادن این شغل و حرفه می شود.

وی اظهار داشت: تنها حرفه خانوارهای عشایری نگهداری و پرورش دام است، اگر این قشر دام های خود را از دست بدهند به ناچار باید به زندگی حاشیه نشینی و مشاغل کاذب رو بیاورند.

وی خواستار حمایت از قشر تولید کننده شد و گفت: تولیدات عشایر باید توسط اتحادیه ها در زمان پیک فروش به صورت تضمینی خریداری شود تا این قشر متضرر نشوند.

وی با بیان اینکه عشایر برای تامین نیازها و مایحتاج زندگی خود به ناچار باید دام های خود را بفروشند، افزود: اما افت قیمت هر ساله درآمد خانوارها را پایین تر می آورد که این امر جای نگرانی دارد چرا که اگر این قشر دام های خود را به مرور از دست بدهد دیگر حرفه ای برای ایجاد اشتغال نخواهد داشت.

وی اظهار داشت: عشایر خراسان شمالی در چند سال گذشته با خشکسالی کم سابقه روبه رو شده اند به طوری که در این سال ها تعداد دام در گله ها بسیار کاهش یافته که این خود زنگ خطر را برای دامداری و تولید گوشت قرمز این خطه به صدا درآورده است.

وی  افزود: قیمت بالای علوفه دام، عشایر را فلج کرده است به گونه ای که آنها مجبورند برای تامین و خریداری نهاده های دامی مانند جو، تفاله و کاه در برخی از فصول سال حداقل نصف گوسفندان خود را بفروشند تا بتوانند آذوقه مابقی دام ها را تامین کنند.

 مدیرکل امور عشایری خراسان شمالی ضمن تایید گفته های این قشر تولید کننده، گفت: پایین آمدن قیمت دام زنده به چرخه اقتصادی عشایر آسیب خواهد زد.

 محمدرضا قلی‌پور افزود: شیوع ویروس کرونا باعث کاهش مصرف گوشت قرمز شده که کاهش تقاضا باعث افت قیمت شده است.

وی یکی از مشکلات فروش دام زنده و پایین آمدن قیمت را فعالیت واسطه ها و دلالان در این حوزه دانست و گفت: متاسفانه واسطه ها از هر فرصتی برای سود جویی بیشتر استفاده می کنند که خانوارهای عشایری از این ناحیه ضرر می کنند.

وی افزود: بعضا دامداران عشایر به علت کمبود نقدینگی از واسطه ها، دلالان و حتی فروشندگان خوراک دام به صورت قسطی نهاده های دامی خرید می کنند که این امر باعث می شود در فصل فروش به ناچار دام ها را به آنان بفروشند.

وی بر مدیریت تولیدات عشایر تاکید کرد و گفت: خانوارها باید سعی کنند که تولیدات خود را به واسطه ها پیش فروش نکنند اگر چه بعضا چاره ای جز آن ندارند.

قلی پور اظهار داشت: با اجرای طرح های مختلف از جمله زنجیره تولید گوشت عشایر در استان تلاش شده تا میزان تولیدات عشایر افزایش یافته و وضعیت درآمدی آنان تقویت شود.

مدیرکل امور عشایری خراسان شمالی گفت: خانوارهای عشایر این استان در سال ۹۷، هفت هزار و ۵۰۰ تن گوشت قرمز تولید کرده بودند که این میزان در سال ۹۸ به هشت هزار و ۲۰۰ تن رسید.

قلی پور افزود: ۷۰ درصد دام پرواری عشایر این استان در دیگر مناطق کشتار و عرضه می شود.

