شهرستان دالاهو که با حدود ۳۶ هزار نفر جمعیت در ۱۰۰ کیلومتری غرب کرمانشاه قرار دارد، در اسناد تاریخی به عنوان یکی از خاستگاه های اصلی ساز تنبور در جهان مطرح است.
در این شهرستان افراد بسیاری به ساخت و نواختن ساز تنبور مشغول هستند و مردم محلی که غالبا از پیروان آیین اهل حق(یارسان) محسوب می شود، از این ساز در مراسم های آیینی و مذهبی خود استفاده می کنند.
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کرمانشاه با اشاره به سابقه تاریخی تنبور در دالاهو به خبرنگار ایرنا، گفت: پرونده ثبت دالاهو به عنوان شهر ملی ساز سنتی در حال تدوین است.
پیمان زین‌الدین اظهارداشت: در این استان در ۶۰ رشته حدود ۲۰ هزار صنعتگر و هنرمند، به‌صورت خانگی و کارگاهی، مشغول به فعالیت هستند.
وی افزود: این استان به لحاظ ثبت شهرهای ملی، بین‌المللی و روستاهای ملی در کشور، رتبه پنجم رادار است.
معاون صنایع‌دستی کرمانشاه در ادامه اظهار داشت: در سال جاری پرونده ثبت ابزارآلات فلزی کرند، برای ثبت به‌عنوان شهر ملی و دالاهو به‌عنوان شهر ملی ساز سنتی، ارسال می‌شود تا در کمیته تخصصی معاونت صنایع‌دستی وزارتخانه، موردبررسی قرار گیرد.
زین الدین با بیان اینکه ایران سومین تولیدکننده صنایع‌دستی به لحاظ تنوع در دنیا بعد از هند و چین است، عنوان کرد: صنایع‌دستی ایران شامل ۱۸ گروه، ۱۵۵ رشته صنایع‌دستی و ۱۴۰ زیر مجموعه است که حدود یک میلیون صنعتگر در رشته‌های مختلف، مشغول به فعالیت هستند.
به گزارش ایرنا، دی ماه سال گذشته پرونده «هنر ساختن، نواختن، مقام‌ها و فرهنگ تنبور» نیز در جلسه شورای ملی ثبت میراث فرهنگی ناملموس برای ثبت در فهرست آثار ملی میراث ناملموس ایران تایید شد.
برنامه ریزی کرمانشاه برای تبدیل به شهر خلاق موسیقی
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی کرمانشاه نیر چندی پیش اعلام کرد که برای دستیابی به عنوان بین‌المللی شهر خلاق هنر و موسیقی، برنامه‌ریزی‌های اولیه انجام شده است.
بهرام فاضلی‌زاد در این رابطه به ایرنا، گفت: به عنوان مثال کارهای اولیه برای ثبت تنبور به نام کرمانشاه انجام شده است و ما تنبور را فقط یک ساز نمی‌دانیم و اگر این ساز به نام کرمانشاه ثبت شود، بخشی از هویت‌مان را در فرهنگ اجتماعی و تاریخی کشور ثبت و در آن زمینه برای خود شناسنامه درست کرده‌ایم.
وی بر فعال شدن بخش هنری دانشکده هنر و معماری دانشگاه رازی تاکید کرد و افزود: اساتید برجسته‌ای در رشته‌های موسیقی، نقاشی و امور فرهنگی در استان وجود دارند که در دانشگاه رازی می‌توانند شاگردان زیادی را تربیت و تحویل جامعه و کشور دهند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی کرمانشاه نیز با اشاره به ظرفیت‌های فرهنگی و هنری استان کرمانشاه و همچنین اراده مدیران استانی برای حمایت از این فعالیت‌های فرهنگی افزود: بخش مهمی از روند اجرایی شدن برنامه‌های فرهنگی بر عهده اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه‌های استان است که باید اقدامات لازم را انجام دهند و اجماعی صورت بگیرد تا در نهایت برای استان امتیازی محسوب شود.
تنبور توسط ایران ثبت شود
با وجودی که تنبور در جهان به عنوان یک ساز کاملا ایرانی شناخته می شود، تاکنون این ساز در سازمان جهانی یونسکو به نام ایران به ثبت نرسیده است.
یک استاد و نوازنده پیشکسوت از ثبت ملی ساز تنبور به عنوان اقدامی برای «همدلی قوی میان اهالی فرهنگ» یاد کرد و خواستار ثبت آن در یونسکو به منظور معرفی موسیقی اصیل ایرانی به جهانیان شد.
یحیی رعنایی چندی پیش در آیین رونمایی از آلبوم موسیقی «مقامات کهن تنبور» در فرهنگسرای سرو تهران اظهارداشت: امیدوارم با ثبت جهانی ساز تنبور بتوانیم این ساز را به جهان معرفی کرده و اثبات کنیم که این موسیقی متعلق به ایران است.
تنبور یکی از قدیمی‌ترین سازهای ایران است که جنبه عرفانی و مقامی دارد. این ساز از ۱۳ تا ۱۴ پرده تشکیل شده است و جنس کاسه و صفحه آن از چوب توت و دسته‌اش از چوب گردو ساخته می شود.
بر اساس یافته‌های باستان‌شناسان از جمله مجسمه تاریخی کشف شده در شوش، می‌توان ادعا کرد که این ساز قدمتی ۶ هزار ساله دارد.