وی اظهار داشت: گوشت تولیدی عشایر این استان کیفیت بالایی دارد اما ارزش افزوده آن به علت نبود صنایع بسته بندی، تبدیلی و تکمیلی و معرفی نشدن مناسب، نصیب دیگر استان ها می شود.
وی افزود: هم اکنون سالانه ۲۰۰ هزار راس دام مازاد توسط خانوارهای عشایری این استان تولید و متاسفانه بدون ایجاد زنجیره ارزش افزوده از استان خارج می شود.
وی جمعیت دامی این استان را ۲ میلیون راس عنوان کرد و گفت: از این تعداد افزون بر ۷۰۰ هزار راس دام مربوط به عشایر استان است که بعد از پرواربندی وارد چرخه صنایع تبدیلی نمی شود.
قلی پور با تاکید بر ضرورت مدیریت دام مازاد عشایر توسط تشکل های این بخش، افزود: در سال های گذشته غرفه هایی در تهران برای فروش گوشت دام عشایر فعال شد که تولیدات عشایر استان را با قیمتی مناسب به فروش می رساند که این اقدامات باید گسترش یابد.
مدیرکل امور عشایر خراسان شمالی گفت: عشایر این استان هشت درصد گوشت قرمز عشایر کشور و ۲۵ درصد گوشت قرمز استان را تولید می کنند.
وی گفت: عشایر این استان به لحاظ جمعیتی در رده ۱۵ و در بخش تولید فراورده های دامی در رده ۱۲ کشوری قرار دارند.
وی با اشاره به کاهش ۵۰ درصدی ضریب خوراک دام عشایر این استان، گفت: میزان مصرف خوراک دام عشایر برای تولید هر کیلوگرم گوشت ۱۰ کیلوگرم بود که با اقدامات صورت گرفته اکنون به پنج کیلوگرم رسیده است و یکی از عوامل آن اجرای برنامه های این اداره در خصوص جایگزینی خوراک نوین دام به جای موارد سنتی آن بوده است.
وی افزود: هم اکنون در طرح زنجیره تولید عشایر به ازای مصرف هر پنج کیلوگرم علوفه یک کیلوگرم گوشت قرمز تولید می شود.
وی بر اجرای طرح زنجیره تولید گوشت قرمز تاکید و بیان کرد: هم اکنون با اجرای این طرح بیشتر دامداران عشایر از کنسانتره برای تغذیه دام خود استفاده می کنند.
قلی پور افزود: ۹۰ درصد درآمد خانوارهای عشایری این استان از محل فروش دام و گوشت قرمز تامین می شود که ضروری است بر ایجاد تنوع در درآمد خانوارهای عشایری منطقه افزوده شود و این امر در دستور کار این اداره کل است.

وی گفت: سرانه دام خانوارهای عشایری این خطه بیش از میانگین کشوری است و به طور میانگین هر خانوار عشایر این استان ۱۸۰ راس دام سبک دارد که این سرانه در کشور ۱۳۰ راس است.

هم اکنون عشایر خراسان شمالی با جمعیتی بیش از ۳۰ هزار نفر در قالب ۲ ایل زعفرانلو و شادلو و ۳۸ طایفه با شیوه‌های سنتی کوچرو و نیمه کوچرو در این استان کوچروی می‌کنند.

مدیرعامل اتحادیه گاوداران بجنورد گفت: دلالان و واسطه ها از شرایط شیوع ویروس کرونا، در بازار فروش دام سوء استفاده کرده اند.

حسینعلی حصاری با اشاره به اینکه شیوع ویروس کرونا سبب متضرر شدن دامدارها شده است، اظهار داشت: دامداران استان در بحث دام زنده و فروش گوشت زنده با مشکل مواجه هستند،  قیمت دام زنده به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده است.

وی افزود: هر کیلوگرم بره زنده هم اکنون با قیمت ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار ریال به فروش می رسد، این در حالی است که این رقم قبل از شیوع ویروس کرونا ۵۵۰ تا ۵۷۰ هزار ریال بود.

وی گفت: در این شرایط قیمت نهاده های دامی در این استان نه تنها کاهش نیافته، بلکه افزایش یافته است و این هزینه های تولید را بالا برده است.

خراسان شمالی از قطب های دامپروری و تولید گوشت در کشور است.

۲ میلیون و ۵۰۰ واحد دامی در خراسان شمالی نگهداری و پرورش داده می شود.